Fálkinn - 08.06.1965, Qupperneq 17

uð, og nú stendur Alþingi and-
spænis þeirri staðreynd, að átt
hefur sér stað afdrifaríkt
„slys“, sem enginn vill bera
ábyrgð á. Þetta varnarleysi
Alþingis gagnvart villandi upp-
lýsingum sérfræðinga er ein-
hver ískyggilegasta veilan í
fari þess.
HÉR er það enganveginn ein-
hlítt að fylla Alþingi af
lögfræðingum, einsog nú virðist
stefnt að, því þeir eru alls ekki
öðrum dómbærari um þau
mörgu sérfræðilegu efni, sem
þingið fjallar um. Það er vitan-
lega þörf á miklu fleiri sér-
fróðum mönnum á þing, mönn-
um úr fleiri stéttum og um-
fram allt betur menntuðum
mönnum. Greindarvísitala al-
þingismanna mun nú vera ein
hin lægsta sem um getur á
löggjafarsamkundu sjálfstæðs
ríkis, þegar frá eru talin frum-
stæðustu nýfrjálsu ríki í
Áfríku, og er orðið brýnt nauð-
synjamál að hefja viðreisnarað-
gerðir á þessari söguhelgu
stofnun.
Um fjármálastjórn Alþingis
þarf væntanlega ekki að fara
mörgum orðum. Hún er lands-
mönnum kunn að endemum,
bæði að því er varðar skatta-
mál og ýmislegt annað. Má þar
t. d. nefna fjárframlög til vega-
gerðar. Þar hefur sá háttur ver-
ið á hafður, að Alþingi hefur
sjálft ákveðið hvernig skipta
skuli fjárhæðum milli einstakra
hreppa og vegarspotta, og vega-
málastjóri síðan orðið að haga
sér í samræmi við það! Eitt-
hvað mun þó hafa dregið úr
þessari fáránlegu hreppapóli-
tík eftir kjördæmabreytinguna
og vonandi er hún senn úr
sögunni.
Það sem er kannski ískyggi-
legast við starfshætti Alþingis
er sú árátta þingmanna að vilja
hafa bein afskipti af fram-
kvæmdum í stað þess að hafa
eftirlit með þeim einsog lög
gera ráð fyrir. Þessi tilhneig-
ing er satt að segja orðin hrein
plága á íslandi og stórhættu-
leg lýðræðinu í landinu. Má til
sanns vegar færa, að alþingis-
menn séu orðnir „hin nýja
stétt“ á íslandi, sem deilir með
sér í bróðerni embættum og
bitlingum, þannig að angar
hennar ná brátt inná öll svið
þjóðfélagsins, og færir þetta
þingmönnum bein áhrif á þjóð-
málin sem eru andlýðræðisleg
og gera Alþingi að sérréttinda-
klíku. Þróunin í átt til hinnar
sovézku alríkisfyrirmyndar hef-
ur verið svo ör á undanförnum
árum, að menn virðast ekki al-
mennt gera sér grein fyrir hvað
raunverulega er að gerast í ís-
lenzku þjóðlífi.
AÐ er hrein ósvinna að al-
þingismenn skuli troða
sjálfum sér í stjórnir allra fyr-
irtækja sem tengdar eru ríkinu,
bankaráð, útvarpsráð, verk-
smiðjustjórnir o. s. frv. Það er
gráthlægilegt að í útvarpsráði
skuli sitja ritstjórar þriggja
helztu stjórnmálablaða lands-
ins sem jafnframt eru alþingis-
menn, (á liðnu rúmu ári urðu
tvö hneyksli í sambandi við
pólitískt ofbeldi útvarpsráðs,
þegar þeir Þórhallur Vilmund-
arson prófessor og Páll Berg-
þórsson veðurfræðingur voru
gerðir afturreka með erindi
sín.) Það er ömurlegt að út-
hlutun listamannafjár skuli að
verulegu leyti vera í höndum
flokkshollra stjórnmálamanna,
enda hefur hið pólitíska ger-
ræði á þeim vettvangi lengi
verið alþjóðarathlægi.
Þó er annað siðleysi Alþingis
kannski enn viðsjárverðara,
nefnilega það að bankastjórar
skuli hafa heimild til setu á
Alþingi. Hvergi í hinnum sið-
menntaða heimi mun slík
óhæfa eiga sér stað nema á
íslandi, ekki einu sinni í frum-
stæðustu ríkjum Suður-Ame-
ríku. Það er sennilega órækasti
votturinn um íslenzka stjórn-
málaspillingu, að við þessari
siðvenju hefur ekki verið hrófl-
að. Það geigvænlega vald, sem
bankastjórum í hverju Þjóð-
félagi er fengið í hendur, er
svo hættulegt, að ætla mætti
að það væri kirfilega skilið frá
stjórnmálabaráttunni. Hér er
þetta vald beinlínis hagnýtt til
pólitískra áhrifa og atkvæða-
veiða. Og ekki nóg með það,
heldur sitja alþingismenn í
bankaráðum flestra banka
landsins, og til að kóróna ósóm-
ann eiga ráðherrar í ríkisstjórn-
inni einnig sæti í bankaráðum!
Þetta siðlausa bandalag pen-
ingavaldsins við löggjafarvald-
ið og stjórnarreksturinn er tví-
mælalaust eitt alvarlegasta átu-
mein þjóðfélagsins og á stærri
þátt í íslenzkri fjármálaspill-
ingu en margan grunar. Einn
fyrsti liðurinn í þeirri viðleitni
að endurreisa virðingu Alþingis
ætti að vera sá að ráða bót á
þessum ósóma.
Skylt þessu en þó enganveg-
inn jafn ískyggilegt er að heim-
ila sýslumönnum setu á Al-
þingi. Það er í lögum að dóm-
arar Hæstaréttar og borgar-
dómarinn í Reykjavík séu ekki
kjörgengir, en hversvegna dóm-
urum útá landi er heimilt að
bjóða sig fram til þings, er mér
hulin ráðgáta. Það horfir vissu-
lega einkennilega við, að menn-
irnir sem fara með dómsvald-
ið útá landsbyggðinni skuli
sjálfir eiga þátt í að setja lögin
sem þeir dæma eftir. Ég geri
ekki ráð fyrir að unnt sé að
misnota dómsvaldið í pólitísk-
um tilgangi með jafn skefja-
lausum hætti og peningavald
bankastjóra, en það verður þó
að teljast í hæsta máta óviður-
lcvæmilegt að dómarar hafi
bein afskipti af stjórnmálum.
VÍ hefur verið haldið fram,
að aukinn fréttaflutningur
dagblaða og þó einkum útvarps
af þingstörfum (sem er löngu
orðinn plága) veiti alþingis-
mönnum nauðsynlegt aðhald,
en þar er um hreina blekk-
ingu að ræða. Sönnu nær er að
hinn sífelldi og umfangsmikli
fréttaflutningur sé á góðum
vegi með að gera Alþingi að
vettvangi lýðskrumara. Allt
sem sagt er og gert á Alþingi
miðast við, að það nái eyrum
kjósenda; málin eru ekki rædd
á sínum eigin forsendum eða
útfrá sjónarmiðum heilbrigðr-
ar skynsemi, heldur fyrst og
fremst með tilliti til hugsan-
legrar atkvæðaöflunar. Góð
dæmi um þetta gegndarlausa
lýðskrum voru tillögur sem
fram komu á Alþingi í vetur
um að reisa háskóla á Akureyri
og menntaskóla á Eiðum og
ísafirði. Þessar tillögur voru
bornar fram til að þóknast
ákveðnum hópum kjósenda án
alls tillits til þess, hvort þær
væru ráðlegar eða framkvæm-
anlegar. Þær voru mælskur
vottur þess, hvernig pólitík og
tilfinningum er blandað í öll
Framh. á bls. 42.
FÁLKINN 17