Spegillinn - 01.04.1983, Síða 28

Var hún aprílgabb?
XV
í ár gerðist það í þriðja sinn í sögu
kristninnar að föstudaginn langa bar
upp á 1. apríl. Lék blaðamanni hugur á
að fræðast frekar um þetta og hafði því
samband við dr. Þorstein Sæmundsson,
stjörnufræðing og ritstjóra Almanaks
Þjóðvinafélagsins, sem er manna
fróðastur um tímatal.
Þorsteinn brást við af sinni alkunnu
ljúfmennsku og hittumst við á Kjarvals-
stöðum á föstudaginn langa, en þar var
Þorsteinn að skoða sýningu á íslenskri
kirkjulist í fylgd vinar síns séra Baldurs í
Vatnsfirði. Fer viðtalið hér á eftir.
Blaðamaður: „Er það rétt Þorsteinn
að þetta sé í þriðja sinn síðan á dögum
Krists að föstudaginn langa beri upp á 1.
apríl?“
Þorsteinn: „Já, svo ku vera. Föstu-
daginn langa bar síðast upp á 1. apríl
árið 1581, ári áður en „Nýi stíll“ Gregor-
íusar páfa var innleiddur. Þar áður bar
föstudaginn langa síðast upp á 1. apríl á
átjánda keisaraári Tiberíusar, sem við
köllum gjarnan árið 31 eftir Krist, en
það var einmitt árið sem krossfesting
Krists er sögð hafa átt sér stað í Gyð-
ingalandi.“
Blaðamaður: „Er það rétt að þú hafir
kynnt þér krossfestinguna sérstaklega á
námsárum þínum í Skotlandi?"
Þorsteinn: „Ekki vil ég nú segja það.
Doktorsritgerð mín við Unirversity of
St. Andrews fjallaði um þann einstæða
sólmyrkva sem varð 1.-3. apríl árið 31 e.
Kr. (Ritgerðin nefnist „The Irregular
Astronomical Culminative Equations of
the Three Day Total Solar Eclipse in the
Middle East in the year 31 AD.” St.
Andrews, 1961). í ritgerðinni skýri ég
fræðilega þá þriggja daga sólmyrkva,
sem verða reglulega á 2218 ára fresti á
um 100 km. belti milli 21. og 32. gráðu
norður breiddar á svæðinu milli Líbíu og
írak, en Jerúsalem liggur á miðju þessu
svæði.
Ritgerð mín var því stjarnfræðileg en
ekki guðfræðileg. Hins vegar ber svo
undarlega við að krossfesting Krists og
upprisa er sögð hafa átt sér stað einmitt
á þessum þremur dögum í aprílbyrjun
árið 31. Niðurstöður mínar kunna því að
hafa talsvert gildi meðal fræðimanna í
guðfræði.“

k\
M

Blaðamaður: „Nú ræðir dr. J. M. Al-
legro ítarlega um krossfestinguna, upp-
risuna og sólmyrkvann í sínu fræga riti
„The Dead Sea Scrolls“ (Penguin 1959).
Hvað segir þú um kenningar dr. Al-
legros? í hverju felast helstu niðurstöð-
ur hans?
Þorsteinn: „Ég vil nú ekki hætta mér
langt út í guðfræði dr. Allegros.
Mér virðast þó kenningar hans trú-
verðugar og þar er engu hnikað í þeim
vísindum sem mér eru kunn. Dr. Al-
legro segir að um það bil sem krossfesta
hafi átt trésmiðinn Jesús, sem við síðar
köllum Krist, þá hafi orðið sólmyrkvi.
Tímasetningar Píslarsögunnar standist
því samkvæmt síðari tíma raunvísind-
um, þ. e. að sólmyrkvi hafi orðið um-
ræddan föstudag 1. apríl. Dr. Allegro
færir rök að því að Jesús trésmiður hafi
komist undan í skjóli myrkurs, enda
megi geta sér til um það fát er gripið hafi
lýðinn þennan föstudag er sól myrkvað-
ist um miðjan dag.
Dr. Allegro hefur einnig grafið upp
traustar heimildir um að á sunnudags-
kvöldið, að loknum þriggja daga sól-
myrkva, hafi Jesús birst í partýi hjá Pétri
vini sínum, fyrrverandi sjómanni. Þarna
sé því komin sagan um krossfestinguna á
föstudeginum og síðan upprisuna á
páskadagskvöld.
Dr. Allegro bætir því síðan við að á
næstu áratugum á eftir hafi nokkrir ó-
prúttnir kaupahéðnar og handverks-
menn meðal Gyðinga búið til goðsögn-
ina um Krist til að skapa markað fyrir
róðukrossa, jötur og annað smátimbur,
en margt af þessu timbri sögðu þeir úr
krossi Krists. Dr. Allegro segir að af
þessu megi draga þá ályktun að þetta
hafi verið aprílgabb fáeinna sprækra
piparsveina í Gyðingalandi."
Séra Baldur skýtur því nú að okkur að
Allegro þessi sé bara breskur gyðingur,
sem ekki beri að taka alvarlega.
Hvað sem því líður hefur það gerst að
föstudaginn langa ber nú upp á 1. apríl í
þriðja sinn síðan á dögum Tíberíusar og
Jesú. Ég þakka fyrir spjallið og geng út í
síðdegissólina, en Þorsteinn og séra
Baldur halda áfram göngu sinni um
kirkjulistarsýninguna á Kjarvals-
stöðum.
28