Vikan - 08.02.1962, Blaðsíða 14

Gísli
Sigurbjörnsson
forstjóri
í ALDARSPEGLI
i.
Ég hygg að mörgum muni fara
eins og mér, aö þegar rætt er um
ógleymanlega menn, þá veröi þeim
fljótlega hugsað til Gísla Sigur-
björnssonar, forstjóra Elliheimilis-
ins Grundar. Það er margt sem
veldur því, að hugurinn staðnæmist
við hann.
Gísli Sigurbjörnsson er sonur
Guðrúnar heitinnar Lárusdóttur
skáldkonu og séra Sigurbjarnar
Ástvaldar Gislasonar. Guðrún var
þjóðkunn kona. Hún var mild og
gáfuð, mannúð hennar rík og um-
bótavilji vakandi, Meðan hún var
ung, stóð hún, ásamt séra Friðrik
Friðrikssyni og fleirum umbóta-
mönnum, við dyr Svínastíunnar og
annarra drykkjukráa, sat fyrir
skútusjómönnum, tók þá tali jjegar
þeir ætluðu að leita á fund Bakkusar
og spurði hógværlega, hvort þeir
vildu ekki koina í KEUM, ski'ifa bréf
lieim, þar væru bréfsefni, þar væri
kaffi á könnu, hvort þeir jiyrftu
ekki að senda eitthvað af kaupinu
sínu heim og hvort hún gæti ekki
aðstoðað þá. Þefta starf bar stundum
árangur, stunduin ekki eins og geng-
ur, en margir gamlir skútusjómenn
minnast þessarar viðleitni félaga i
KFUM með hlýju — og þakka hana.
Guðrún gerðist síðar fátækrafulltrúi
i Reykjavík, eða liafði afskipti af
þeirri hjálparstarfsemi. Oft varð hún
fyrir árásum af því tilefni, enda var
litlu að skifta og engum hægt að
hjálpa til fulls. Hún reyndi að
skainmta, en varð að skammta
naumt. Slíkt starf er aldrei vinsælt.
Hún lenti i stjórnmálavafstri fyrir
sinn flokk — og það vakti erjur, en
inannúð hennar efaðist e'nginn um.
Hún ritaði bækur — og þar var hún
öll. Hún átti margt skylt með Ólafíu
Jóhannesdóttur — og ef til vill hefði
ævistarf Guðrúnar orðið hið sama og
Ólafíu hefði hún ekki eignast mann,
heimili og börn — og það starf
krafðist alls þess, sem hún gat lagt
fram. Guðrún fórst af hörmulegu
slysi er bifreið sem hún var í, tvær
dætur hennar, ásamt Sigurbirni og
bifreiðarstjóranum, steyptist í
Tungufijót árið 1938.
Sigurbjörn Ástvaldur Gíslason
lærði lil prests, en var og er, fyrst
og fremst stærðfræðingur, og hann
e'nn hinn fremsti, sem þóðjn hefur
eignast. Stærðfræðingurinn átti allt-
af í höggi við guðfræðinginn — og
veitti ýmsum betur. Hjartað fylgdi
guði sínum og kirkjunni, musteri
hans, en stærðfræðingurinn réði yfir
heilanum. Slíkt veldur oft átökum
og erfiðleikum, en Sigurbjörn var
trúr báðum. Hann gerðist baráttu-
maður kirkju sinnar — og sumir
telja hann ortodoks, en unaður hans
var stærðfræðin. Þeita er dómur,
byggður á líkum áhorfandans — og
er alveg óvíst að presturinn muni
vilja hlýta honum ...
Gísli Sigurbjrnsson er þriðja barna
þeirra hjóna, sem Jifa. Hann er á-
kaflega sérstæður persónuleiki, bæði
á velli og hið innra. Getur varla í
nútíma okkar íslendinga forvitni-
legri persónu. Skýringin á honum,
hinu innra lífi hans, er ekki nær-
tæk, en að líkindum er hún sú, að
hann hefur til að bera meginþættina
í skapgerð og hæfileikabúnaði
beggja foreldranna: skáldsýn og
mannúð móðurinnar — og tölvisi
föðurins, tilfinnngaauðlegð hennar
og kalda rekningslist hans.
Gísli Sigurbjörnsson er sjaldgæft
dæmi um hugmyndaflug, hjálpfýsi,
framkvæmdaáræði — og nákvæmt
fjármálavit. Það er mjög útbreidd
slcoðun, að allt, sem Gfsli Sigur-
björnsson taki sér fyrir hendur, beri
sig — og beri sig vel. Margan hefur
furðað á þessu, og þá fyrst og fremst
vegna þess, að oft ræðst Gísli Sigur-
björnsson í framkvæmdir, sem eng-
inn annar mundi þora að fitja upp
á, hvað þá að hrinda af stað.
II.
Gisli Sigurbjörnsson á þvi heima
í aldarspegli. Hann er fæddur 29.
október 1907 í Ási í vesturbænum,
enda oft kallaður aðeins Gísli i Ási
— og elliheimilið i Hveragerði heit-
ir Ás. Hann fór, eins og lög gera ráð
fyrir, i barnaskóla og flaug þar i
gegnum bekki. Hann gerðist sendi-
sveinn hjá Haraldi Árnasyni kaup-
manni þegar hann var 10 ára, en
Haraldur var, árum saman, einn
hinn mesti fyrirmyndarmaður í
verzlunarmannastétt og flutti inn í
verzlunarlíf borgarinnar margskon-
ar nýjungar, en þó framar öllu öðru
snyrtimennsku og reglusemi. Þar
lærði Gísli margt — og þar varð
hann fyrir fyrstu reynslunni, sem
að líkindum hefur haft mikil áhrif
á alla ævi hans. Hann rukkaði fyrir
Harald, og þar á meðal stórlaxa, sem
síðar urðu, eins og Sigurð Jónasson,
14 VIKAN