Vikan - 16.08.1962, Blaðsíða 40

— Þú talar ensku, þú styður
grimmdaræði de Gaulle, svo ég furða
mig ekki á því, að þú sért á snær-
um C.I.A.
Ég varð hamslaus af bræði.
— Farið þér til andskotans. Ég er
blaðamaður og ég vinn ekki fyrir
C.I.A. Þér hafið engan rétt til að
halda mér hérna og ég gef skít í yð-
ur og yðar bölvuðu uppreisn.
Sá borgaralegi gaf mér kjaftshögg
þvert yfir borðið svo ég sentist
endilangur aflur á bak á gólfið og
stóllinn með. Ég varð frávita af
bræði. Þessi ístrubelgur hafði ekki
þurft nema tuttugu mínútur til þess
að koma mér út af sporinu. Ég var
þó reiðastur sjálfum mér fyrir að
láta hann leika svona á mig, aug-
sýnilega í þeim tilgangi, að koma
40 VIKAN
mér úr jafnvægi. Ég reyndi að stilla
mig eins og ég gat og settist aftur
á stólinn. Hann horfði ekki á mig en
var allur upptekinn við sveskjustein-
inn. Eftir hér um bil fimm mínút-
ur stundi hann við og las fyrir með
þreytulegri rödd:
— Fanginn neitar sambandi við
C.I.A.
IGNACIO SEGIR MÉR: Á MORGUN
ER CASTIÍO ORÐINN FÚHRER
Hermaðurinn skrifaði þessi fáu
orð, meðan hinn liélt áfram næstu
fimm mínúturnar að fást við sveskju-
steininn. Svo leit hann upp, horfði
á mig nokkur augnablik, og spurði
svo með þýðri röddu:
— Hvar hefirðu lært spönsku?
— í skólanum.
— Hvar þá?
— í Frakklandi.
— Jæja, svo þeir kenna spönsku
I Frakklandi?
Svona hélt yfirheyrslan áfram i
tvær klukkustundir, heimskulegar
spurningar og heimskuleg svör, og
þegar hermaðurinn leiddi mig loks-
ins aftur til klefans, var ég nær því
kominn að niðurlotum.
— Þeir eru talsvert þjösnalegir,
er ekki svo? spurði Ignacio, ungur
lögfræðingur frá Argentínu.
Ég svaraði þreytulega:
— Ja, ég get nú ekki almennilega
gert mér grein fyrir, livort þeir eru
þjösnalegir eða blátt áfram heimsk-
ir.
— Segið þetta ekki, svaraði Igna-
cio. Það er auðvelt að segja að meiin
séu heimskir, þegar þeir kasta yð-
ur í fangelsi. Það hindrar það raun-
sæi, sem yður er nauðsynlegt til
þess að geta mætt þeim jneð skyn-
semi.
— Að nota skynsemi við þetta
fifl, sem var að yfirheyra mig, það
væri að sýna því alltof mikinn heið-
ur. Ignacio bað mig að lýsa fyrir sér
þeim borgaralega, og er ég hafði
gert það, sagði hann brosandi:
— Þcssi er einna mesti þjösninn.
Ég þori að veðja við yður, að hann
hefur sett á svið sýninguna með
sveskjusteininn og hnífinn. Það er
djöfullegt bragð. Ég þekki hann
mæta vel. Hann vann áður í ráðu-
neytinu hjá Guevara. Ég get hugs-
að mér, að honum hafi verið skemmt,
að nota þessa fyrstu gráðu.
— Hvernig stendur á því, að þér
þekkið hann? spurði ég.
— Ég vann líka í ráðuneytinu. Ég
held að hann heiti Guarino.
— En hvernig stendur á því, að
þér unnuð i ráðuneytinu? Þér eruð
þó argentískur, er ekki svo?
— Ég var hugfanginn af hug-
myndum Castros og fór þess vegna
til Kúbu. Það má segja, að ég sé
eins konar idealisti.
— Mér virðist samt, að hjá yður
sé ekki allt í dýrðinni, svaraði ég.
— 0, þær eru engan veginn and-
stæðar skoðanir okkar, en annars
hefur það ekki mikla þýðingu núna,
að minnsta kosti ekki eins og komið
er fyrir mér.
Og allt í einu minntist ég þess, að
Ignacio var einn hinna dauðadæmdu.
Ég flýtti mér að beina umræðunum
að öðru.
— Hvað segið þér um hugsjónir
Castros? Mér virðist sem þessi upp-
reisn sé lítið annað en allsherjar
slátrun.
— O, þér skuluð ekki láta það villa
yður sýn. Castro er idealisti. Sjáið
þér til, þarna er maður, sem byrjar
á uppreisn og tekur sér stöðu ein-
hvers staðar hægra megin við Lúðvík
14. Og hann kemur henni í gegn og
gerir Kúbu að fyrsta koinmúnista-
rikinu í Ameríku. Séð frá þessum
sjónarhól, má ef lil vill segja, að það
beri ekki vott um hugsjón, en ég
lield, að það sem Costro raunveru-
lega stefnir að, sé að láta krýna sig
sem Fúhrer i því fyrsta Reich í Ame-
ríku, og það yrði Reich, sem tak-
markaðist ekki við Kúbu eingöngu,
það væri nóg pláss fyrir fleiri, Vene-
súela, Argentínu, Ekvator, Perú o.s.
frv. í stuttu máli allt meginland Suð-
ur-Ameríku. Þetta getur tekið nokk-
urn tíma, en verði hann ekki stöðv-
aður á þessari braut, mun lionum
takast það á endanum. Eins og nú
er, gef ég ekki inikið fyrir hans
marxistisku liugmyndir. Hitt er svo
annað mál, að kommúnisminn er
býsna góður stigi, en ég efast um,
að hann sé trúarjátning þeirra
skeggjuðu.
AUGNARÁÐ SEXTÍU MANNA
HVÍLIR Á SPÆJARANUM
Ignacio klappaði á öxl mér og
bætti við:
— Þér megið trúa mér, Fiedel er
idealisti. En ef heppnin er með, get-
ur hann, eins og allir idealistar, end-
að með að liálsbrjóta sig. Mér þykir
verst, að þá verð ég hvergi nálægur
til þess að horfa á hann rotna.
Yfirforinginn Osvaldo nam stað-
ar fyrir framan grindurnar að klef-
anum og allar samræður snarhættu.
Osvaldo stóð grafkyrr og athugaði
sérlivern okkar með hálfgildings
brosi. í þvi að hann var að fara rauk
maður einn að grindunum, á að gizka
fertugur, með langt yfirvararskegg,
og tók að kveina:
— Foringi, foringi. Osvaldo sneri
sér við og horfði á manninn, án
þess að liræra legg né lið. Maðurinn
tók að halda ákafa ræðu, og mátti
af henni skilja, að hann væri trygg-
ur hermaður og tilheyrði C. D. R.,
og væri þar að auki í kommúnista-
flokknum og handtaka sín væri
vegna hræðilegra mistaka. Það mátti
sjá, að hann gerði sér mikið far um
að koma virðulega fram, en tauga-
spennan bar liann ofurliði. Hann
skalf allur og titraði, þegar hann
hleypti af síðasta skotinu, sem hann
liélt að væru beztu rökin:
— Ég er trúr og tryggur uppreisn-
armaður og vil ekki láta loka mig
inni hjá þessu bölvaða „gusano“
(orma) rusli.
Osvaldo horfði þegjandi á hann,
ineð svip, er gaf til kynna, að hann
skemmti sér konunglega við að
hlusta á hann. Þegar maðurinn
þagnaði, snerist hann á hæli og gekk
burt, án þess að mæla orð, en þeg-
ar liann hafði gengið nokkra metra,
kom hann aftur og sagði:
— Ég skal tala við kapteininn um
þetta. Og bætti svo við ineð illgirn-
islegu glottí:
— Það verður gaman að heyra,
hvað hann segir.
Osvaldo fór, og maðurinn með
langa yfirvararskeggið sneri frá dyr-
unum. í dauðaþögn hvildu nú á hon-
um augnatillit sextíu manna og ekk-
ert þeirra lýsti vináttuvotti. Rétt
sem snöggvast aumkaðist ég yfir
hánn. Galvera gekk til hans, náföl-
ur af reiði.
—• Hvern dirfist þú að kalla gu-
sano? spurði hann.
Maðurinn svaraði engu og reyndi
að mjaka sér framlijá Galvera, sem
greip þá i handlegg hans og þeytti
honum að dyruuum.
— Ég lagði fyrir þig spurningu,
öskraði hann.
Maðurinn varð að kvikindi fyrir
augnaráði hans. Hann snerist kring-
um Galvera og vældi i skerandi
rómi:
— Það eru gusanos hérna inni,
ég veit það.
— Sýndu mér þá einn, já, komdu
og sýndu okkur einhvern.
— Það eru gusanos hérna inni, ég
veit það, hélt maðurinn áfram að
væla.
— Nú, jæja, sýndu okkur þá,
þrumaði Galvera.
— Ég er lýðveldishermaður og vil
ekki eiga neinn þátt í þossu. Látið
þið rnig í friði.
Galvera benti fingri i áttina til
Tchécos.
— Sjáðu, liltu á skepnuna. Hann
er sjálfur gusano. Það er liann, sem
stofnað hefur lýðveldisherinn i
þessu ólánsama landi, og það kemur
þó ekki í veg fyrir, að hann sé hérna
á meðal okkar. Tchéco stóð upp og'
eitt augnablik hélt ég, að hann ætl-
aði að berja hann.
— Hvers vegna vilt þú ekki eiga
neinn þátt í þessu? sagði hann með
ógnandi röddu. Þetta kemur þér þó
sannarlega við. Það er vegna spæj-
ara og skítmenna á borð við þig, sem
við erum allir hérna. Alltaf voruð
þið reiðubúnir að ákæra aðra í von
um að sleppa sjálfir. Ég vona að
þessi drullusokkur, Osvaldo, taki
þig héðan. Við verðum allir veikir
af að horfa á þig.
Maðurinn flýði innst inn í klef-
ann, þó ekki án þess að fá vel úti-
látin olnbogaskot og spörk. Það
minnti helzt á krakka í fríminútum,
sem leggja einn í einelti. Lýðveldis-
maðurinn fór að tína utan á sig
spjarirnar, eins og til þess að sann-
færa sjálfan sig um, að allt myndi
fara vel að lokum, og kapteinninn
myndi láta hann lausan. Að því er
ég bezt veit, er hann væntanlega enn
í G-2, því kapteinninn kom aldrei.
— Þetta kemur stundum fyrir,
mælti Ignacio. Þeir tapa allri glóru
og fremja þau ótrúlegustu smánar-
verk í von um að komast héðan í
burtu. I raun og veru eru þetta vesa-
lings ræflar, sem hræðslan gerir ör-
vita.
Hálfri ldukkustund síðar var Igna-
(h