Spegillinn - 01.04.1983, Side 36

Leiklistargagnrýni
Plaseringar voru fagmannlega unnar. . .
Og það í öllum sýningum. Það er að-
dáunarvert hversu mikla alúð sætavís-
urnar leggja við vinnu sína. Þó að á svið-
inu gangi hlutirnir skrykkjótt, líður á-
horfandinn ætíð léttilega á sinn stað í
salnum. Jákvæður punktur sem, því
miður, er allt of sjaldan nægur gaumur
gefinn.
Þegar horft er um öxl, hvaða minning
mun þá hæst bera frá leikárinu sem er að
líða? Areiðanlega áfengisdrykkjan. Nú
er brennivínsflaskan ekki lengur falin
undir sófa eins og í Dans á rósum og
skrafið yfir kaffibolla úr leikritum Jök-
uls Jakobssonar er löngu fallið í
gleymsku. Núna birtast okkur heilu bar-
irnir á sviðinu. Stórstjarnan í þrem
ieikritum í vetur var vodki: Smirnoff í
Skilnaði, Smirnoff með klaka í Hjálp-
arkokkunum og Smirnoff í kóki í
Súkkulaði handa Silju. Enn á ný hefur
íslenskt leikhús sýnt og sannað hversu
vel það fylgist með tímanum. En ýmis-
legt annað var drukkið: kokteill í
Garðveislu, rauðvín í Forsetaheimsókn-
inni, hvítvín og bjór að vild í Fröken
Júlíu, en aðeins bjór í Guðrúnu. Þetta er
alls ekki sagt í neikvæðri merkingu. Vík-
ingar sem spjalla saman yfir ölkrús í tex-
tflsýningu leikmyndateiknarans vekja
hjá manni nýja og ferska tilfinningu.
Eins og við opnun í Gallerí Langbrók.
Það var heillandi.
En hví allt þetta vín? Skýringin er
einföld. Nú þegar allir fastráðnir leikar-
ar hafa dinglað framan í okkur besefan-
um, hvað geta þeir þá gert spennandi
meir? Drukkið. Það versta er þó það, að
það æsir upp í okkur þorstann líka. í
Þjóðleikhúsinu er hægt að slökkva hann
í hléi, en hvað með hin leikhúsin?
í nýjum leikritum er söguþráðurinn
nær ætíð sá sami síðan Dans á rósum var
frumsýnt. í miðju er kerlingin volandi
og grenjandi og á mjög bágt. Hún á
dóttur (helst óskilgetna, en það er ekki
nauðsynlegt). Maðurinn sem hún býr
með er vondur við hana og reynslan sýn-
ir að karlmönnum er aldrei treystandi.
Og þetta skítmenni svíkur hana. Dóttir-
in er auðvitað uppreisnargjörn. Það
yngir okkur um 10 ár.
Þessi leikrit líkjast svo hvert öðru að
maður ruglar öllu saman. Hver átti aftur
dóttur í lausaleik með bílstjóra? Var
það í Skilnaði? Eða Guðrúnu? Nei, það
getur ekki verið, það voru ekki til bíl-
stjórar á þeim tíma. Það hlýtur að hafa
verið í Súkkulaði handa Silju. Já, þegar
minnst er á súkkulaði, líkaði ykkur ekki
vel við súkkulaðipappírinn í Guðrúnu?
En hvílík hugmynd, að auglýsa fyrir
Alusuisse í Laxdælu! Þórunn á einnig
hrós skilið fyrir heiðarleika. Hún hefði
getað gert það sama og höfundur Silkit-
rommunnar og þóst vera höfundur sög-
unnar. Það hefði ekki komist upp fyrr en
6 mánuðum síðar. En hún kaus að
meðganga strax hlutdeild Laxdælu.
Höldum okkur í þá von, að með
Grasmöðkum skríði íslenskt leikhús
loks saman og sýni okkur eitthvað nýtt.
Við vonum að þar verði hvorki frústrer-
uð kona, uppreisnargjörn dóttir, né
eigingjarn eiginmaður sem heldur
framhjá.
Eitt er þó jákvætt: hin stíliseruðu
milliatriði sem orðin eru fastir liðir í ís-
lensku leikhúsi: Súperman í Jóa, kjafta-
kórinn í Skilnaði, hin konan í Súkkulaði
handa Silju. Það er þeim að þakka að
maður fær það á tilfinninguna að vera í
leikhúsi en ekki á biðstofu félags-
ráðgjafa.
Verðlaunin fyrir hæsta fallið fá Hjálp-
arkokkarnir. Fyrstu, önnur og þriðju
verðlaun; versta leikritið, versta
leikstjórnin og versti leikurinn. En þetta
leikrit kunni þó að draga sig í hlé af
aðdáunarverðri hógværð. Á meðan öll
hin leikhúsin auglýsa lymskulega hinar
svokölluðu síðustu sýningar sem undir-
búa falska síðustu sýningu sem sjálf
undirbýr allra síðustu sýningu, sem er
undanfari nokkurra aukasýninga, lædd-
ust Hjálparkokkarnir hljóðlega út af
sviðinu. Þessháttar hógværð, sem
þrungin er slíkum tíguleika, á skilið að
vera tekið sem gott fordæmi í leikhús-
heiminum þar sem allir hugsa um það
eitt að ota sínum tota.
Verum réttlát. Ballettinn sýndi einnig
mikið lítillæti þegar hann sagðist ekki
hafa getað sýnt fyrr, vegna þess að í
prógrammi Þjóðleikhússins væri ekki
smuga. Hugsið ykkur, stóra sviðið stóð
autt á þriðjudags og miðvikudagskvöld-
um allt leikárið og aldrei, ekki einu
sinni, þorði ballettinn að biðja um sal-
inn.
Það er ekki ofsögum sagt, að íslenskt
leikhúslíf hafi staðið í miklum blóma í
vetur. Það var eins og lítill blómareitur.
Þar var hægt að spásséra léttklæddur
(jafnvel nakinn) í skammdeginu og tína
sér blóm í vendi, sveiga og kransa...
fyrir ekta leikhúsunnendur, nota bene.
Við hin fórum í Hafnarbíó.
36