Vikan - 10.11.1960, Blaðsíða 10

Dagný Anders-
son var ein-
mana stúlka.
Það var líkt og brugðið hefði verið
yfir hana huliðshjálmi. Það sá hana
enginn, og enginn tók hið minnsta
tillit til hennar. Þegar starfsfélagar
hennar á skrifstofunni gengu til
snæðings, varð aldrei neinn til þess
að bjóða henni samfylgd. Þegar sím-
inn hringdi, var það aldrei samtal
við hana.
Aldrei hafði skrifstofustjórinn
þurft að benda henni á, að „einka-
samtöl við starfsfólkið væru ein-
dregið frábeðin". Hún rækti starf
sitt hljótt og hæglátlega, og um leið
og hún gekk út úr skrifstofunni, voru
allir búnir að gieyma henni.
Og stúlkurnar hjá Bergman & Son
hoguðu sér alveg eins og ailar ung-
meyjar hafa alltaf gert. Þær spjöll-
uðu og hvískruðu og pískruðu og
flissuðu, og allt, sem þær sögðu, og
allt, sem þær hugsuðu, var eitt og
hið sama: ástin. Annaðhvort voru
þær um það bil að verða ástfangnar
ellegar þær voru komnar á kaf í
brennandi ástarævintýr. E’ndrum og
eins hágrétu þær út af hjartasorg
sinni vegna þess, að slitnað hafði upp
úr ævintýrinu með elskhuganum.
. Alltaf sat Dagný Andersson þarna
sveipuð huliðshjálmi sínum og hlust-
aði á spjallið í starfssystrunum.
Aldrei gerði hún minnstu tilraun til
að taka þátt í samræðunum. Því að
hvað svo sem vissi hún um ástina?
Engum karlmanni varð tvisvar litið
til hennar. Hún átti engan Benna eða
Olla eða Gumma til að segja frá.
Svona liðu árin, og ein skrifstofu-
stúlkan eftir aðra giftist, eignaðist
börn og sagði upp starfinu til þess
að geta séð um heimilið. En Dagný
Andersson sat þar, sem hún var
komin.
Smám saman hafði Dagný náð að
verðú hægri hönd hins stranga skrif-
stofustjóra í starfi. Hún var ekki sér-
lega fljótvirk, en allt, sem hún gerði,
bar ljóst vitni gætni og reglusemi,
og það mat húsbóndi hennar mikils.
Kæmi það fyrir, að Eva, þessi káta
bolla, týndi einhverju áríðandi skjali,
var það segin saga, að hin stillta og
starfsama Dagný fann það.
Ef svo stóð á, að Kaja hin fagra
þurfti að fara að skrifa áríðandi
bréf, þegar klukkuna vantaði fimm
minútur í fimm, fékk skrifstofustjór-
inn einfaldlega að heyra, að það var
einmitt í dag, sem henni lá alveg
sérstaklega á að komast burt á rétt-
um tíma. Það var einhver, sem stóð
niðri í portinu og beið hennar. Þá
var það auðvitað Dagný, sem tók að
sér að skrifa bréfið. Aldrei beið neinn
eftir henni.
Það komst upp í vana, þegar vinna
þurfti yfirvinnu, að það voru þau
Dagný Andersson og Eiríkur Berg-
ström skrifstofustjóri, sem eftir urðu.
En þó lá ekki við, að þetta færði þau
hvort nær öðru, eins og margur hefði
getað haldið. E'ftir tíu ára samstarf
voru þau ekki komin lengra en svo,
að þau höfðu hætt að nota ávarpstitla
hvort við annað. Þetta Þýddi þó ekki,
að vísir til nánari kunningsskapar
hefði myndazt milli þeirra.
1 vitund Dagnýjar var Eiríkur
ekkert annað en hinn strangi og ó-
persónulegi yfirmaður, og hvað Eirík
snerti, var Dagný honum ekkert fram
yfir alla aðra. Hann sá hana svo sem
ekki. Hún var í hans augum ekkert
annað en smávél, sem leysti verk
sitt vel og nákvæmlega af hendi.
Hann hafði varla hugmynd um,
hvernig hún leit út. Hefði hann ver-
ið spurður, hvort hún væri bláeygð
eða brúneygð, bak við stóru horn-
spangagleraugun, sem fóru henni svo
hræðilega illa, hefði hann ekki getað
svarað því.
Eiríkur Bergström var stór og
sterklegur maður á fertugsaldri, sem
engri konu hafði enn þá tekizt að
veiða. í raun og veru var kvenfólkið
Eiríki hin mesta ráðgáta, og þar sem
hann hafði ekki hugmynd um, hvern-
ig hann ætti að umgangast það, tók
hann upp þann hátt að umgangast
það alls ekkert. Til þess að sýna fuila
hreinskilni skal það þó viðurkennt,
að skrifstofustjórinn hjá Bergman &
Son var ögn feiminn við hið veika
kyn.
Engin hinna ungu og málgefnu
meyja, sem oftast þögnuðu, þegar
þær komu inn í herbergi hans, hafði
hugmynd um, hve uppburðarlaus
hann var við þær undir niðri. Hver
veit, nema það hafi verið þessi
feimni, sem kom honum til að setja
upp sinn allra strangasta svip í návist
fallegustu stúlknanna?
ÞETTA ár kom vorið eins og skot
í byrjun maí Allt í einu voru allir
.blettir í görðum Stokkhólms orðnir
grænir, og fyrstu sprotarnir sveip-
uðu Humlagarðinn hárfínni slæðu.
Krókusar og túlípanar blómstruðu
hvorir í kapp við aðra. Það mátti
heyra gróðurinn aúkast, og trén sulgu
safa jarðar.
Stúlkurnar rauluðu nýjustu dæg-
uriögin yfir ritvélum sínum, og sá
ótrúlegi orðasveimur barst út, að
skrifstofustjórinn hefði heyrzt blístra
inni hjá sér. Og einn góðan veður-
dag dundi það yfir, sem öllu tók
fram. Skrifstofustjórinn sagði, um
leið og hann gekk gegnum fremri
skrifstofuna: — Gott veður í dag,
stúlkur minar. — Hann yrti bara á
þær!
I sömu andránni hljóönuðu aliar
ritvélar, og stúlkurnar störðu á eftir
honum.
— Leysing! sagði Eva ákveðin og
tók ósjálfrátt upp varalitinn. Þannig
verkuðu herrar sköpunarverksins á
hana.
— Og kominn í ný föt. Sannið til,
hér gerist eitthvað á næstunni, mælti
Kaja í spámannlegum tón. Eiginlega
lítur hann nú alls ekki illa út. En
þótt hann væri sjálfur Gary Grant
í eigin persónu, fengi hann mig ekki
tii að vinna fram yfir við bréfaskrift-
ir í kvöld. Ég á stefnumót.
— Ja, ég ætla bara að segja ykkur,
að ekki vinn ég fram yfir í kvöld,
mælti Dagný allt i einu, óvenjulega
hátt. Eva og Kaja störðu forviða á
hana Það voru komnir rauðir dílar
í kinnar hennar, og hún skellti skrif-
borðsskúffunni óþolinmóðiega aftur.
— Ekki nema það þó! Og leyfist
manni að spyrja, hvað þú ætlar að
taka þér fyrir hendur? sagði Eva
undrandi.
— O, ég ætla bara út að borða
miðdegisverð með — manni, svaraði
Dagný og misheppnaðist tilraunin að
láta sem ekkert væri.
—• Með manni! Jú, ég þakka, það
lætur nokkurn veginn í eyrum. Nei,
Dagný, nú verður þú að segja okkur.
Hver er það? Hvernig lítur hann út?
Hvað heitir hann? Spurningunum
rigndi yfir hana. 1 þetta sinn tókst
Dagnýju þó að vekja forvitni þeirra.
Það var sem sé siður hér, að hver
stúlka gaf starfssystrum sínum á
skrifstofunni tæmandi og ýtariega
skýrslu urn ævintýri sín í ástamálum.
Dagný fylgdist vel með því, sem
gerðist milli Evu og Jóhanns hennar,
og Kaja gat talið alla sina pilta upp
eins og að drekka vatn.
E'n nú roðnaði hún bara enn meir
og hristi höfuðið neitandi, — því að
satt að segja vissi hún ekki sjálf,
hvernig hann leit út eða hvað hann
hét.
Dagný hafði búið yfir þessu leynd-
armáli allan veturinn. Hún hefði
eltki fyrir nokkra muni viljað ofur-
selja það forvitni félaga sinna. Þegar
hún sat við að afrita virðuleg við-
skiptabréf, var sem allt önnur orð
vildu brjótast fram, — orð og mein-
ingar, sem hefðu litið hlálega út í
bréfaskriftum Bergmans & Sons.
Innra með henni bærðist heill heim-
ur af nýjum tilfinningum, sem hana
langaði til að lýsa.
Einmanaleiki árum saman og
skortur á félagsskap hafði vakið í
huga hennar heita þrá eftir .að geta
tjáð sig við aðra manneskju, sem
einnig var einmana. Og allt i einu
hafði hún fundið mann, er bar sömu
Þrá í brjósti og hún Eins og Það
gerði nokkuð til, þótt hún vissi ekki,
hvernig hann var í sjón, og þekkti
ekki hans rétta nafn? Hann talaði
við hana í bréfum sínum. Heima í
skrifborðsskúffunni lá snyrtilegur
bunki af bréfu i frá honum, — löng-
um og innilegum bréfum, þar sem
hann ræddi um allt, er hrærðist innst
og dýpst í huga hans og þar sem
hann sagð' henni, hvernig birt hefði
við bréfin hennar í grárri og hvers-
dagslegri tilveru hans, þar sem aldrei
gerðist neitt.
Þetta hafði byrjað með hjúskapar-
áuglýsingu Dagný skildi eiginiega
ekki, hvernig hún hafði getað tekið
í sig kjark til að svara auglýsing-
unni. Og það hafði hún þó gert einn
góðan veðurdag, er henni fannst hún
enn meira einmana en venjulega. ITún
skrifaði ekki sitt rétta nafn undir
bréfið, þar sem Þess átti að vitja til
pósthússins E5nu sinni herti hún sig
svo upp, fór á pósthúsið og spurði
eftir bréfi til ungfrú LundstrÖm.
Hún varð ekki lítið forviða, er það
kom í ijós. að henni hafði borizt
bréf. Þetta bréf varð upphaf að löng-
um og efnisríkum bréfaskriftum, sem
entust þeim alian veturinn Það var
hins vegar skrítið, að hvorugt þeirra
virtist kæra sig um að finna hitt
augliti til auglits. Bæði áttu þau
heima í Stokkhólmi. Verið gat, að
þau gengju hvort fram hjá öðru í
umferðinni án Þess a.ð hafa hugmynd
um. Þau voru bæði ögn feimin og
óframfærin og bæði komin af fram-
gjörnustu æskuárunum.
Lífið hafði valdið þeim mörgum
vonbrigðum, og nú vildu þau ógjarna
reka hina viðkvæmu bréfaskiptaást
sína út í kaldrænu veruleikans. Enn
þá umgengust þau hvort annað á
sina eigin vísu.
Stundum kom fyrir, að hann gat
þess eins og af hendingu, að þenna
og þenna dag ætlaði hann að fara
í þetta eða hitt ieikhúsið, og þá gat
hún farið þangað sama daginn, ef
henni sýndist, og horft á sama sjón-
leikinn. Það fyllti hana furðulegri
sælutilfinningu að sitja þar og
hlusta á samræðurnar á sviðinu og
vita, að einhvers staðar í salnum sat
einmana maður og hugsaði um hana.
Síðan skrifuðust þau á um leik-
inn, lofuðu eitt og fundu að öðru.
Iðulega voru þau sömu skoðunar, en
stundum spunnust út af þessu kapp-
ræður, sem gátu enzt þeim í mörg
bréf. Einmitt vegna þess, að þau
fundust aldrei sjálf, höfðu þau kjark
til að opna huga sinn hvort fyrir
öðru.
Dagnýju lá við gráti af hrifningu,
þegar hann skrifaði henni nokkrar
hendingar úr uppáhaldsljóði hennar:
Hugljúfur er húsmins blær ...
Þetta mátti vissulega kalla sam-
hljómun sálnanna.
Þegar hinar stúlkurnar voru að
segja frá strákunum, sem þær kynnt-
ust, hló Dagný með sjálfri sér og
fann til hljóðrar hamingju, er hún
minntist bréfabunkans, sem fór sí-
SMÁSAGA
Það hafði verið svo dásamlegt að mega
þessum ókunna pennavini. En nú er hún
skrifa honum um alla þrc
skyldi hitta hann, ætlað
!□ VIKAN