Fálkinn - 14.03.1962, Blaðsíða 10

fræðimenn, sem halda því fram, að
menn hafi lært að tala með alls konar
handapati og látbragði. Enn fremur
voru látbragðsleikir mjög mikils virtir
með ýmsum fornum menningarþjóðum.
Honum var beitt í fleiru en gleðileikj-
um, því að látbragðaleikur kemur inn
víða í trúarbrögðum og helgisiðum.
Ef til vill halda sumir, að látbragðs-
leikur eigi eitthvað skylt við handapat
og alls konar látalæti. Lítið er samt
til í því, af því að látbragðið er byggt
á háttbundnum hreyfingum handa og
fóta ásamt ýmislegum svipbrigðum,
sem tjá eiga alls konar geðbrigði. Ekki
eitt einasta orð er talað.
í hinum gömlu leikjum, sem leiknir
voru á miðöldum í Evrópu, var iát-
bragðsleikur mikið notaður. í þeim
försum, þar sem hinar gömlu og
skemmtilegu persónur eins og harlek-
in og scarmouchio komu fyrir var
hann mjög í hávegum hafður. Sá lát-
bragðsleikur, sem nú er tíðkaður, bygg-
ist mjög á þessari gömlu hefð í þessum
försum. Látbragðsleikur er enn mikið
notaður í leikritum og hinir ungu höf-
Hugrún Gunnarsdóttir og Briet
Héðinsdóttir handleika sverðin fim-
lega (efri myndirnar). Myndaröðin
hér að neðan er tekin í tíma í lát-
bragðsleik. Sævar og Bríet leika æv-
intýrið um Rauðhettu. Á fyrstu þrem-
ur myndunum hittir úlfurinn Rauð-
hettu, á fjórðu myndinni hefur úlf-
urinn fengið sér blund eftir að hafa
gleypt ömmu gömlu. Fimmta og
sjötta mynd: „Hvers vegna* hefurðu
svona stóran munn, amma?“ — „Það
er til þess að ég geti gleypt þig.“
(Ljósm. FÁLKINN, Jóhann Vilberg).
undar í leikritagerð láta persónurnar
oft tjá sig á ýmsan hátt með svipbrigð-
um. Annars má segja að gullöld þessar-
ar leikaðferðar hafi verið þöglu kvik-
myndirnar.
Látbragðsleikur kemur víðar við sögu
en í leikritum og kvikmyndum. Við get-
um nefnt til gamans hinar vinsælu
teiknimyndir. Flestir hafa mjög gaman
af þeim og margar teikniseríurnar eru
án nokkurs texta. í þeim tala svipbrigði
og látbragð sínu máli, svo að allir skilja.
Það er nauðsynlegt hverjum leikara,
að kunna eitthvað fyrir sér í þessari list.
Látbragðsleikur er kenndur þarna í
leikskólanum og við fengum nú að sjá,
hvað leikendur kynnu fyrir sér í þeim
efnum. Þeir ætluðu að leika Rauðhettu
fyrir okkur. Þeir hafa einkum æft
gömul leikrit eftir ævintýrum. Að þessu
sinni völdu þau Rauðhettu. En hana
lék Bríet Héðinsdóttir, ömmu hennar
og mömmu lék Hugrún Gunnarsdóttir,
úlfinn lék Sævar Helgason og veiði-
manninn Guðjón Sigurðsson.
Þær mæðgur mynntust, þegar Rauð-
hetta lagði af stað til ömmu sinnar,
létt í lund og valhoppaði í gegnum hinn
ímyndaða skóg. Þar liggur úlfurinn í
leyni og það speglast bæði gleði og
girnd í svip hans þegar hann sér Rauð-
hettu litlu. Hann hleypur á móti henni
og í fyrstu verður Rauðhetta litla svo-
lítið skelkuð, en jafnar sig brátt og
trítlar áfram um hinn ímyndaða skóg.
En úlfurinn hleypur heim til ömmunnar
og gleypir hana með húð og hári af
mikilli græðgi, ef dæma má eftir svipn-
um á leikaranum. Litlu seinna ber
Rauðhetta að dyrum full af barnslegri
einlægni. Þar hefst sorgarleikurinn.
Að honum loknum kemur veiðimaður-
inn á vettvang. Hann rekur smiðshögg-
ið á leikinn, því að hann gerir út af
við úlfsgreyið með einu handbrag'ði og
út úr kviði úlfsins skríða amman og
Rauðhetta litla. Leiknum er lokið.
Litlu seinna sýnir Sævar okkur
hvernig ljósmyndari ber sig að, þegar
hann tekur myndir af litlum börnúm.
Fyrst situr hann við lítið borð. Enginn
kemur að láta taka mynd af sér. Og Ijós-
myndarinn situr þarna auðum höndum.
Þá er barið að dyrum. Lítill krakki kem-
ur inn og Ijósmyndarinn brosir allur og
bugtar sig, klappar litla drengnum á
höfuðið og smellir nokkrum sinnum af.
Þetta var listilega leikið og mátti at
látbragði Sævars vel þelckja handbragð
og vinnulag barnaljósmyndarans.
„Hér er alltaf kennt tvo tíma á dag“,
sagði Klemens, ,,en það er bara einu
sinni í viku, sem skylmingar og lát-
bragðsleikur er kenndur. Leikaraefnin