Samvinnan - 01.08.1950, Blaðsíða 14

hans var örbirgðin því að kenna, að
fjármagnið og vinnan hafði verið að-
skilið. Lausnin á örbirgð alþýðustétt-
anna væri í því fólgin, að vinnan og
fjármagnið yrði aftur sameinað í hönd-
um fólksins og þar með útilokað, að
nokkurt svo kallað arðrán gæti átt sér
stað.
Dr. King lagði til, að hver og einn
einasti maður yrði sinn eigin atvinnu-
rekandi. Hann gerði sér grein fyrir
því, að þetta var markmið, sem erfitt
gat verið að ná, vegna þess að alþýðu-
stéttirnar þurftu fjármagn áður en þær
gætu orðið sínir eigin atvinnurekend-
ur. Hins vegar heldur hann því fram,
að þetta sé alþýðunni ekki óviðráðan-
legt vandamál, því að lykillinn að því
sé samvinna.
Dr. King segir:
„Sameining er styrkur í öllum tilfellum.
Margar hendur vinna létt verk. Það, sem einn
maður getur ekki gert, geta tveir. Það, sem
reynist ómögulegt fyrir fáa að framkvæma,
geta margir auðveldlega áorkað. En áður en
margir geta unnið saman, verða þeir að sam-
stilla krafta sína . . . Nú á tímum vinnum
við hver á móti öðrum. Ef einn fær vinnu,
tapar annar henni . . . Þetta er af því, að við
vinnum fyrir aðra, ekki sjálfa okkur. Þess
vegna skulum við hyrja á að vinna fyrir
sjálfa okkur, en ekki eingöngu fyrir aðra.
A meðan við vinnum fyrir aðra fáum við
aðeins lítinn hluta — sumir segja einn þriðja
aðrir einn fjórða — af afrakstri vinnu okkar.
Ef við ynnum eingöngu fyrir okkur sjálfa,
fengjum við allan afrakstur vinnu okkar. —
The Cooperator.
En hvernig eiga alþýðustéttirnar þá
að fara að því að gerast atvinnurek-
endur?
„Við verðum að stofna félag. Innan þessa
félags verðum við að stofna sjóð, með því að
safna vikulega nokkrum skildingum og leggja
þá í sjóðinn. Þegar sjóðurinn verður nægilega
stór, kaupum við vörubirgðir fyrir liann og
stofnum eigin kaupfélög, sem félagsmenn
verzla við. Hagnaðurinn af verzluninni verð-
ur lagður í sameignarsjóð og notaður til að
auka við starfsemi kaupfélagsins. Félagið get-
ur þá tekið fleiri félagsmenn í þjónustu sína.
Eftir því sem sjóðir og starfsemi félagsins
eykst, getur það útvegað fleiri og fleiri félags-
mönnum atvinnu, og að lokum verða þeir
allir í vinnu hjá sínu eigin félagi. Þegar fé-
lagið er orðið nógu ríkt, getur það keypt
land, ræktað það, lifað á því, búið á því og
fullnægt öllum sínum nauðsynjavöruþörf-
um." — The Cooperator.
Af því, sem að framan segir, sjáum
við, að dr. King ætlaðist til þess, að
fólkið sjálft næði valdi yfir framleiðsl-
unni með því að skipuleggja starf sitt
sem neytendur. Fyrst átti að safna
nægilega miklu fé til þess að stofna
kaupfélag, sem seldi félagsmönnum
nauðsynjar Hagnaðinum af rekstrin-
um átti að verja til frekari útbreiðslu
verzlunarstarfseminnar, og átti félagið
að taka eigin félagsmenn í síní þjón-
ustu eftir því sem starfsemin óx. I
framhaldi af verzlunarrekstrinum átti
félagið svo að stofna alls konar fram-
leiðslufélög. Þar áttu félagsmenn og
að fá atvinnu. Loks átti svo að fara,
að félagið stofnaði samvinnubyggðar-
lag, sem var að mestu sjálfu sér nóg,
rak eigin framleiðslu- og verzlunar-
starfsemi og sá öllum félagsmönnum
sínum fyrir atvinnu og lífsnauðsynj-
um.
FJÁRMAGNIÐ OG
VINNUAFLIÐ
Dr. King lét sér skiljanlega tíðrætt
um framkvæmd fyrsta atriðsins í fram-
kvæmd samvinnuhugmynda sinna, þ.
e. fjársöfnun til stofnunar og starf-
rækslu kaupfélagsins. Lagði hann
rnikla vinnu í að skýra sem bezt þann
fræðilega grundvöll, sem hugmyndin
hvíldi á, og ræddi í því sambandi al-
veg sérstaklega hlutverk fjármagnsins
og vinnunnar í framleiðslustarfinu.
Um þetta sagði liann t. d.:
„Verkamaðurinn á ekkert fjármagn. Það
er nauðsynlegt að hann fái mat sinn, meðan
hann stundar atvinnu sína. Hann þarf fæði,
klæði og húsnæði. Það má almennt líta á
þetta jrrennt sem íjármagn . . . Maðurinn
jrarf að eiga fjármagn til þess að lifa af, þar
til hann hefur lokið vinnu sinni. Hver sá,
sem á fjármagn, heftir umráð yfir vinnu.
Verkamaðurinn hefur ekki fjármagn, svo að
hann verður að selja vinnu sína, þeim sem
hefur fjárntagn. — En enda þótt verkamað-
urinn eigi ekki fjármagn nú til dags, þá þarf
það alls ekki að vera svo framvegis. Verka-
maðurinn gæti vel átt fjármagn. Allt fjár-
magn verður til vegna vinnunnar. Fjármagn
er ekkert annað en afrakstur vinnunnar, sem
hefur verið sparað og saínað. Þess vegna get-
ur hver sá, sem hefur vinnuafl, einnig eign-
azt fjármagn, ef hann bara kærir sig um.
Hann þarf aðeins að leggja.til hliðar hluta
af afrakstri vinnu sinnar, svo að hann geti
gripið til þess á meðan hann er að vinna að
nýjum framleiðsluvörum. Með því móti gæti
hann náð yfirráðum yfir fjármagni og þar
með yfirráðum yfir vinnuafli sínu. Maður,
sem vinnur ekki fyrir sjálfan sig, er þjónn.
Ef þjónninn safnar nógu miklu fjármagni
til þess að lifa af á meðan hann vinnur, þá
verður hann sinn eigin herra.“ — The Coop-
erator.
A£ þessari tilvitnun sést, að það
vakti fyrst og fremst fyrir dr. King að
gera fólkið sjálft að eigendum vinnu-
afls síns með því að gera það að eig-
endum fjármagnsins. Að hans dómi
var höfuðorsök efnahagsóréttlætisins
sú, að fjármagnið og vinnuaflið hafði
verið aðskilið endur fyrir löngu. Á
meðan fólkið, hin starfandi alþýða,
átti ekki fjármagnið, hlaut það rýrari
lilut af afrakstri vinnunnar en það
mundi hljóta, ef það ætti sjálft bæði
vinnuna og fjármagnið.
DR. KING var bjartsýnismaður,
eins og flestir leiðandi samvinnu-
menn flestra landa. Honum datt ekki
í hug að trúa því, að framhald gæti
orðið á þeirri almennu fátækt og
eymd, sem ríkti meðal alþýðustétta
samtíðar hans. Hinn starfandi alþýða
hafði einokun á því, sem með þurfti
til að skapa auð; hún hafði vinnuafl.
Hún hafði hins vegar ekki fjármagn.
En vinnan var undirrót fjármagnins,
af því að fæði og skæði, áhöld og tæki
urðu ekki til án vinnu, enda þótt nátt-
úran legði til hráefnin. Þess vegna
fannst dr. King, að alþýðustéttirnar
hlytu að ná yfirráðum fjármagnsins
með tímanum.
Dr. King benti á, að fólkið réði því
alveg sjálft, hvort það yrði ríkt eða
fátækt í framtíðinni. Það sé jress, að
velja á milli fátæktar eða allsnægta,
velja ámilli samvinnu og þar með efna-
legs sjálfstæðis eða örbirgðar þeirrar,
sem fylgir launþegalífinu á meðan mis-
skipti eiga sér stað milli fjármagns og
vinnu.
Hann segir:
„En það er sama, hvað hin vinnandi al-
þýða gerir í þessum efnum. Hún hlýtur allt-
a£ að fylla heiminn af fæði, klæði, húsum og
öllum þeim nauðsynjum og munaði, sem
nöfnum tjáir að nefna . . . Það er aðeins hin
starfandi alþýða, sem framleiðir allar þarfir
heimsins. Hallir eru byggðar, vélar settar
saman, járnbrautarteinar lagðir, skipum siglt
um sjóinn, konungsríki hernumin, — og hver
gerir allt þetta? Hin starfandi alþýða. Án
vinnuafls alþýðunnar mundu verkfræðingar
gera áætlanir út í bláinn og herforingjar kalla
skipanir sínar út í vindinn." — The Coopera-
tor.
Og dr. King heldur áfram og segir:
„Maðurinn verður að vinna til þess að
svelta ekki. Meðan hann á ekkert fjármagn
sjálfur, verður hann að vinna fyrir þá, sem
fjármagnið eiga. Þeir, sem eiga fjármagnið,
gæta þess vandlega, að skenkja sjálfum sér
14