Veðrið - 01.04.1962, Síða 9

1. mynd sýnir myndun géislavirkra efna við klofnun U-235 kjarna. Sýnt er, hve
tnörg prósent af úraniumkjörnum mynda atómkjarna með ákveðinn atómþunga.
2. mynd er skýringarmynd, sem sýnir mörkin á milli veðrahvolfs og heiðhvolfs.
Lofl frá heiðhvolfiriu virðist aðallega streyma niður í veðrahvolfið, þar sem
mörkiti eru óljós á 30. til 30. breiddargráðu. (Stuðzt við skýringar Dr. L. Machta,
U. S. Wealher Bureau).
geislavirku efna sé álíka niikil eins og frá miljón tonnum af radíum. Einum
sólarhring eftir sprenginguna er geislunin 10.000 sinnum minni, jafngildir 100
tonnum af radíum. Að ári liðnu hefur aftur dregið 1000 sinnum úr geislun-
inni og er þá álíka mikil og geislun sú sem 100 kg af radíum senda frá sér. Á
þessu tímabili má yfirleitt reikna með að sjálfkrafa eyðing hinna geislavirku
efna minnki geislunina tífalt í hvert sinn sem tíminn frá sprengingunni sjö-
faldast.
I vetnissprengjum er aflgjafinn Jjungt vatn. Tveir Jiungir vetniskjarnar
renna saman í einn, sem síðan sendir frá sér annað hvort prótónu eða nevtrónu.
Við kjarnabreytingu Jtessa myndast aðeins eitt geislavirkt efni, Jtað er þriþungt
vetni, öðru náfni tritíum. Tritíum gefur aðeins frá sér betageisla. Við Jiað breyt-
ist það í helíum og er helmingunartíminn 12,3 ár. Á meðan á sprengingunni
stendur getur tritíum einnig sameinast Jtungu vetni og breyzt Jtannig í lielíum.
Þess vegna er ekki liægt að segja ákveðið til um, hve mikið tritíum myndast,
t. d. í eins megatonns vetnissprengju. Það fer eftir gerð sprengjunnar.
Auk Jieirra geislavirku efna, sem myndast í sjálfri sprengjunni við sömu
kjarnabreytingar sem skapa orku hennar, myndast einnig geislavirk efni í um-
VEÐRIÐ --- 9