Andvari - 01.01.1932, Blaðsíða 36

32
Athyglin.
Andvari
sjálfkvæmrar athygli eru í rauninnt öll fólgin í því, að
maður er með nokkrum hætti fremur undir það búinn
að taka á móti einu en öðru. Vér tökum t. d. eftir hlut,
ef vér hittum hann, einmitt þegar hugmyndin um hann
er í huga vorum. En hverri hugmynd fylgir sérstakt
horf, en horfið getur, eins og vér sáum, varað, þó að
hugmyndin sé ekki frammi í meðvitundinni. í raun og
veru virðist hér geta verið um eins konar hringverkan
að ræða. Augað hvarflar t. d. um gróna grund, eitthvað
bláleitt kemur óljóst til vitundar, augað staðnæmist, mað-
urinn nemur staðar, festir sjónir á blóminu, og að sarna
skapi skýrist myndin. Að augað staðnæmdist við þetta
bláa, skulum við gera ráð fyrir að hafi komið af því
t. d. að maðurinn var blómavinur, hann er undir það
búinn að sjá hvert blóm, er verður á vegi hans; þess
vegna áttu þessi áhrif greiðari aðgang að meðvitund-
inni; en áhrifin, þó veik væru, réðu viðbragði hans,
viðbragðið var í fyrstu ófullkomið, en nægði þó til að
skýra myndina nokkuð, en um leið og hún varð skýr-
ari, varð viðbragðið fullkomnara. Þarna orkar hvað á
annað, hjálpar hvað öðru. Hefði maðurinn hins vegar
verið að hyggja að bláu blómi, þá er horf hans að
mestu ákveðið áður en hann kemur auga á það. —
Þó að augað að jafnaði beinist ósjálfrátt að því, sem
dregur að sér athyglina, þá má með æfingu skilja hreyf-
ingu augans og athyglina að. Maður getur horft á ein-
hvern hlut, og þó samtímis beint athyglinni að öðrum
hlut, sem ekki er í sjónarstefnu, séð hann út undan sér,
auðvitað ekki eins skýrt og þegar augað beinist að
honum, en þó skýrara en ef maður veitti honum ekki
athygli. Margur kennari getur séð út undan sér það,
sem gerist í bekknum, en sérstaklega eru konur leikn-
ari en karlar í þessu, og verra að varast, að þær veiti