Samvinnan - 01.03.1950, Qupperneq 18

Hin „nýju" vísindi lífeðlisfræðinnar
Eftir WALDEMAR KAEMPFFERT
FÁTT hefur vakið meiri athygli í
heimi lífeðlisfræðinnar að undan-
förnu en hin svo kallaða erfðafræði
Lysenkos.
Athygli vísindamanna heimsins
beindist fyrst að þessari nýju fræði-
grein, þegar miðstjórn kommúnista-
flokksins í Rússlandi tilkynnti, að
framvegis mundi hún ekki viðurkenna
erfðakenningar auðskipulagsins; hún
viðurkenndi aðeins erfðakenningar
rússneska garðyrkjumannsins Torfim
D. Lysenko. Þetta skeði sjöunda ágúst
árið 1948.
í Rússlandi höfðu rneðal annarra
starfað tvær mjög frægar vísindastofn-
anir. Önnur þeirra var V. I. Lenin
landbúnaðarvisindastofnunin, hin var
Vísindaakademiið. Báðar þessar stofn-
anir höfðu marga ágæta vísindamenn
í þjónustu sinni. Höfðu lífeðlisfræð-
ingar stofnananna auðvitað unnið eft-
ir og haldið fram erfðakenningum
Mendels og Morgans. Hins vegar urðu
þeir að snúa við blaðinu sjöunda ágúst
1948. Þá játuðu þeir yfirsjónir sínar
opinberlega og lofuðu, að þeir skyldu
aldrei framar móðga félaga Stalin, sem
Pravda kallaði „mesta vísindamann
aldarinnar“, með því að vinna eftir
villukenningum þeim, sem réðu líf-
eðlisfræðivísindum auð°kipulagsins!
Þessar villukenninyar auðskipulags-
ins, sem vitnað var til, voru erfðakenn-
ingarnar, sem kenndar hafa verið við
Mendel og Morgan. Þær liafa verið
viðurkenndar um allan heim langa
hríð, og enn þann dag í dag standa
þær vísindalega óhraktar.
Þróunarsaga þessara „erfðakenninga
auðskipulagsins“ er í skemmstu máli
sú, sem hér segir:
Kaþólskur ábóti, að nafni J. Gregor
Mendel uppgötvaði undirstöðuatriði
erfðalögmálsins og skrifaði um það
grein í jurtatímarit, um líkt leyti og
Darwin gaf út sína frægu bók „Origin
of Species“, árið 1859. í þessari grein
skýrði Mendel frá því, að hann hafi
orðið þess áskynja í sambandi við vís-
indaiðkanir sínar, að ef sæði af stórum
og smáum baunum væri blandað sam-
an, þá yrðu afkvæmi fyrstu kynslóðar-
innar fyrst og fremst stór; og ef tvær
stórar baunir annarrar kynslóðarinn-
ar væru blandaðar saman, þá yrðu
Torfim Lysenko á samyrkjubúgarði hjá Odessa.
þrjár baunir fyrstu kynslóðarinnar
fyrst og fremst stórar en ein smá.
Þessi uppgötvun Mendels varð síð-
an vísirinn að nýrri vísindagrein inn-
an lífeðlisfræðinnar, þ. e. vísirinn að
erfðafræðinni.
Stór hópur lífeðlisfræðinga um all-
an heim bætti við og fullkomnaði
kenningarnar, sem fyrst voru byggðar
á uppgötvunum Mendels. Fremstur í
flokki þessara vísindamanna er líf-
eðlisfræðingurinn frægi Thomas Hunt
Morgan, sem hlaut Nobelsverðlaunin
fyrir sitt merkilega vísindastarf. Starf
hans í þágu erfðafræðinnar er talið
svo merkilegt, að þessi fræðigrein hef-
ur oft verið kölluð Mendel-Morgan-
kenningin.
Samkvæmt erfðakenningunni er í
stórum dráttum hægt að gera grein
fyrir eiginleikum þriðju kynslóðarinn-
ar, ef maður veit um eiginleika þeirra
sæða, sem fyrst er blandað saman.
Þetta er hægt að reikna allnákvæm-
lega út með statistiskum reglum, svo
framarlega sem maður vinnur með
sæðum, sem hafa hreina eiginleika.
Hefur þessi vísindagrein orðið grund-
völlurinn undir allar jurta- og dýra-
kynbætur á undanförnum árum.
Kenningar Lysenkos fara algjörlega
í bága við grundvallarkenningar erfða-
vísindanna. Marxistarnir í Rússlandi
halda því fram, að allir menn séu jafn-
ir, ekki bara efnalega, heldur líka líf-
eðlisfræðilega. Thomas Jefferson hélt
Höf. þessarar geinar, Walde-
mar Kaempffert, er vísindaritstjóri
heimsblaðsins New York Times.
Nýlega skrifaði hann grein um
kenningu garðykjumannsins Lys-
enko í blað sitt. Grein þessi birtist
hér, endiursögð og allmikið stytt.
18