Vikan - 14.12.1961, Síða 44

fyrri heimsstyrjaldarinnar og hætt-
urnar allsstaðar. Ekki fann ég til
sjóhræðslu og heldur ekki sjóveiki.
Ég segi þetta ekki til þess að hæla
mér, því að þetta er manni aðeins
gefið. Yfirmönnum mínum líkaði
vel við mig. Við sigldum á Dan-
mörku en einnig á Ameríku. Ég fékk
að sjá önnur lönd, sem ég hafði
þráð svo mjög, en minna fannst mér
til koma, heldur en ég hafði ætlað.
Mig hafði dreymt um yndisleik skóg-
anna, en ég varð ekki hrifinn af
þeim þegar ég fór að kynnast þeim.
Ég liafði aldrei haldið að i þeám
ríkti hæði kuldi og myrkur, en
þannig voru þeir þegar til kom.
Nú kom upp í mör löngun til þess
að læra meira. Ég vildi læra mat-
reiðslu og þóttist hafa fengið
nokkra undirstöðu i eldhúsinu á
Gullfossi. Eitt sinn þegar við vorum
í höfn gekk ég á fund Emils Niel-
sens forstjóra og sagði honum frá
löngun minni. Hann var hið mesta
ljúfmenni og kvaðst honuip litast
vel á fyrirætlun mina, enda vantaði
íslendinga innan skamms lærða
matreiðslumenn. Ég spurði, livort
hann gæti ekki á einn eða annað
hátt greitt fyrir mér í Kaupmanna-
höfn þannig að hann gæti útvegað
mér pláss þar sem ég gæti lært og
lofaði hann að gera það. Kvaðst
hann ætla að skrifa út og skyldi
allt vera tilbúið þegar ég kæmi til
Hafnar. Um leið og ég kvaddi hann
og þakkaði honum fyrir undirtekt-
irnar, sagði hann:
„Ég óska þér til hamingju, ungi
maður. Þú hefur reynst vel, vertu
sjálfum þér trúr. Þú skalt engar
áhyggjur hafa af farinu út. Það
færðu ókeypis hjá okkur.“
Þetta voru góð tíðindi fyrir mig
og íoreldra mína — og svo lagði
ég af stað til Kaupmannahafnar
á fríu fari með Gullfossi.
Þegar ég kom til Kaupmannahafn-
ar sneri ég mér til skrifstofu Eim-
skips og hitti fyrir mann sem Fanö
hét. Kom þá í Ijós, að ég átti að
fara á skólaskip, sem Constanse hét
og var gamalt Grænlandsfar. Veit
ég að margir eldri íslendingar muna
þetta skip. Mér leizt ekki á þetta.
Ég var kominn út til þess að læra,
en ekki til þess eins að vinna án
þess að læra meira en ég hafði þeg-
ar lært í Gullfossi. Ég sagði Fanö
þetta, en hann kvaðst ekki geta út-
vegað mér annan stað. Þetta urðu
mér sár vonbrigði og ég var held-
ur niðurlútur þegar ég hrökklaðist
út úr skrifstofu Eimskips. Þegar ég
gekk eftir götunum burt frá skrif-
stofunni fannst mér, að vonir mínar
hefðu algerlega brugðist — og ég
væri í raun og veru vegalaus.
Næsta grein: Króaður af í víti
styrjaldarinnar.
Ummæli Jíjarna Brandssonar um
Hannes Hafstein:
Á siðastliðnu vori ritaði ég end-
urminningar Bjarna Brandssonar
sjómanns og birtust þær í þremur
blöðum Vikunnar. — Nú hef ég
fengið bréf frá herra Ásgeiri Þor-
steinssyni verkfræðingi, tengdasyni
Hannesar Hafsteins, þar sem um-
mælum Bjarna um Iiannes um borð
í Sterling er eindregið mótmælt. Ég
hef borið mótmælin enn undir
Bjarna, en hann heldur fasl við sitt.
Hins vegar hef ég ekki fundið nafn
Hannesar i farþegaskrá Sterlings
um það leyti, er Bjarni kvaðst hafa
verið samferða honum, en út-
dráttur úr farþegaskránni birt-
ist í Vísi. Meira get ég ekki að-
leitt, að Sigurður kynni að taka mig
fyrir sig vegna kunningsskapar við
heimilið.
Einu sinni, þegar Gullfoss kom f
höfn, klæddist pabbi þvi sínum
bezíu flikum og dreif mig í spari-
fötin. Siðan gekk hann stórstígur
niður að höfn og steig um borð í
Gullfoss, en ég tritlaði við hlið hans
og reyndi vitanlega að bera mig
karlmannalega og líkja eftir göngu-
lagi hans. Þegar um borð kom, gekk
pabbi á fund Sigurðar, sem tók hon-
um vel og pabbi bar upp erindið.
Sigurður liorfði á mig alvörugefinn.
Ég vissi, að ég var enginn væskill,
cn reyndi samt að teygja úr mér, en
Sigurður felldi úrskurð sinn. Því
miður hafði hann ekki brúk fyrir
mig, að minnsta kosti ekki að sinni,
hvert rúm var skipað.
Ég sá, að pabba rann í skap. Hann
hafði orðið fyrir vonbrigðum, og
ekki þarf að lýsa mínum eigin von-
brigðum. Við kvöddum Sigurð og
héldum heim lieldur þegjandalegir.
Pabbi fór aftur í vinnufötin, en ég
lireyfði mig ekki. Ég var að hugsa
44 VIKAN
ráð mitt. Og allan þennan dag var
ég mjög hugsandi. Ég vildi e-kki
gefast upp fyrr en í fulla hnefana
— og þannig hef ég alltaf verið.
Og næsta dag fór ég aftur í spari-
fötin og gekk um borð i Gullfoss og
spurði eftir brytanum. Þá var bryti
á Gullfossi Jóhannes Klein, síðar
kjötkaupmaður í Reykjavík. Ég
spurði liann skjálfraddaður, hvort
til mála gæti komið, að ég gæti
fengið pláss hjá honum sem vika-
drengur. Þegar ég hafði stunið þessu
upp, horfði hann á mig um stund,
en sagði svo á dönsku:
„Ég get víst notað þig. Mér lýst
vel á þig.“
Ég hafði í raun og veru alls ekki
búizt við þessum málalokum og ég
fór bókstaflega talað að titra.
En loksins gat ég stunið upp:
„Hvenær á ég að byrja?“
„Strax, ef þú getur. Annars á
morgun,“ svaraði Klein.
Ég var ekki lengi að komast nið-
ur landgöngubrúna og ég hljóp á
einum spretti heim til min á Njáls-
götuna. Ég svipti upp hurðinni og
þaut inn á gólf. Foreldrar mínir
sátu þar og faðir minn var að borða:
„Ég er ráðinn á Gullfoss,“ söng
órf
Faðir minn lagði frá sér hnífinn
og starði á mig stórum augum.
„Hvað ertu að segja drengur?"
sagði liann, og vissi ekki hvaðan
á hann stóð veðrið. Honum hafði
sjálfum mistekizt að ráða mig á
skipið — og nú kom ég þjótandi
heim og sagðist vera ráðinn.
Þegar ég liafði sagt þeim alla sög-
una, glöddust þau með mér og móðir
min tók til dót handa mér — og
síðan þaut ég út, kvaddi þau — og
lagði uin leið af stað út í heiminn.
Þegar um borð í Gullfoss kom, var
mér vísað til Sigurðar Guðbjarts-
sonar, síðar bryta á Heklu, en hann
var yfirmaður yfir „messanum“. Ég
átti að vera honum til aðstoðar við
að ganga um beina hjá yfirmönnum
skipsins. Vann ég þarna um skeið,
en var svo settur í eldhúsið. Kaup
mitt var 15 krónur á mánuði. Þarna
vann ég nokkurn tíma og kunni ég
vel við mig. Þetta voru síðustu ár