Fálkinn - 19.05.1934, Qupperneq 57

F Á L K I N N
oo
kom það í ljós, að íbúatalan var
komin yfir 100.000; 1850 nær-
felt 130.000. Borgin var að verða
of þröng, vegna íbúafjölgunar-
rinnar. Víggirðingarnar eða „Vol-
dene“ hlífðu ekki borgarbúum
framar, en stöðvuðu hinsvegar
vöxt borgarinnar og þjörmuðu
að honum. Að vísu söng skáldið
barmatölur yfir þeirri náttúru-
fegurð sem fór forgörðum, þeg-
ar gömlu virkin urðu að falla:
„l)et gör mig ondt tor de Skove ;if
Siv,
som derude suse,
det gör mig ondt for det Fuglelif',
som Buskene huse,
for de stejle Skrænter, de prægtige
Træer
og (le stille Bænke,
og de gammeldags Folk, som hvilede
der
og holdt af at tænke“.
En tæplega var þó svona un-
aðssælt þarna í raun og veru. Það
var orðið þröng innan veggja
borgarininar. Við höfum haft
húsnæðisleysi við að stríða í okk-
ar tíð; en fyrir 75 árum var það
varla skárra. Hver einasta lóð
var bvgð og alt sem mögulegt
var að gera að mannabústöðum
var notað. Jafnvel i þrengstu
götunum voru hús með sex íbúð-
arhæðum liverri yfir annari. Og
alstaðar var skriðið niður i jörð-
ina og kjallararnir tekir til i-
Marmaraliirkjan við fíreiðgölu.
Christiansborgarhöll, sjeð frá Kanalen. Frá vinstri sjást Privatbanken, fíörsen, Christiansborg og Slots-
kirken.
Fisksölntorgið.
búðar. Vilji maður kynnast því,
hvernig umliorfs var í leigu-
hjöllunum þarf maður ekki
lengra að leita en til lýsingar
Bergsöe á „jirumuskýinu11 á
Ivristjánshöfn í sögunni „Fra
Piazza del Bopolo“. Ávalt hafði
verið mikið liúsdýrahald inni í
Lorginni. Árið 1795, voru um
2200 hestar og 1400 kýr á stalli
í hinum 300 brennivíilsbrugg-
húsum borgarinnar. Og jafnvel
í þjettbýlustu bæjarhlutunuui
var hestum og kúm jijappað
saman i kjöllurum og meira ao
segja stofuhæð sumra íbúðar-
húsa.
Loks urðu kröfur borgarbúa
of háværar.
Úthverfi Kaupmannahafnar
voru brend upp til ösku 1658
þegar Svíar nálguðust með her
sinn. Og næstu aldir var landið
fyrir utan víggirðingarnar ó-
bygt. Var aðeins leyft að reisa
þar lág bráðabirgðarskýli og eig
endurnir urðu að sætta sig við,
að herinn ljeti rífa þau, ef liættu
bæri að höndum. Það var ekki
l'yr en 1852, að slakað var á
þessum ákvæðum og varnarlín-
an var færð út. Hófst þá mesta
byggingaröld; garðar og trjá-
göng hurfu og í staðinn kom
steinauðn úthverfanna. Árið 1856
var byrjað að rífa hin gömlu
hlið á viggirðingunni og 1872
voru fyrstu viggarðarnir ónýttir.
Innan skamms óx höfuðstað-
urinn út fvrir takmörk sín. Bráð-
lcga kom borgarsnið á hin
gömlu sveitaþorp Sundbyöster
og Sundbyvester, en á hina hlið-
ina var það einkum Frederiks-
berg og síðan Bröndshöj og Val-
bv, sem dró borgarbúa til sín.
Árið 1901 voru tvö síðastnefndu
hverfin innlimuð í Kaupmanna-
höfn og árið eftir Sundby eyslri
og vestri. Við þetta óx land böf-
uðstaðarins um 8.000 tunnur
(ca. 4400 hektara) og varð þre-
falt við það sem áður hafði ver-
ið.