Vikan - 29.10.1959, Page 15

i&&m*

íí:- - j
-K ... þegar kaffidrykkjunni var lokið, tilkynnti Axel
-JC Berg, að nú skyldi hann launa sopann með því
að bjóða fjölskyldunni að horfa á sjónvarp . . .
María sat í dagstofunni heima að
Birkilundi, þegar sendiferðabil var
ekið heim að húsinu. Á hlið bílsins
var nafn fyrirtækis nokkurs, er seldi
útvarps- og sjónvarpsviðtæki, letrað
stórum stöfum.
María andvarpaði. Enn einu sinni
. . . Gátu þessir sölumenn þá aldrei
lært neitt af reynslunni?
Maríu var um megn að reikna það
út, hve mörgum klukkustundum sölu-
menn, sem þess háttar tæki höfðu á
boðstólum, höfðu þegar eytt árangurs-
laust í það að reyna að fá bræðurna
í Birkilundi til að kaupa slík tæki.
Þeir voru að minnsta kosti orðnir
margir, og það voru engin líkindi til,
að nokkrum þeirra tækist nokkru
sinni að fá þá bræður til að skipta um
skoðun. Þeir Kristinn og Lárus voru
ekki þannig gerðir, að þeir sóuðu pen-
ingunum í það, sem þeir töldu sig geta
vel án verið.
En hann var snotur og kurteis, ungi
SMÁSAG A
maðurinn, sem barði að dyrum og
kynnti sig fyrir Maríu. Axel Berg
kvaðst hann heita, — Axel Berg, sölu-
maður útvarps- og sjónvarpsviðtækja,
— reglulega snotur og hæverskur
maður og algerlega laus við allan
þann vaðal, sem einkennt hafði fyrst
og fremst þá sölumenn, sem áður hafði
borið að garði að Birkilundi.
Hún bauð honum inn að ganga.
Hann svipaðist um og brosti til henn-
ar. — Ég sé, að þið hafið ekki neitt
sjónvarpsyiðtæki, sagði hann. Það er
óhyggilegt.
María gat ekki að því gert, að hún
endurgalt bros hans.
— Það má vel vera, að það sé ekki
hyggilegt, svaraði hún. — En svona
hefur það nú verið hérna í Birki-
lundi, og svona verður það . . .
— Það hlýtur að vera einhver leið
til að ráða bót á því. Eða kærið þér
yður kannski ekki neit-t um sjónvarp,
ungfrú?
— Jú, víst geri ég það, svaraði
María, og hún fann, að hún roðnaði.
Það var furðulegt, að þessi ungi og
ókunnugi maður skyldi geta séð það á
henni, að hún var ungfrú, en ekki
núsfreyja hér á bænum. — Jú, víst
hef ég gaman af sjónvarpi, mælti hún
enn. En það er nú sisvona, að þeir
bræðurnir eru ekki sama sinnis . . .
Ég er nefnilega ráðskona hjá þeim,
bætti hún við til þess að útskýra
mahð.
Berg hló.
— Eg þóttist geta sagt mér það
sjálfur, að þér væruö hvorugum
þeirra gift þessara tveggja herra-
manna, sem ég ók fram njá á leið-
inni hingað heim, sagöi hann. — En
mér íinnst það bæði synd og skömm,
að þér skuluð ekki fá að njóta sjón-
varpsins, fyrst yður langar til þess.
— Reynið, hvað þér getið, sagði
Maria og brosti sem fyrr. — Þeir
Kristinn og Lárus hafa verið á leið-
inni heim i síðdegiskaffið, og þeir
bjóða yður áreiðaniega sopa með. Þá
táið þér tækifærið . . .
I . I
Það virtist ekki ætla að ganga
greitt að koma umræðum um sjón-
varpsviðtæki af stað við kaffiborðið.
Þeir bræðurnir voru ekki margmálir
fremur en vant var. Kristinn, hinn
eldri, sötraði i sig kaffið án þess að
líta upp frá bolianum, sat álútur, og
magur kroppurinn minnti einna helzt
á harðspenntan boga, sem falinn hefði
verið innan i víðri, blárri og grófof-
inni léreftsskyrtu. Hann hafði unnið
af kappi, eins og hans var vandi, og
var því áreiðanlega orðinn þurfandi
fyrir kaffisopann. Endrum og eins
saug hann upp i nefið eða klóraði
sér í stríðum og flóknum hárlubban-
um.
Lárus, hinn yngri, gerðist svo djarf-
ur að segja: — Nú, þér seljið sjón-
varpsviðtæki, er ekki svo? Hann var
nefnilega ekki aðeins yngri, heldur
og líka ögn forvitnari en Kristinn.
En Þegar Berg hafði sagt, að svo væri,
virtist áhugi Lárusar þó þar með
fjaraður út. Eftir það lét þessi lág-
vaxni, hnubbaralegi og svartbrýndi
maður sér ekki úm annað annt en
koma sem mestu af kaffi og smurðu
brauði inn í breiðan munninn, sem
var að mestu leyti hulinn þéttu,
svörtu yfirvaraskeggi. Að minnsta
kosti minntist hann ekki frekar á
sjónvarpsviðtæki.
Axel Berg varð að láta sér það
nægja að ræða við Maríu. Það gekk
lika prýðilega, því að María var bæði
ung og létt i skajji. Hún var að vísu
orðin þritug og því byrjuð að pipra,
en ekki svo, að það kæmi neitt að
sök. Að minnsta kosti bar ekki á
öðru en hún gæti verið heillandi og
eggjandi eins og hver önnur ung-
mey, þegar hún brosti eða hló að
einhverju, sem bar á góma.
Þegar kaffidrykkjunni var lokið,
tilkynnti Axel Berg, að nú skyldi
hann launa sopann með því að bjóða
fjölskyldunni að horfa á sjónvarp.
Að vísu væri aðeins um barnatima
að ræða um þetta leyti dagsins, en
þeir væru oft og tíðum bráðskemmti-
legir, líka fyrir fullorðna. Maria tók
þessu boði hans með þökkum og
hriiningu, en bræðurnir þogðu við
og toKu ekki nema aistöðu, — sátu
Po kyrrir og biðu.
Axei Berg aepiaði augum til Maríu,
svo að iitiö bar á, og þóttist þegar
hafa unmð nokkuð á, en hún þóttist
vita betur .Aö visu satu bræöurnir
kyrrir og nutu sjónvarpsins, fyrst
tækið stoö nú þarna á annað borð
og þeir höfðu enn ekki verið kraíðir
neinna peninga.
María sagöi Axel Berg líka skoðun
sína og dro ekki neina dul á, þegar
hann kvaðst mundu skilja sjónvarps-
viðtækið eftir til reynslu í bili. —
Það er gersamlega gagnslaust, sagði
hún. — Þér eruö ekki sá fyrsti, sem
skilur sjónvarpsviðtæki hérna eftir
til reynsiu í biií, það get ég sagt yð-
ur. Og svo hafa þau staöið nérna
vikum saman — til reynslu, en þegar
á átti að herða, varð ekkert úr kaup-
unum. Þeir Kristinn og Lárus greiða
aldrei svo mikið sem krónu fyrir slík-
an óþarfa, eins og Þeir kalla það ...
— Ég skil tækið nú eftir samt,
sagði Axel Berg, — yðar vegna, ung-
frú.
— Og sussu-nei, svaraði María og
hló glettnislega. — Ég er nú eldri
en tvævetur. Þér skiljið það einung-
is eftir í þeirri von, að yður megi
takast að fá þá bræðurna til að kaupa
það.
— Nei, alls ekki. yiðtækið skil ég
eftir eingöngu til þess, að þér getið
skemmt yður við sjónvarpið, ungfrú
María. Og Berg deplaði augunum,
þegar hann bætti við: -— Og til þess
að ég eigi erindi hingað aftur og geti
fengið tækifæri til að drekka með
yður kaffi ...
María hló enn, þegar hann kvaddi
hana og hljóp léttilega út að bíln-
um. Hún brosti við, þegar hann ók
á brott. Vitanlega trúði hún ekki
einu orði af Þvi, sem hann sagði,
þessi spraðurbassi, — en óneitanlega
hafði það verið skemmtilegt að masa
við hann þessa stund .. .
Tveimur dögum síðar kom Axel
Berg aftur að Birkilundi og einmitt
í þann mund, þ'egar þeir bræðurnir
og Maria voru að setjast að kaffi-
borðinu. Og enn var það Lárus, sem
gat ekki hamið förvitni sina.
— Hvað kostar nú svona hégómi?
spurði hann.
Axel Berg sagði honum verðið.
— Það hlýtur þá að vera fyrir
tylftina?
Berg lét sem hann heyrði ekki at-
hugasemdina, en leit í laumi til
Maríu. Það urðu ekki nein svipbrigði
á henni séð.
— Að nokkur skuli vera svo
heimskur að sóa peningum í svoddan
bölvað ekki sen skran! sagði Lárus
enn.
Þeir bræðurnir risu á fætur og
löbbuðu á brott, um leið og þeir
höfðu lokið úr kaffibollunum, en Ax-
el Berg og María sátu kyrr. Hún leit
á hann.
— Jæja, hvað segið þér nú, herra
Berg?
— Áhugi þeirra er að vakna, svar-
aði hann. — Lárus spurði að minnsta
kosti um verðið.
— Það var ekki af því, að hann
þyrfti að spyrja. Hann veit ósköp vel,
hvað þessi tæki kosta. Þér fáið þá
aldrei til að kaupa það ...
— En yður langar til að halda
tækinu, ungfrú María?
— Já, svo sannarlega, andvarpaði
hún.
— Þá skal yður, svei mér þá, verða
að ósk yðar.
— Við sjáum nú til ...
n
n

María reis á fætur. Hún hellti aft-
ur á könnuna, og einhvers staðar fann
hún vindla, sem Kristinn hafði ein-
hvern veginn kimizt yfir. Að vísu var
ekki laust við, að þeir væru farnir
að slá sig.
Gerið svo vel, herra Berg. Það
má ekki minna vera en þér fáið þó
vindil . . . og svo aftur i bollann . . .
— Þakka yður fyrir, svaraði Axel
Berg. — Það er sannarlega ánægju-
legt að sitja hérna — hjá yður, Maria
. . . Og hann brosti við henni.
Hún roðnaði dálítið. Það var ekki
oft, sem henni voru slegnir gúll-
hamrar á þessu heimili.
— Ég meina það, sem ég segi,
sagði Axel Berg. — Ég kem víða,
og þá lærir maður fljótt að sjá, hvar
góðar og skemmtilegar konur setja
svipmót sitt á heimilið.
María skenkti honum kaffi og þá
vindling, sem hann bauð henni, en
sjálfur svældi hann vindilinn. Og
þannig sátu þau lengi og spjölluðu
um alla heima og geima.
Þegar Axel Berg gekk seint og
síðar meir út að bíl sínum, vissi hann
ekki fyrr en hár og holdskarpur ná-
ungi, klæddur blárri, grófofinni lér-
eftsskyrtu, gekk í veg fyrir hann og
ávarpaði hann.
— Ætlaröu ekki að taka bölvað
ekki sen skranið með þér? urraði
náunginn. Það var orðið myrkt, svo
að sölumaðurinn sá ekki greinilega
svipinn, en það leyndi sér ekki, aö
röddin var Kristins bónda.
Berg yppti öxlum. — Eiginlega
ætti ég að gera það, svaraði hann. —
En ég get ekki fengið mig til þess
— vegna Maríu. Hún hefur svo mik-
ið yndi af sjónvarpi .. .
— Já, einmitt það, svaraði Krist-
inn bóndi og hló hryssingslega. —
Já, svo að hún er svona mikið fyrir
sjónvarpið, stúlkukindin. Já, kannski
þú verðir þá svo rausnarlegur að
gefa henni viðtækið, — þvi að þú
færð aldrei grænan eyri fyrir það
hjá okkur ... Nei, óekkí:
— Gefa og gefa ... í hreinskilni
sagt, Kristinn bóndi, þá hef ég alls
ekki ráðið það við mig enn þá, hvað
ég geri í þessu máli. En ég lít hérna
við aftur eftir nokkra daga, og þá
má vel vera, að ég taki viðtækið með
mér ...
Að svo mæltu settist Axel Berg
inn í bíl sinn og ók af stað. Þegár
hann hafði ekið nokkurn spöl, sá
hann, hvar maður stóð á vegarbrún-
inni. Það reyndist vera Lárus bóndi,
og Berg stöðvaði bílinn.
— Jæja, tókstu ekki helvízkan hé-
gómann með þér, hvæsti hann undan
svörtu yfirvararskegginu.
— Ekki í þetta skipti. Ég tímdi
því satt að segja ekki — vegna Mar-
íu ...
— Við borgum þér aldrei grænan
eyri fyrir það. Þér er óhætt að fara
með það þess vegna.
— Ég kem aftur eftir nokkra daga,
svaraði Axel Berg. — Og þá sjáum
við til. Það er aldrei að vita, hvað
verður.
Og Axel Berg ók enn af stað.
Það var rigningarsúld og myrkt
yfir, þegar Axel Berg sölumann bar
næst að garði í Birkilundi, enda kom-
ið haust. í þetta skipti var hann held-
ur seinna á ferð en venjulega; bræð-
Það virtist ekki ætla að ganga greitt að koma umræðunum um
sjónvarpsviðtækið af stað við kaffihorðið, þeir bræðurnir voru
ekki margmálir fremur en vant var.
urnir voru i þann veginn að standa
upp frá kaffiborðinu, þegar hann
gekk inn í stofuna. María brá við
skjótt og sótti bolla handa honum.
— Þú ert svei mér laginn að fá
kaffi fyrir lítið. Það dregur sig sam-
an að minnsta kosti, varð Lárusi að
orði.
— Ég hef svo sem ekki um neitt
að kvarta, svaraði Axel Berg. — En
ætli þetta verði nú ekki líka í síðasta
skipti, sem ég kem hingað og drekk
hér kaffi . . .
Það ætla ég að vona.
— Já, því að það er bezt, að við
gerum út um kaupin á þessu sjón-
varpsviðtæki og það tafarlaust.
— Hvað segirðu? Bræðurnir gláptu
fyrst á Axel Berg og siðan hvor á
annan, öldungis dolfallnir.
— Já, þvi að þið hafið nú haft
það til reynslu í nokkra daga, og
ég get ekki látið það standa hérna
til eilífðarnóns án þess að fá eitt-
hvað fyrir það, eins og þið hljótið
að skilja.
Kristinn rétti úr sér. Hann skellti
flötum lófanum á borðplötuna, svo að
kvað við, og leit i fjrrsta skipti beint
framan í Axel Berg. — Þú færð ekki
grænan eyri fyrir þennan skrankassa
hjá okkur, þrumaði hann. — Skil-
urðu það . ..
Lárus barði í borðið. — Ekki tú-
skilding, það máttu reiða þig á, hvæsti
hann. — Farðu burt með bölvaðan
ekki sen hégómann — og Það á stund-
inni! Skilurðu það ...
Að svo mæltu snöruðust báðir
bræðurnir út.
— Já, hvað sagði ég? varð Maríu
að orði.
Axel Berg sölumaður yppti öxlum,
eins og ekkert væri.
— Þá er sjónvarpinu lokið fyrir
mig, mælti Maria enn. — O-jæja, ég
er orðin því vönust.
— Svona, svona . . . Tækið stendur
þarna þó enn, og nú fáum við okkur
kaffisopa og röbbum saman í ró og
næði, mælti Berg — og njótum sjón-
varpsdagskrárinnar í sameiningu . . .
— Hvað segið þér, herra Berg?
Hafið þér tíma aflögu til þess?
— Ég gef mér að minnsta kosti
tíma til þess, ungfrú María. Ég kann
svo ljómandi vel við mig hérna hjá
yður. Sem sagt, — nú fáum við okk-
ur kaffi, opnum fyrir sjónvarpið og
höfum það notalegt ...
María lét ekki á sér standa. Berg
opnaði fyrir sjónvarpið, stillti við-
tækið og dró tvo bólstraða stóla út
á mitt gólf, setti lítið borð fyrir
framan þá og bar kaffibollana
þangað.
María bar inn kaffið. Og hún hafði
ekki gleymt vindlinum. Þegar hún
hafði skenkt í bollana, brá hún sér
frá eitt andartak. Kom inn aftur
að vörmu spori og hafði meðferðis
vínflösku og tvö glös.
— Bróðir minn er á sjónum, sagði
hún. — Hann færði mér þessa
koníaksflösku fyrir löngu, og mér
VIKAN
14
V I K A N
15