Fálkinn - 14.03.1962, Blaðsíða 34

þau ásamt hinu fólkinu niður í Dönsku-
hús. Sumar heimildir segja, að sá, sem
greiddi presti höfuðhöggin, hafi verið
íslendingurinn, sem vísaði Tyrkjum til
Vestmannaeyja. En meiri líkur eru til,
að það sé ranghermi. Um síra Jón
píslarvott urðu til margar sögur, og er
sú ein, og minnir mjög á helgisagnir,
„Áður en Tyrkir drápu síra Jón, skáru
þeir úr honum tunguna í mörg stykki.
Hvar sem blóð úr henni kom á, stóð
Jesúsnafn skýrum stöfum.“
Börn síra Jóns, sem Tyrkir hertóku
voru: Margrét og Jón. Frá þeim verður
sagt í þessum þætti. enda lentu þau í
mörgum ævintýrum og mannraunum
suður í Barbaríinu. Þau síra Jón og
Margrét áttu tvo syni, sem farnir voru
úr föðurgarði. Voru það síra Jón prest-
ur í Vestmannaeyjum, en síðast prestur
og prófastur að Melum í Borgarfirði, og
sira Þorsteinn prestur í Holti undir
Eyjafjöllum. Voru þeir báðir hinir
merkustu prestar og gáfumenn. Frá
síra Jóni píslarvotti er margt merkra
manna. T. d. var Jón biskup Vídalín í
Skálholti fjórði maður frá honum.
Aðfarir og atferli ræningjanna í Vest-
mannaeyjum júlídagana 1627, var hið
grimmilegasta og olli hroll og skelf-
ingu meðal landsmanna. Þeir drápu og
hröktu varnarlaust fólkið og sýndu
hvergi miskunn eða linkennd. íslending-
ar höfðu að vísu áður heyrt um aðfarir
Tyrkja eða Múhameðstrúarmanna í
ræðum og boðskap kirkjunnar. Þeir
líktu þeim við sjálfan Djöfulinn, og
töldu þá sanna þjóna hans. Vafalaust
má telja. að almenningur á landi hér
hafi verið fullviss um það eftir Tyrkja-
ránið, að þessi kenning var sönn og rétt.
Þegar ræningjarnir hölðu smalað
eyjarnar af fólk eins og þeim var frek-
ast unnt, drógu þeir föngulegasta og
tápmesta fólkið úr og létu langana róa
samlöndum sínum út í stærsta ræn-
ingjaskipið. En þegar þeir voru búnir
að velja svo úr fólkinu, sem þeir
geymdu í Dönskuhúsum, að ekki var
eftir nema gamalt og örvasa fólk. Báru
þeir eld að húsunum og brenndu það
inni er eftir var. Mælt er, að einn ung-
lings piltur hafi komizt undan úr hús-
unum með þeim hætti, að hann skreið
á gólfinu milli fóta fólksins til leyni-
dyra og komst þar undan.
Hinn 19. júlí voru ræningjarnir ferð-
búnir og sneru á leið suður með feng
sinn. Þeir fengu góðan byrr. En nærri
má geta, að dauflegt hefur verið um
að litast í lestum skipanna, þar sem hið
hertekna fólk varð að hírast, sjóveikt
og harmiþrungið. Styrkur þeirra var
aðeins einn: að ákalla Drottin, biðjandi
hann um miskunn, hlíf og skjól í raun-
um sínum. En ræningjarnir voru 1 ítt
hrifnir af trúariðkunum fanganna, og
bönnuðu þeim stranglega að iðka trú
sína. Eru til um það margar sagnir,
hversu hinir herleiddu urðu að þola
píslir og píningar sakir trúarinnar.
Sumir létu yfirbugast og tóku Múha-
meðstrú, sérstaklega var það yngra
fólkið og þeir sem enn voru á barns-
aldri, er þeir voru herleiddir. Sumt af
íslenzka fólkinu, sem herleitt var, vildi
ekki snúa aftur heim til íslands. Það
komst í snertingu við betra líf en heima,
enda var hægt að jafnast á við kjör og
lífshætti alþýðunnar á íslandi á 17. öld.
Framhald.
í DAGSIN§ ÖXN
Framh. af bls. 22.
svo fór um þessa. Ákveðið var, að einka-
salan skyldi pakka kartöflum í 5 kílóa
bréfpoka og senda þannig í búðirnar.
Þessir pokar eru samt heldur stórir
fyrir útpískaðar húsmæður að rogast
með heim. En þeir voru klókir í einka-
sölunni, því þeir vissu sem var, að flest-
ar húsmæður ættu sér eiginmann, sem
gæti sótt kartöflur fyrir heimilið. Hér
var einni skyldunni bætt við eigin-
mennina, sem eru þó nóg kúgaðir fyrir.
Þessir pokar eru þó ekki sérlega við-
ráðanlegir, jafnvel fyrir þaulvana eigm-
menn. Um daginn bað konan mig t. d.
að ,,kippa“ með mér einum poka. Ég
keypti hann í K R O N og rogaðist svo
með hann upp Skólavörðustíginn. Ég
ætlaði síðan að hvíla mig með Því að
halda í opið á honum, sem heft er
saman. Ég treysti sem sé einkasölunni
til að hafa gengið tryggilega frá opinu.
Svo var þó auðvitað ekki, því að pokinn
pompaði á götuna og kartöflurnar
skoppuðu niður allan stíginn. Þá bölv-
aði Dagur Anns kartöflusöluskipulagn-
ingunni.
Dagur Anns.
Sitt liefur Iiver að kæra Frh. af bis. 17.
Maður varð víst að máta
kjólinn einu sinni enn, það
var ekki ómögulegt að þeir
gætu lagað hann eitthvað
betur. .
Stimamjúk stúlka kom
þegar til hennar.
— Bara örstutt andartak.
Það er ein að máta núna, —
þetta er undir eins búið. Við
höfum gert allt, sem við
gátum og nú mátum við hann
þegar í stað.
Rétt í þessu var tjaldið í
búningsklefanum dregið til
hliðar og út úr honum gekk
tágrönn ung stúlka í reið-
fötum. Hún var dökk á brún
og brá og Ijómandi fögur,
með stór og brún augu, flau-
elsmjúk, í forsælu dreyminna
bráhára. Tennurnar glitruðu
eins og perlur í sólbrúnu and-
litinu. Hún gekk hispurslaust
og prúðmannlega til dyra.
— Og hann verður áreiðan-
lega tilbúinn á föstudag?
dansleikurinn er á laugar-
daginn.
— Við heitum því. Og nú
vonum við að ungfrúin verði
ánægð með hann. Kjóllinn
klæð'ir yður dásamlega, verð
ég að segja.
Mærin kinkaði kolli og
brosti angurblítt.
María ætlaði að gleypa
hana með augunum. Hugsa
sér, að vera þannig vaxin, að
öll fötin færu manni vel! En
sú líkamsfegurð, — þetta var
eins og söguhetja, — eins og
þessar sem maður las um í
skáldsögum og horfði á í kvik-
myndum. Dáð og dýrkuð.
hún hlaut að svífa gegnum
lífið frá einum dansleik til
annars, án þess að komast í
minnstu kynni við áhyggjur
af stúlknahaldi likamsþunga
eða ljótu sniði á klæðum.
Mikið hlaut hún að vera
hamingjusöm!
— Gjörið svo vel, nú get-
um við mátað á yður kjólinn.
María varp öndinni og gekk
inn í klefann.
★
Víveka gekk út í sólskinið.
Drottinn minn, hvað allt gat
verið ömurlegt. Aldrei skyldi
hún elska nokkurn annan en
hann. Og svo var hann kvænt-
ur! Þau höfðu hittst í hesta-
mannafélaginu og laðast hvort
að öðru, þegar í stað. Þau
voru bæði gefin fyrir hesta.
Þetta var einkar aðlaðandi
maður og það leyndi sér ekki
hve mjög hann dáðist að Ví-
veku, enda glataði hún hjarta
sínu gersamlega til hans.
★
Og nú var hjarta hennar
ein blæðandi und. Hvers
vegna hafði hann ekki sagt
henni þegar í stað, að hann
væri giftur? Hví hafði hann
leikið sér að tilfinningum
hennar, daðrað við hana og
horft svo djúpt í augu henn-
ar? Líf hennar var gereyði-
lagt. Dansleikurinn var á
laugardaginn. Þangað ætlaði
hann einnig að koma, og
hana hafði dreymt um þetta
dásamlega kvöld við hlið
hans. Nú hugsaði hún til þess
með hryllingi, sem einhverr-
ar hörmungar, er hún yrði
þó að pína sig til að ganga
gegnum.
Hún gat ekki afborið þetta
lengur. Hún var þreytt og af
sér gengin, örmagna og úr-
vinda.
Hún ranglaði inn í lítið
kaffihús og pantaði einn bolla
af kaffi. Líf hennar skorti
fyllingu. Hvers vegna var
hún fædd svona falleg? Betur
að hún væri eins og litla
þjónustustúlkan þarna, ekki
beinlínis fríð, en hýrleit og
hressileg í svarta kjólnum.
Vafalaust átti hún sér aðdá-
anda, sem bauð henni í bíó
og þessháttar. Þau voru nátt-
úrlega glöð og hamingjusöm,
og áttu ekki við að stríða
neinar áhyggjur, þekktu ekki
örvæntingu né innri baráttu,
sem eyðilagði lífshamingjuna
og varpaði öllu út í vonlaust
myrkur.
Mikið hlaut hún að vera
hamingjusöm!
Víveka kveikti sér í vindl-
ingi, meðan Anna hellti í
bollann hennar.
Hringurinn hafði lokast.
★
34 FÁLKINN