Andvari - 01.10.1959, Qupperneq 104

214
MAGNÚS V. FINNBOGASON
ANDVAHI
hafa verið að mæla fyrir veginum um
HellisheiSi og Kamba, og var sú vegar-
gerS hafin áriS 1894, en ekki er mér
fullkunnugt um, hvort þeirri vegargerS
var lokið á því ári. Mun þaS tæplega
geta verið, því að hér var um geysimikið
verk aS ræSa og seinunniS með hand-
verkfærum einum, en fjárveitingar af
skornum skammti.
Árið 1890 var Ölfusárbrúin smíSuS,
cn Þjórsárbrúin 1895.
Árið 1896 var byrjað á að gera veginn
frá Selfossi að Þjórsárbrú, og var því
mikla verki lokið árið cftir.
Idér hafa nú verið raktar framkvæmdir
íslenzkrar vegagerðar frá upphafi og
fram að aldamótum. Því næst fer þessi
starfsemi að færast í aukana og vega-
kerfið að komast í ákveðið form. Síðan
var haldið áfram veginum austur Rangár-
vallasýslu, niður á Eyrarbakka, upp Skeið
o. s. frv. Idófust þá jafnframt vegalagnir
út um land, einkum frá bæjum og kaup-
túnum; t. d. var Mýrdalsvegurinn gcrður
árið 1901.
Um þetta leyti var Guðlaugur Guð-
mundsson sýslumaður í Skaftafellssýslu
og þingmaður kjördæmisins. Hann var,
eins og þjóðkunnugt er, skarpgáfaður,
ræðuskörungur og flestum mönnum
ötulli að koma fram áhugamálum sín-
um. Hann var mjög áhugasamur um
allar verklegar framfarir eins og um aðra
hluti, sem til nytsemdar og menningar
máttu verða. Hann mun snemma hafa
fundiö til þess, hvað Skaftfellingar voru
illa settir með allar samgöngur bæði á
sjó og landi. Að vísu var verzlun að
hefjast í Vík um þessar mundir og var
það að sönnu mikil úrbót svo langt scm
það náði, en þó var vandinn hvergi
nærri leystur með því. Það mátti segja
að innan héraðs væru allar leiðir lokaðar
af vegleysum, hraunum, eyðisöndum og
óbrúuðum vatnsföllum, en vegalengdin
frá Vík að austustu bæjum í vestursýsl-
unni hefur varla veriS minni en 170—■
180 kílómetrar með öllurn þeim krókum,
sem á þeirri leið voru. Svona var þctta
innan héraðs, en ekki tók betra við, þegar
leita þurfti út úr sveitinni.
Það liggur í augum uppi, að slíkur
áhuga- og dugnaðarforkur sem Guð-
laugur sýslumaÖur var, mundi ekki una
því til lengdar, að hérað hans nyti ekki
góðs af samgöngubótum þeim, sem nú
voru að ryðja sér til rúms í landinu.
Idann sá fljótt umbótaþörfina, og að-
staða hans sem sýslumanns og þing-
manns veitti honum, ásamt dugnaSi hans
og röggsemi, aðstöðu til að koma sínum
málum fram mörgum öðrum fremur.
Var því fljótlega farið að veita smáupp-
hæðir úr landssjóði til að lagfæra verstu
ófærurnar í sýslunni. Þá var einnig fljót-
lega farið að veita fé úr sýslusjóði, eftir
því sem efni frekast leyfðu, til umhóta
á sýsluvegunum.
Sýslumanni var þegar ljóst að til þess
að sem mest not yrðu af þessum litlu
fjárveitingum, þurfti einhver innan-
héraðsmaður að kunna að stjórna fram-
kvæmdum og kenna mönnum að nota
þau áhöld og verkfæri, sem nú voru að
byrja að flytjast til landsins og ryðja
sér til rúms, m. a. hestvagnar, hjólbörur
og önnur handverkfæri, sem norsku vega-
gerðarmennirnir innleiddu hér.
Þegar liér er komið sögu, eða upp úr
1890, er þessi starfsgrein að komast í
íslenzkar hendur. Árið 1893 kemur
Sigurður Thoroddsen í þjónustu lands-
ins, eins og fyrr getur, þá eru íslenzkir
menn einnig orðnir verkstjórar og munu
þeir bræður Árni og Erlendur Zakarías-
synir hafa veriS með þeim fyrstu, sem
þau störf voru falin. Urðu þeir báðir
þjóðkunnir menn fyrir stjórnsemi og trú-