Fálkinn - 15.08.1962, Qupperneq 8

Þegar ekið er um á Sauðárkróki vek-
ur eftirtekt ferðamannsins hversu mjög
byggð staðarins hefur aukizt á örfáum
árum og hversu fagurlega er byggt.
Nýju húsin bera svipmót einfaldleikans
í húsgerðarlist nútímans — í stíl við
það sem nýjast er í þessum efnum er-
lendis. En allt kallar á andstæðu sína
og þegar horft er yfir Skagafjörðinn
rifjast upp lítil saga, sem gerðist, þegar
öðruvísi var umhorfs í þessum myndar-
lega kaupstað. Þetta er saga af enskum
togara, sem bar heiti hins fræga gríska
harmleikjaskálds, Euripides, sem strand-
aði á Innstalandsskerjum skömmu eftir
aldamótin.
Það vill svo vel til að sjálf söguhetja
þessa atburðar, Þorvaldur Sveinsson,
hefur skráð frásögn af strandinu og til
gamans verður hún birt hér á eftir:
„Miðvikudaginn 6. nóvember 1907
var ofsa sunnan rok á Sauðárkróki. Urðu
menn þess varir, að togari sat fastur á
svonefndum Innstadalsskerjum út með
Skagafirði að vestanverðu. Höfðu skips-
menn sett upp neyðarflagg. Sem þessi
fregn hefur borizt út, kemur til mín
Páll sýslumaður Bjarnason og biður
mig að fara með sig út að skipinu. Þá
var einn vélbátsgarmur hér á Sauðár-
króki. Páll vildi endilega að við færum
á honum, en ég átti sexæring og kaus
hann heldur. En Páll varð að ráða.
Ég fékk svo með mér vélaverkfræð-
ing okkar Sauðárkróksbúa, Sölva véla-
mann Jónsson, og einvalalið á skipið
að öðru leyti, þá Benedikt Jóhannsson
og Björn Magnússon, sem báðir voru
búsettir hér á staðnum, og Stefán Jóns
son frá Veðramóti.
Við erum komnir niður á bryggju
og í þann veginn að fara, er sýslumann
ber að, en með honum voru tveir menn,
þeir Kristján kaupmaður Gíslason og
Fr. Michelsen, úrsmiður. Segist sýslu-
maður ætla að taka menn þessa með
sér, en ég brást reiður við og spurði,
hvort ekki mætti ætla, að fullskipað
yrði í bátnum í bakaleið, þótt þessir
menn færu ekki að fara að óþörfu, —
enda byggist ég við, að þetta yrði engin
skemmtireisa eins og veður væri.
Páll var hinn þverasti og urðum við
félagar að láta undan síga. Við urðum
því átta með bátnum úteftir, og gekk
ferðin slysalaust. Lögðum við að skip-
inu og fórum um borð. Reyndist skipið
vera enskur togari, er hét Euripides,
og var áhöfn brezk. Páll tekur skipstjóra
8 FALKINN
tali, og vill hann endilega að skipverj-
ar séu fluttir í land þegar í stað, og
kveðst hann hafa stóra „jullu“ sem
taki allan mannskapinn, 17 manns, ef
ég man rétt. Eg tek ekki í mál að farið
sé á jullunni, því að vélbáturinn var
ekki svo traustur, að vogandi væri að
festa julluna aftan í hann. Þeir fallast
á þetta og verður úr, að allir fara ofan
í vélbátinn. Og er nú lagt af stað.
Veðrið var engu betra en áður. Þegar
við erum rétt komnir frá skipshliðinni,
bilar vélin, og er ekki annað sýnna en
bátinn muni reka á skerið. Því bið ég
Jóhann og Björn að taka árar og reyna
að snúa bátnum undan veðrinu. Og það
tókst. Hann rann undan veðrinu út með
skerinu austanverðu. í þessu kemst
vélin aftur í gang hjá Sölva, en var svo
kraftlítil, að aldrei má snúa beint í
veðrið. Meðan þessu hefur farið fram,
er skollið á niðamyrkur, en veðurofsinn
sami og áður, og gekk jafnan yfir bát-
inn, þegar verst gegndi. Höfðu menn-
irnir staðið í bátnum til þessa, en það
jók veltuna svo mjög, að ekki tjóaði
annað en láta þá liggja eða húka.
Alltaf varð ég að slá bátnum á ská
undan veðrinu — út og vestur — í von
um, að okkur tækist þá að lenda ein-
hvers staðar vestan fjarðarins. Og það
tókst. Við gátum lent heilu og höldnu
eftir nokkurt þóf á svokölluðum Fagra-
nessandi, og svo vel var undir bátinn
gengið, að hann komst alveg upp á
kamb. Og mikill var fögnuður manna
við landtökuna, enda von.
Er þetta gerðist bjó í Fagranesi Jón
Þorsteinsson. Hélt nú allur hópurinn
heim til hans, því að þangað var stytzt.
Innti Páll bónda eftir, hvað hann gæti
lánað af hestum, en Jón getur lánað
þrjá hesta. Fjórða hestinn verður hann
að hafa sjálfur til þess að geta fylgzt
með og tekið klárana og rekið heim.
Sýslumaður leggur svo fyrir, að þeir
Michelsen og Kristján skuli fara með
honum niður á Sauðárkrók og hefjast
handa um að útvega skipsmönnum mat
og húsaskjól. Og Jón bóndi skyldi fara