Samvinnan - 01.12.1947, Blaðsíða 8

Biókemiska Institutet i Helsingfors.
aðstöðu og áhöld til rannsókna, en
þetia átti eftir að breytast mjög til
batnaðar. Árið 1920 réði samband
mjólkurbúanna ungan vísindamann
til þess að veita rannsóknarstofunni
forstöðu. Þessi maður hét A. I. Vir-
tanen, og var þá aðeins 25 ára gamall.
Hann var útskrifaður frá háskólanum
í Helsinsifors 02; hafði stundað fram-
haldsnám í Sviss og Svíþjóð. Strax og
hann hafði tekið við forstöðu rann-
sóknarstöðvar samvinnu-mjólkurbú-
anna, tók hann að færa út kvíarnar,
leggja stund á ýmisleg líffræðileg við-
fangsefni, samhliða eftirlitinu með
gæðum mjólkurinnar, Smám saman
fóru hin vísindalegu viðfangsefni að
skipa meira rúm. Ungir vísindamenn
og námsmenn sóttu að stofnuninni til
frekara náms og tilrauna undir hand-
leiðslu Virtanens. Loks kom að því, að
rannsóknarstofan var orðin allt of lítil
og ófiullkomin að öllum útbúnaði. Þá
var það, árið 1928, að sambönd kaup-
félaganna í landinu efndu til sjóðs-
myndunar til þess að efla efnafræði-
lega rannsóknarstarfsemi í þágu at-
vinnuveganna. Samvinnumenn höfðu
hafið þetta starf í rannsóknarstöð
mjólkurbúanna. Og nú höfðu þeír
frumkvæðið að því, að undirbúin var
efling og aukning þess. Síðar bættust
fleiri aðilar í hóp þeirra, er lögðu fram
fé í þennan sjóð, þar á meðal nokkrir
bankar, og innan tíðar var hafist
handa um byggingu hæfilegra húsa-
kynna fyrir þessa starfsemi og útvegun
áhalda og annars búnaðar. Þessum
framkvæmdum var lokið árið 1934, og
flutti Virtanen þá í hin nýju húsa-
kynni, ásamt starfsfólki sínu, og þar
hefur hann starfað síðan, í þessari
stofnun, sem byggð er að mestu fyrir
fé samvinnumanna og kostuð af þeim
að verulegu leyti. En því fé reyndist
ekki illa varið.
Hinar stórmerku rann-
sóknir Virtanens
Umfangsmesta rannsóknarefni Vir-
tanens og samstarfsmanna hans á sviði
gerlafræðinnar fjallar um svokallaðar
hnúðbakteriur. Þessar bakteríur finn-
ast í jörðu og í róturn belgjurtanna og
mynda þar nokkurs konar hnúða, og
eru afarþýðingarmiklar fyrir gróður-
líf náttúrunnar og landbúnaðinn. í
rótarhnúðum belgjurtanna mynda þær
úr köfnunarefni andrúmsloftsins lif-
ram sambönd, og taka belgjurtirnar
þannig köfnunarefnisnæringu sína
beint frá andrúmsloftinu. Við getum
gert okkur í hugarlund, hvílíka liag-
nýta þýðingu þessi myndun lífrænna
köfnunarefnasambanda úr óbundnu
köfnunarefni andrúmsloftsins hefur,
fyrir tilverknað hnúðabakteríanna,
þegar við athugum, að tilraunir í
rannsóknarstofunni í Helsingfors hafa
sýnt og sannað, að einn hektari lands,
vaxinn smáragrasi, getur unnið úr
andrúmsloftinu á einu sumri köfn-
unarefnismagn, sem samsvarar 1000—
2000 kg. af saltpétri, og breytt Jdví í líf-
ræn efnasambönd, sem eru jurtunum
nothæfur körununarefnisgjafi.
Rannsóknirnar leiddu sem sé í ljós,
að ræktun belgjurta hafði í för með
sér mikla möguleika fyrir eggjahvítu-
framleiðslu landbúnaðarins. Hér
skyggði þó nokkuð á, að erfitt var að
geyma hið eggjahvíturíka fóður til
vetrarins. Eldri rannsóknir sýnduu,
að t. d. eggjahvíturíkt liey rýrnaði
mjög að gæðurn við geymslu, og nam
næringarefnatapið jafnvel 30—50%.
Verkun grænfóðurs
Var hægt að forðast þetta mkila
efnatap og skemmdir fóðursins? Það
prófessor -Virtanen -leitaðist -við -að
svara þessari spurningu, byrjaði hann
tilraunir sínar með verkun grœnfóð-
urs. Með hliðsjón af fyrri rannsóknum
sínum á áhrifum vetnisíónþéttleikans
pH á gerjun,klofningueggjahvítuefna
og öndun plöntufrumanna, komst
fljótlega að þeirri niðurstöðu, að
geymsla grænfóðurs án skaðlegra efna-
breytinga hlaut að heppnast, ef
vetnisíónþéttleiki fóðursins var með
tilstyrk sterkrar sýru skyndilega settur
niður fyrir pH4. Tilraunir sýndu og,
að með því að nota sterka, ólífræna
sýru, varð þessu marki náð á mjög
hagkvæman hátt. Þannig var leyst
þrautin um varðveizlu næringargildis
fóðursins yfir geymslutímann, og þýð-
ing þessa átti brátt eftir að koma í ljós
fyrir landbúnað Finna og fleiri landa.
Eftir að aðferðin hafði verið marg-
reynd, var hn gerð heyrinkunn og
hlaut hún nafnið AlV-aðferðin, og var
því nefnd eftir upphafsstöðum A. I.
Virtanens. Þessi aðferð, og ýms af-
brigði hennar, hefur verið reynd í
ýmsum löndum og hvarvetna reynst
hin þarfasta.
Prófessor Virtanen hefur sett fram
tillögur um nýtt ræktunarkerfi, byggt
á rannsóknum ltans urn praktíska
framleiðslu eggjahvítuefna og köfn-
unarefnisáburðar. Þetta kerfi byggist
á eftirfarandi staðreyndum: