Fálkinn - 22.11.1961, Blaðsíða 10

Þér þekkið ef til vill franskt smálag,
lag, sem heitir „Rose du Provence"
(sveitarósin)?
Þetta er ofur einfalt lítið lag, barns-
legt, en þó ekki viðkvæmt eða væmið.
Það ber boð um eitthvað í hug manns,
sem er hreint og fallegt.
En eins og þeir eru margir sem
þekkja þessa litlu, fögru þjóðvísu, þá
er hitt.eins víst, að þeir eru fáir sem
þekkja skáldsögu, sem ber þetta sama
heiti. Og það er ekki að undra. Hún
náði aldrei heimsfrægð, þótt hún væri
í rauninni góð og athyglisverð bók.
Hún stóð, — þegar betur var að
gætt, — í nokkru sambandi við lagið.
Það mun hver verða var við, sem
þekkir bæði söguna og lagið.
Það var höfundur sögunnar, sem
sagði mér eftirfarandi frásögn suður í
Sviss. Ég ætla ekki að nefna nafn hans,
en svo mikið get ég 'sagt, að mörg af
ritum hans hafa hlotið vinsældir er-
lendis.
,,Rose du Pronvince“ vakti ekki mikla
athygli. Hann sagði sjálfur við mig að
það væri af því, að hún væri of góð.
Þetta eru rithöfundar vanir að segja.
Ég hefði heldur kosið að segja, að
efnið væri ekki heppilegt fyrir skáld-
sögu. Það hefði farið betur í ljóði, lagi
eða smásögu. Það er ástæðan, En nú
ætla ég að leitast við að endursegja
það, sem franski rithöfundurinn trúði
mér fyrir
í endurminningum mínum er þetta
allt eins og lítið lag, eða öllu heldur
ofurlítið málverk með fíngerðum þurr-
litum
Það er sagan um Isobel, sem ég ætla
að segja og það er fyrst og fremst saga
um unga konu, sem átti svo hreina og
saklausa sál.
Isobel dró andann djúpt í fyrsta sinn
sem hún sá opið haf. Fyrstu áhrifin
urðu nærri því of sterk. Hana hafði að
vísu oft dreymt um hafið. Hún hafði
séð stórt og fallegt málverk af því, en
þrátt fyrir það varð hún alveg gagn-
tekin af stórfengleik þess.
Taugar hennar voru þar að auki í
ekki sem beztu lagi. Þær voru óstyrkar
af eftirvæntingu, vonum, spenningi —
og ekki svo litlum kvíða.
Síðasta misserið hafði í raun og veru
verið einn óslitinn undirbúningur fyrir
hana undir það sem við bar í dag:
Koma hennar á fjölsótta baðstaðinn.
Þegar mamma hennar hafði dáið
fyrir tveimur árum. hafði henni tæmzt
dálítill arfur, sem gerði hana fjárhags-
lega sjálfstæða. Þegar sorgin við and-
lát móðurinnar var farin að dvína, hóf
hin innibyrgða lífslöngun Isobel fyrst
að láta á sér bæra.
Árin sem hún hafði lifað hingað til,
höfðu liðið í sakleysi bernskunnar og
vímu unglingsdraumanna. Hún hafði
alizt upp í litlu sveitaþorpi í hinu
mesta tilbreytingarleysi. Á heimilinu
hafði hún haft þann starfa að stunda
sjúka móður sína. Tilveran — hið
10 FÁLKINN
raunverulega líf og vandamál þess, —
höfðu verið íulikomlega íjarri henni.
Nú fyrst stóð hún á þröskuldi veru-
leikans. Nú íyrst átti hún að Iæra að
þekkja heiminn.
Og þetta gerði hana órólega. Það
hleypti henni í hátíðaskap og gerði
hana taugaóstyrka í senn alveg eins og
unga stúlku, sem er að fara á fyrsta
stefnumótið eða á fyrsta dansleikinn.
Hún horíði yfir ströndina, yfir hvít-
an sandinn, sem næstum því skar í
augun, sem vön voru öðrum og mýkri
litum Hún horfði með gagnrýni og að-
dáun í senn á ungdóminn, sem var að
baða sig og hló og hrópaði af gleði. En
hvað sem nú olli því, fann hún það
ofur vel, að það var lífið sjálft, sem
skolaði sínum hættulegu og hátíðlegu
bylgjum til hennar.
Hún hafði talsverðan hjartslátt, þeg-
ar hún gekk upp að hótelinu, þar sem
hún hafði pantað herbergi. Hún var
mjög alúðleg við dyravörðinn, sem tók
á móti farangri hennar og gaf honum
ríflegt þjórfé strax á fyrsta degi. Henni
þótti allur varinn góður. Hún vildi
ekki, að sagt yrði um sig, að hún væri
„úr sveit“.
Hún var ánægð með herbergið. Það
var rúmt. hreint og loftgott og það lék
hressandi og heilsubætandi blær um
það, blær, sem endurnýjaðist stöðugt
gegnum opnar dyr á svölunum. Hún
tók upp úr töskunum. Hún lagði alla
fallegu kjólana sina á rúmið. Hún
setti hattana sína, strandbúninginn og
baðfötin hingað og þangað um herberg-
ið, svo að það leit seinast út eins og ein-
hver tízkuverzlun. Og svo fór hún að
máta öll þessi föt. Hún gekk fram og
aftur fyrir spegilinn, hvað eftir annað
og æfði sig í alls konar dömulegum
hreyfingum, sem koma mættu henni að
góðu liði þessa dagana sem hún ætlaði
að dveljast á baðstaðnum.
Hún var fullkomlega sannfærð um,
að ,,tækni“ hennar væri í góðu lagi.
Hún hafði lesið ótal leiðarvísa um sam-
kvæmislífið og almenna kurteisi og
hún hafði lesið hvern ,,Highlife“ róm-
aninn á fætur öðrum, ekki eins og ung
stúlka. sem hefur þá að dægrastyttingu,
heldur eins og prófessor, sem er að lesa
sanskrítmállýzkur.
Loksins sofnaði hún með baðfötin í
annarri hendi og- langt gulgrænt síga-
rettumunnstykki í hinni. Og í draumi
var hún sjálf miðpunkturinn í sumar-
dansleikjum og strandaævintýrum.
Hún titraði af taugaóstyrk meðan á
kvöldverðinum stóð og hún merkti sér
til sárra leiðinda að hún stokkroðnaði,
þegar henni var fyrst boðið upp í dans.
En hún stríddi eins og hún gat til að
sýnast róleg. Hún kunni langa runu af
frægum tilvitnunum utan bókar og hún
notaði útlend orð og brosti við og smám
saman sannfærðist hún um, að hún félli
eðlilega inn í umhverfið. Það var þetta
sem hún hafði viljað. Hún var upp með
sér af því að hún gat, enda þótt hún
hefði alizt upp í smáþorpi, sársauka-
laust komist inn í hinn ljómandi, al-
þjóðlega hótelheim.
Hún kynntist ýmsu fólki, en hún
dró sig nokkuð í hlé með vilja. Hún
var einsömul ung dama, með áherzlu
á orðinu dama. En hún fann það þó,
að það hlaut að hvíla einhver dulræna
yfir persónuleik hennar og framkomu.
Engan grunaði hver hún væri eða
hvaðan hún kæmi. Hún gat farið þaðan
í skyndi og komið jafn óvænt aftur.
Hvernig leit fólk á hana? Rík, ung
ekkja? Blaðakona frá einhverju af
heimsblöðunum? Fræg leikkona, sem
var í sumarleyfi sínu og gekk undir
dulnefni?
Hún daðraði dálítið, en allt var það
þó í hófi. Hún hafði lært að lyfta brún-
unum lítið eitt og brosa blítt og í-
smeygilega
Og nú fór svo, að þegar hálfur mán-
uðurinn, sem hún hafði ætlað að eyða
á baðströndinni, var liðinn hjá, þá hafði
hún kynnzt einum manni svo alvarlega,
að hún varð að kveðja hann.
Það var dálítið gráhærður maður um
fertugt, þekktur rithöfundur, meðlim-
ur frönsku akademíunnar. Þau höfðu
átt svo margar indælar stundir saman.
Venjulega hafði það verið hún, sem
hafði haldið uppi samræðunum. Og
hún hafði sannarlega ekki sparað forn-
SMÁS/AGÁ gftir franska rit-
HOFUNDINN PIERRE D'ANCOURT