Spegillinn - 01.04.1983, Blaðsíða 20

Vísnaþáttur
Vetur, sumar, vor og haust
vil ég draga ýsur.
Það er ekki vandalaust
að yrkja góða bögu.
Hliðstætt flámælisdæmi úr lausu máli
er svo sagan um bóndann sem kallaði
hrút sinn speking af því að hann var svo
feitur.
Úti í snjónum flokkur frýs,
fána sviptur rauðum.
Ólafur Ragnar Grímsson grís
gekk af honum dauðum.
Eins og sæmir alminlegu blaði mun
Spegillinn halda úti vísnaþætti. Við
hvetjum lesendur til að leggja okkur lið.
Sendið inn vísur sem ykkur þykja
skondnar af einhverjum ástæðum. Við
gerum ekki greinarmun á fínum og ófín-
um kveðskap. Rætni og kvikindisskapur
eru ekki heldur verri hvatir en hverjar
aðrar þegar til þess kemur, lesandi góð-
ur, að senda okkur línu. Og ekki síst:
Við birtum með ánægju kvarnarsópið úr
kveðskap góðskáldanna, vísurnar sem
aldrei fá að fljóta með í ljóðasöfnunum.
Og þá er að koma sér að efninu:
Mörgum hefur ofboðið leirhnoðið
þegar Halldór Blöndal hefur verið að
reyna að setja saman vísu. J.T.H. orti
eitt sinn þegar fram af honum gekk:
Lítinn skammt þú hlaust af skáldamiði,
því skapadœgri verður ekki breytt,
en góði láttu ferskeytluna í friði,
formið hefur ekki gert þér neitt.
Á þessum dögum þegar þjóðfélags-
umræðan er eins og tekin upp úr hinum
svartsýnni köflum Jeremíasarbókar, þá
er tilbreyting að rekast á vísu á borð við
þessa í „Skagfirskum ljóðum". Þar er nú
ekki aldeilis bölmóðurinn og svarta-
gallsrausið:
Ein er ég á báti
úti á þér sjórinn káti,
ekki verður mér allt að gráti
þótt eitthvað á bjáti.
Ljósvakafjölmiðlarnir, útvarp og síð-
an sjónvarp, hafa átt stóran þátt í að
færa málfar landsmanna í einhæfnisátt.
Núna tuldra flestir eins og útvarpsþulir,
allir með eins framburð. Vegna þessa
detta ýmsir möguleikar á óvæntum rím-
orðum uppfyrir. Dæmi um þetta eru
eftirfarandi hendingar góðs og gegns
starfsmanns í undirstöðuatvinnuvegin-
um. Hann sá á eftir stakki sínum í snigil-
inn og varð að orði:
Stakkurinn minn, göli, göli,
er nú orðinn að mjöli, mjöli.
Margur hefur orðið til að láta reyna á
þanþol íslenskrar ljóðahefðar. Enda má
segja um bragfræðireglurnar eins og
aðrar reglur að þær eru bestar í hófi.
Það var maður í vagninum,
með gulan páfagauk og Ijótan,
sem eitthvað gekk að í augunum,
og gaman hefði verið að hafa með sér
haglabyssu og skjótann.
Örlög stjórnmálaflokka hafa orðið
mönnum yrkisefni. Eftirmæli Steins um
kommúnistaflokkinn enda á þessum
vísuorðum:
Á leiði hins látna blikar bensíntunna
frá British Petroleum Company.
En auðvitað má finna nýlegri dæmi
um pólitísk eftirmæli. Hér er það
Böðvar Guðmundsson sem yrkir:
Þekkir einhver lesandi þessar hend-
ingar, en hér mun vera um barnagælu að
ræða:
Ég þekki konu á bleikum buxum
með brotið lœri
og kúk í snæri.
Hér er augljóslega á ferðinni kveð-
skapur af Austurlandi, trúlegast viðlag.
Við væntum þess að verða leiddir í allan
sannleika um ljóðið í heild.
Við slúttum þessum þætti á annarri
barnagælu, en hún er fengin úr óbirtu
leikriti:
Ég hef grátið mig í hnút
angurs hrakin kaunum,
lafmóð tungan lafir út
lífs í þungum raunum.
20