Vikan - 09.05.1963, Blaðsíða 2

VORTIZKAN 1963
KARLMANNAFÖT
TWEEDJAKKAR
TERRYLENEBUXUR
Úrvalið er glæsilegra
en nokkru sinni fyrr
GEFJUN
Kirkjustræti
í fullri alvöru:
VANRÆKSLA
Maður rekst alltaf öðru hverju
í blöðum og tímaritum á skrif um
málvöndun, nýyrðamyndun og mál-
hreinsun, auk þess sem út af þessu
spinnast oftlega hinar áköfustu deil-
ur manna á milli, og er þetta allt
saman gott og blessað. En mér finnst
þó einn þáttur í þeirri viðleitni
manna að gera móðurmálið sem feg-
urst og fullkomnast, svívirðilega
vanræktur. fslendingar hreykja sér
oft af því, að ekkert mál í heiminum
sé betur fallið til orðmyndunar en
íslenzkan. Vel getur verið, að þetta
sé allt saman satt, en við verðum
engu að síður að horfast í augu við
þá sárgrætilegu staðreynd að ís-
lenzkan er í mörgu fátæk og stend-
ur málum nágranna okkar stundum
langt að baki. Nýyrðaspekingar
keppast með sveittan skallann við
að mynda nýyrði yfir þau orð, sem
sífellt eru að koma „á markaðinn“,
og hafa þeir því miður sjaldnast
erindi sem erfiði. Þessi málhrein-
leikahroki íslendinga gengur orðið
of langt. Ef fram kemur nýtt, erlent
orð, sem mætti íslenzka með góðu
móti og nota þá hina erlendu uppi-
stöðu orðsins, verður að finna eitt-
hvert orðskrípi yfir þetta sama orð,
sem engum dettur samt í hug að
leggja sér í munn. Menn nota þau
erlend orð, sem þeim eru tömust,
enda tekst þeim treglega að tjá sig
með allflestum af þessum orð-
skrimslum, sem ætlazt er til að all-
ir föðurlands- og málsvinir temji
sér.
Og nú kem ég loksins að efninu:
Á meðan orðmyndunarspekingarnir
okkar keppast við að finna íslenzk
orð yfir ný erlend orð, gleyma þeir
öðru. (ég vil skjóta því hér inn í,
að allflest þau nýyrði, sem orðmynd-
unarspekingarnir eru að bisa við að
snúa á íslenzku, eru tæknileg orð,
sem notuð eru næstum eingöngu af
fagmönnum, og til þess að gera sig
skiljanlega, verða þessir fagmenn
einfaldlega að nota erlenda — mér
liggur við að segja: alþjóðlega —
tækniorðið, e. t. v. með svolitlum
keim af íslenzkri áherzlu og fram-
burði). Nei — orðmyndunarspeking-
arnir okkar ættu fyrst að snúa sér
að öðru og öllu merkilegra verk-
efni: að finna upp íslenzk orð yfir
fjöldann allan af erlendum orðum
— ekki tæknilegum — sem hverjum
útlendingi eru töm og nauðsynleg til
eðlilegrar tjáningar. Hlutverk máls-
ins er nú einu sinni að tjá hugsanir
— og oft vill það — því miður —•
Framhald á bls. 32.
2 — VIKAN 19. tbl.