Fálkinn - 11.05.1964, Blaðsíða 22

af stað eða slúðursögum um
mig. Við vorum því vinir,
meðan hjónaband mitt stóð.
Allt annað sem sagt er um það
efni er hrein ímyndun.
Áður hef ég minnzt á yngri
systur keisarans, Fatima. Hún
var ekki í Teheran fyrst eftir
að við giftum okkur, því að hún
bjó ásamt eiginmanni sínum í
Kaliforníu. Síðar skildi hún við
hr. Hillyer og giftist persnesk-
um flugmanni að nafni Moham-
med Khatam.
*
I
JBL Sadabad hitti ég auðvitað
ýmsa bræður keisarans. Aðeins
þrír elztu gegndu opinberum
stöðum. Hinir áttu litla bú-
garða.
Ali Reza var eini albróðir
keisarans. Hann var hávaxinn
og alvörugefinn maður, sem
hafði farið á Rosay College í
Sviss ásamt Mohammed Reza.
Síðar bjó hann um hríð í París
og þar gekk hann að eiga frá-
skilda pólska konu að nafni
Christiane Sholevsky. Hún
fæddi honum son, en siðar sneri
Ali Reza aftur heim til Teheran
án konu sinnar og sonar.
Þegar ég kynntist honum bjó
hann með konu, sem aldrei var
kynnt fyrir mér. Ekkjudrottn-
ingin sætti sig ekki við að prins
arnir kæmu með vinkoi\ur sín-
að eða hjákonur til hirðarinn-
ar. Þó vil ég taka fram að Ali
Reza var enginn Casanova, né
heldur hafði hann verulega
ánægju af samkvæmislífi.
Hann lifði mjög kyrrlátu lífi
og virtist alltaf vera hálf angr-
aður yfir því að keisarinn kom
nákvæmlega eins fram við
hann og aðra bræður sína. Einu
sinni flaug fyrir að samsæri
væri í undirbúningi til að ryðja
keisaranum úr vegi og setja
Aii á veldisstólinn. En Ali unni
bróður sínum og var alveg laus
við metorðagirnd á stjórnmála-
sviðinu. Eina ástríða hans voru
veiðar. Á heimili sínu hafði
hann óteljandi skinn og minja-
gripi frá veiðum í hitabeltis-
löndum Afríku, Indlands og
Afganistan.
Næstelzti sonurinn var Gol-
am Reza, eina barn Reza keis-
ara og þriðju konu hans, og
hann skildi við hana einu ári
eftir fæðingu Golams. Þessi
prins er forseti ólympíunefnd-
arinnar og hefur sérlega mikinn
áhuga á íþróttum.
Þar sem Golam og eiginkona
hans, Homa, áttu bústað í Sada-
bad rétt hjá okkur hittum við
þau nær daglega. Homa var af
þekktri persneskri læknaætt.
Framhald í næsta blaði.
Þeir skrifa um kvikmyndir
í dagblöðin
Pétur Ólafsson hefur skrif-
að um kvikmyndir í Morgun-
blaðið síðan seinni hluta árs
1962. Áður en hann fór að
skrifa gagnrýni hafði hann
skrifað um kvikmyndir í
lesbók sama blaðs, kynnt
leikstjóra og ýmsar kvik-
myndir sem ekki höfðu verið
sýndar hérlendis.
Pétur er úrsmiður að at-
vinnu.
— Hvenær hófst hinn sér-
staki áhugi þinn fyrir kvik-
myndum, Pétur?
— Ég veit eiginlega ekki
hverju ég á að svara þessu.
Sennilega get ég þó sagt að
áhugi minn hafi vaknað með
þeirri fyrstu mynd, sem ég
sá vestur í Bolungavík, en
þar er ég fæddur. Á dugg-
arabandsárum mínum þar
var lítið um kvikmyndir og
kvikmyndasýningar á þeim
árum þóttu stór viðburður
vestra. Þetta þótti mér stór-
kostlegt allt saman og áhug-
inn hefur haldizt enn
þá þótt smekkurinn hafi
breytzt. Svo lá leið mín norð-
ur að Akri og þar var enn
minna um kvikmyndir held-
ur en vestra. Ég var kominn
um fermingaraldur, þegar ég
fór að sjá kvikmyndir að
ráði og síðan hef ég sannar-
lega bætt það upp og verið
reglulegur „filmnarkoman“.
Ég man að þegar kvik-
myndaklúbburinn Filmía tók til starfa, þá varð
það mér mikið ánægjuefni og ég hef alltaf verið
félagi þar, að vísu stalst ég inn á lánskorti fyrsta
árið. En þar sem ég minnist á Filmíu þá vildi ég
gjarna víkja nánar að þeim félagsskap, sem mun
vera einn stærsti kvikmyndaklúbbur á Norðurlönd-
um og það er ábyggilega hlutur sem fáir vita um.
En félagið á við marga erfiðleika að etja. Það þarf
til dæmis að greiða alls konar skatta, söluskatt,
menningarsjóðsgjald og aðstöðugjald og síðast en
ekki sízt þungaskatt af kvikmyndum! í því sam-
bandi má kannski geta þess, að þegar rætt var um
undanþágur á sumum þessara gjalda, vegna sér-
stöðu, var upplýst af opinberum aðila ráðuneytis
að kvikmyndir væri ekki list og ættu því enga
kröfu á sérstöðu. Það má ef til vill segja að ekki
séu allar kvikmyndir listaverk, fremur en allar
sögur séu bókmenntir. En ég held að víðast hvar
í heiminum séu kvikmyndir viðurkenndar sem
listgrein.
— Hvaðan hefur félagið fengið myndir til sýn-
inga?
— Það mun æði erfitt að afla kvikmynda til
sýninga. Lengi vel fékk félagið myndir frá danska
kvikmyndasafninu, en nú er það hætt að lána út.
Um svipað leyti og Filmía byrjaði, voru stofnaðir
í Danmörku margir klúbbar á sama grundvelli.
Filmía mun nú nær eini starfandi klúbburinn af
þessum. Það er aðallega einn aðili í Bretlandi sem
lánar félaginu myndir, en það er mörgum annmörk-
um háð, þar sem hann hefur ekki alltaf útlánsrétt
fyrir Island á þeim myndum sem óskað er eftir.
En Filmía hefur unnið merkilegt starf í þágu list-
menningarinnar, í landi sem ein listmenningar-
snauðasta þjóð álfunnar byggir, þrátt fyrir alla
sína menntun. Filmía er eini aðilinn sem kynnir
kvikmyndalist að fornu og nýju og á hennar veg-
um hafa mörg af mestu kvikmyndaverkum heims-
ins verið sýnd almenningi.
Hér á landi er ekki til neitt kvikmyndasafn, sem
ég mundi telja afarmikla nauðsyn. Alls staðar í
nágrannalöndum okkar eru til slík söfn og þau
lána út myndir til félaga eins og Filmíu og sýna
þær í eigin húsakynnum. Hér mun vera til fræðslu-
myndasafn ríkisins, en því hefur ekki verið ætlað
verkefni á sviðum listarinnar, en ef við teljum
kvikmyndir til listgreina, þá er ekki meira að fara
fram á kvikmyndasafn heldur en til dæmis Lista-
safn.
— Att þú nokkra sérstaka uppáhalds leikara eða
leikstjóra?
— Þú ert kannski með þessari spurningu að fiska
eftir mínum „stjörnum", en ég- er algerlega á móti
þessari stjörnudýrkun. sem er ákaflega hvimleitt
fyrirbrigði. Mér dettur til dæmis í hug þetta frá-
munalega dekur við kynkvendi það sem kennt er
við Kleópötru. Aftur á móti met ég marga leik-
stjóra mikils og þar aet ég nefnt tvo: Sergei M.
Framhald á bls. 26.
22
FALKINN