Samvinnan - 01.11.1950, Blaðsíða 13

HINN 6. DESEMBER 1946 lagði
kolaflutningaskip úr höfn frá
Svalbarða, um 900 km. fyrir norðan
nyrzta odda Noregs. Við skulum samt
ekki binda hugann neitt við skipið
sjálft, heldur brottfarardaginn.
í byrjun aldarinnar var Svalbarði
umlokinn ís frá því í október og frarn í
júní ár hvert. Nú er þarna opin sigl-
ingaleið meira en tvö hundruð daga á
ári hverju, og einstöku sinnum allt
fram í desember.
Þannig hafa lilýindin aukizt að
miklum mun á þessum norðlægu slóð-
um. Á síðasta aldarfjórðungi hefur
meðalhitinn á Svalbarða hækkað um
hvorki nreira né minna en sjö til átta
stig. Er þessi hækkun hin mesta, sem
mæld hefur verið fyrir norðan lieim-
skautsbaug, en hvarvetna á Norður-
heimskautssvæðinu hefttr orðið vart
aukinna hlýinda. Veturnir á Græn-
landi verða æ mildari — svo mildir, að
í jólavikunni 1942 sigldi birgðaskip
inn á Upernavík, en það lrafði ekki
borið við áður á þeim tíma árs, og
Veðrabrigði
r
i
vændiim
Vísindamenn álíta að veð-
ur muni fara hlýnandi í
nánd við hvel jarðar og
þjóðflutningar frá hitabelt-
islöndum muni hefjast í
norður og suður, til heim-
skautalandanna.
veturinn 1947—’48 mátti kalla, að
eins konar hitabylgja gengi yfir Græn-
land, því að þá fór hitinn tíu stig yfir
gildandi meðalhita.
Það hefur einnig komið í Ijós, að
ísinn, sem árlega losnar frá strönd-
um Grænlands, rekur ekki eins langt
suður á bóginn og fyrr. ísjakarnir
bráðna fyrr en áður.
Á Suðurheimskautssvæðinu, þar
sem stórir flákar eru tiltölulega lítt
rannsakaðir, virðist svipuð loftslags-
breyting vera að gerast. Sem dæmi
má nefna, að amerískur flugmaður
lenti vél sinni fyrir þrem árum á Suð-
urheimskautsvatni, sem var þrír kíló-
metrar að lengd og var autt svæði í
kring, um tíu þúsund ferkílómetrar
að stærð. Mörg fleiri auð vötn voru
þarna í grennd.
Því hefur einnig verið veitt eftir-
tekt, að ýmsar mosategundir hafa á
síðari tímum fest rætur í klettaskor-
um á þessum slóðum, þar sem annars
er gróðurlaust með öllu.
Þessar nýju upplýsingar um Suður-
heimskautssvæðið eru því þýðingar-
Þess-i skemmtilega og fróðlega grein
um veðrið og áhrif þess á líf og menn-
ingu þjóðanna er hér endursögð eftir
grein um þessi efni í danska sam-
vinnutímaritinu Samvirke.
13