Vikan - 15.03.1962, Blaðsíða 29

Bók vikunnar:
Enn hallast á.
Náttúra íslands. Almenna
BókafélagiS, septemb., 1%1.
Prentsmiðjan Edtla h.f.
íslendingar hafa löngum gengið
undir nafninu „söguþjóSin", og
sjálfum þótt heiSur aS. Fáar þjóS-
ir á byggSu bóli munu vita eins
vel sögu sína frá upphafi og ætt-
visindi okkar eru sennilega eins-
dæmi, þar sem rekja má ætt hvers
níilifandi manns að heita má —
það er að segja ef hann er af al-
islenzkum uppruna —• vel tugöld
.aftur, og það nokkurn veginn ör-
ugglega, að minnsta kosti livað kven-
legginn snertir. Og það er ekki eins
og þar sé um þurra nafnaþulu að
ræða; ])að er blátt áfram iygilegt
hve þeir liðnir íslendingar eru fáir,
sem ekki verður eitthvað um vit-
að, umfram nafnið, og ekki er ólík-
legt að eriendum erfðafræðingum
þætti fengur i öllum þeim heimild-
um, cf ]>eir vissu af þeim. Á hverju
ári kemur út meira og minna af
sagnfræðilegum ritum, visindaieg-
um og alþýðlegum, og ritum sem
tengd eru þeirri fræðigrein að ein-
hverju teyti, auk ]>ess sem fjöldi
ritgerða um sagnfræðileg efni birt-
ist árlega í tímaritum — og jafnvel
dagblöðunum. Fá munu þau meiri-
háttar atriði í sögu þjóðarinnar,
sem ekki liafa þegar verið rækilega
rannsökuð, þótt vitanlega megi þar
lengi grafa svo eitthvað finnist.
Hins vegar hefur ])jóðin lengst
»f verið einkennilega ófróð uin land-
ið sem hún byggði, nema hvað iiún
hefur „verið viss um það“, aS
minnsta kosti þegar vel áraði „og
vel veiddist", að það væri fegursta
iand í heimi. Hún liefur yfirleitt
skoðað landið augum skálda sinna,
og þegar svo hittist á, að skáldin
voru um leið náttúrufræðingar eða
lærðir náttúruskoðendur, hefur hún
tekið kvæði þeirra um fegurð og
tign landsins langt fram yfir niður-
stöðurnar af rannsóknum þeirra og
alhugunum; t.d. hefur hvert manns-
barn á landinu kunnað kvæði
Fggerts Ólafssonar, „ísiand, ögrum
skorið“ og kvæði Jónasar Hallgríms-
sonar, „ÞiS þekkið fold . . . .“, en
ferðabók Eggerts hafa fæstir iesið
og enn færri einu sinni vitað, að
til voru náttúrufræðilcgar ritgerð-
ir eftir Jónas. Þjóðin hefur vcrið
stolt af Vatnajök'li, stærsta jökti
álfunnar, jafnvel lika af Heklu þrátt
fyrir allt, dáðsl að Gulifossi og
Geysi — en eingöngu litið á þessi
náttúrufyrirbæri frá fagurfræðilegu
og sögulegu sjónarmiði og kært sig
kollótta um náttúrfræðilegar or-
sakir þeirra eða eðli. Og þau rit,
sem hingað til hafa verið gefin út
um náttúru landsins, og nokkuð
kveður að, má telja á fingrum sér.
Þarna hallast því á . . .
Útkoma bókarinnar, „Náttúra ís-
lands“, er því sannarlega góður við-
burður og þakkarverður, en hún
hefur inni að halda fjórtán ritgerð-
ir um náttúru landsins, eftir jafn-
marga höfunda, sem allir eru sér-
lærðir á sínu sviði og hinir nýtustu
visindamenn. Raunar væri nákvæm-
ara að kalla þrettán ritgerðir af
þessum fjórtán erindi, þar sem þær
voru fluttar þannig í Ríkisútvarpið
á sínum tíma, en nokkuð mun þó
Framh. á bls. 27.
SPUTNIK n
VÉLIN - ER ■■■
FERMINGARGJÖFIN
RAUÐA MOSKVA
AÐALSTRÆTI 1
VIKAN 29