Spegillinn - 01.04.1983, Blaðsíða 42

Rltstjórn Spegllsins hefur ráöið dálkahöfund að blaðinu. Þessi höfundur, Guðlaugur Þ. Jónsson, skrifar
allar sínar greinar á eigin ábyrgð.
Blindgötur
Hvert stefnir?
Með hverjum deginum sem líður
verður ljósara, að það upplausnará-
stand sem ríkir í þjóðfélaginu er að
komst á það stig að uggvænlegt verður
að teljast. Þessi staðreynd er þeim mun
hryggilegri - og reyndar makalausari -
sem við höfum alla burði til að halda úti
vel reknu þjóðfélagi: Miðin í kring um
landið eru sannkölluð gullkista, af orku í
fallvötnunum höfum við nóg, og landið
byggir einhver duglegasta og vinnusam-
asta þjóð sem sögur fara af. En þetta
virðist ekki duga til. Því miður: Óstjórn-
in á öllum sviðum er slík að stefnir í
hreinar ógöngur. Og afleiðingarnar Iáta
ekki að sér hæða; lausung, þverbrotið
efnahagslíf og hvers kyns kröfugerðar-
og þrýstihópar leika lausum hala og
skammta sér sjálfdæmi um alla hluti.
Frumkvæði
brotið niður
Það er sárgrætilegt fyrir svo vel gerða
þjóð að ástandið allt er eins konar sjálfs-
skaparvíti. Það á sko ekki að vera nokk-
ur vandi að stjórna dvergríki á borð við
okkar. Fjölmörg stórfyrirtæki víða um
heim hafa mun fleira fólk í sinni þjón-
ustu en íslendingar eru allir saman taldir
og gengur reksturinn vel; enda stjórnað
af festu og víðsýni.
Því segi ég það: Fyrir okkur íslend-
inga gildir það eitt að fá sterka stjórn,
styrkan leiðtoga. Og sé grannt skoðað
má finna einstaklinga, sem kunna og
þora þó það sé algjör undantekning. Til
dæmis hefur borgarstjórinn í Reykjavík,
herra Davíð Oddsson, sýnt af sér lofs-
verða röggsemi í starfi. En þá hefur það
gerst að Hið opinbera hefur umsvifa-
laust brotið frumkvæði hans á bak aftur.
í því sambandi er skemmst að minnast
atlögu Hins opinbera vegna fargjalda-
hækkana SVR. Þar er dæmið skýrt og
augljóst:
Borgarstjórinn vill finna eðlilegan
rekstrargrundvöll fyrir þetta fyrirtæki,
en þá er honum fyrirskipað af Hinu op-
inbera - með aðför að lögum - að reka
það með bullandi tapi!
Það er þó ekki þar fyrir. Borgarstjór-
inn mætti hiklaust sýna hinum ýmsu
þrýstihópum meiri hörku. Td. málsvör-
um dönsku fúaspýtnanna í Grjótaþorp-
inu og kofatildranna í Skuggahverf-
inu. Þama á að sjálfsögðu að reisa
myndarleg stórhýsi, en ekki láta fólk
komast upp með neina vitleysu. Er-
lendis - þar sem ég þekki all vel til -
tíðkast að bjóða út heilu hverfin til verk-
takafyrirtækja, sem þá bvggja þau upp
sem „total enterprise“ og skila þeim full-
búnum.
Hvað er til ráða?
Dvergríki á borð við ísland verður
best rekið eins og stórfyrirtæki. Til þess
að svo megi verða þarf að skapast
stjórnarfarsleg festa í landinu. Það ætti
að gera á eftirfarandi hátt meðal annars:
Forsætisráðherra skal kosinn af
þjóðinni beint og til 10 ára í senn. Hann
ræður sér ráðherra og getur sagt þeim
upp með mánaðar uppsagnarfresti.
I landinu ættu einungis að starfa tveir
stjórnmálaflokkar og yrði þá alltaf fyrir
hendi hreinn meirihluti á hinu háa
Alþingi.
Landið ætti allt að vera eitt kjördæmi.
Og til að styrkja vitund almennings fyrir
helgi landsins og unaði náttúrunnar
mætti hugsa sér að á landinu væri aðeins
einn kjörstaður; sjálfir Þingvellir við
Öxará. Þar yrði þá haldinn þjóðfundur
samhliða kjörfundi og bæri öllum kosn-
ingabærum mönnum að koma til þess-
ara funda tveggja, en það yrði að vera
tryggt í lögum líkt og í Albaníu. Kosn-
ingar yrðu á tíu ára fresti.
Um þjóðaratkvæðagreiðslur mun ég
skrifa grein innan tíðar, annað hvort
fyrir Spegilinn eða til flutnings í útvarp.
Peningamálin verður að taka föstum
tökum. Fjölga ber viðskiptabönkum til
muna, svo allir eigi sem jafnasta
möguleika á að fá bankalán. Hins vegar
ber að sameina Seðlabankann og Fram-
kvæmdastofnunina. Yrði þá undir sama
þaki tekin ákvörðun um peningamagn í
umferð og heildarlínur lagðar um fjár-
streymið innan lands. Með þessu væri
hægt að gera fjármálakerfið mun skil-
virkara og skapa fleiri atvinnutækifæri
per mannár.
Blint ofstæki
Ég hef nú leitt rök að því, að af
blindgötum óstjórnar og lausungar
verður þjóðin að víkja, og það fyrr en
seinna ef ekki á illa að fara. Til að
stjórna þessu landi þurfa að veljast
menn, sem eru starfi sínu vaxnir: Styrk
stjórn, sem ekki hleypur eftir duttlung-
um þrýstihópa, líkt og núverandi
menntamálaráðherra, framsóknarmað-
urinn Ingvar Gíslason, sem í blindu póli-
tísku ofstæki ræður flokksbróður sinn
og frænda, staurblindan mann, sem
deildarstjóra við Blindrabókasafnið,
þvert ofan í vilja meirihluta stjórnar, þó
völ væri á alsjáandi starfskrafti. Maður
þorir varla að hugsa um framhald slíkra
mála nú þegar fordæmið hefur verið
skapað: Hvað gerir til að mynda svo
ofstækisfullt og reikult veitingavald þeg-
ar næst losnar forstöðumannsstarf á
Kleppi? Eða hjá Sláturfélagi Suður-
lands?
Nei.
Mál er að linni.
Nú þarf styrka stjórn.
Guðlaugur Þ. Jónsson.
42