Vikan - 06.02.1964, Blaðsíða 17

Tefkníng Baltasar
nefnilega allt í einu, að timbur-
leiksviði leikhússins var komið
þannig fyrir, að það náði út fyrir
nokkurn hluta kastalans, sem
var einangraður frá föngunum,
en þaðan lá gangur til efstu hæð-
ar fangavarðabyggingarinnar, úti
fyrir kastalagarði okkar.
Þessi upgötvun reyndist sann-
kölluð gullnáma. Ég afréð að
segja engum frá þessu leyndar-
máli og athuga möguleikana öllu
nánar, jafnskjótt og mér yrði
hleypt úr einangruninni.
STORMSVEIXIN
,,Alltaf eitthvað að gerast“,
hefði vel mátt letra í skjaldar-
merki Oflag IV C. Ég var naum-
ast búinn að velta fyrir mér upp-
götvuninni frá kléfaglugganum,
þegar ég heyrði skothríð neðan
úr garðinum. Ég var að sálast
af forvitni. Rétt á eftir kom
„stormsveitin“ æðandi inn í
kastalagarðinn og stefndi að
ensku dyrunum. Þegar Þjóðverj-
ar beittu sveit fangavarða, sem
gengu um með brugðna byssu-
stingi, voru þeir alltaf kallaðir
þessu nafni.
Þjóðverjar voru stundum sam-
an í kastalanum, og voru þá
mikil hróp og köll, en einkum
á frönsku. Loks frétti ég um
atvik frá Harry Elliott, sem gat
smyglað til mín miða, þar sem
sagt var frá tíðindum.
Hann var staddur í hollenzku
deildinni, þegar hann heyrði
skyndilega skothríð og háreysti
neðan úr skemmtigarðinum. All-
ir stukku út að gluggunum til
að sjá, hvað um væri að vera.
Menn komu auga á tvo belgíska
fanga, sem geystust upp bratta
brekkuna að veggnum, sem um-
lukti garðinn. Þeir höfðu klifrað
yfir gaddavírinn eða skriðið und-
ir hann, og verðirnir skutu á þá.
Þar sem verðirnir mynduðu
hring, voru þeir, sem hærra
stóðu, í hættu af skotunum frá
hinum, er voru á neðri stöðum
í garðinum. Verðirnir umhverfis
kastalavegginn tóku undir skot-
hríðina, svo að allt ætlaði brátt
vitlaust að verða. Þjóðverjar
miðuðu illa eins og venjulega, og
urðu brátt alveg ringlaðir. Þetta
var tilvalið tækifæri fyrir hina
fangana, sem létu heldur ekki
dragast að reyna að rugla fanga-
verðina í ríminu með því að hella
yfir þá óbótaskömmum. Hollend-
ingar, sem voru alltaf háttprúð-
ir, voru engan veginn eins æst-
ir og Englendingar. Harry hljóp
þess vegna út til að taka þátt
í glensinu. Þegar hann var kom-
inn niður í skemmtigarðinn, var
skothríðinni að nokkru beint að
kastalagluggunum, og kúlurnar
lentu á veggjunum. Belgarnir
voru komnir að veggnum, en
gáu ekki komizt yfir hann þar,
svo að þeir gáfust loks upp og
réttu upp hendurnar. Þjóðverj-
ar héldu samt áfram að skjóta á
þá, en hæfðu ekki til allrar
hamingju.
Næst urðu verðirnir umhverfis
kastalamúranna fyrir skothríð
varðmannanna í skemmtigarðin-
um, sem tóku til við að skjóta
á öskrandi fjöldann í kastala-
gluggunum. Kúlurnar fóru að
vísu yfir höfuð manna, en lík-
lega hefir föngunum fundizt, að
þær kæmu of nærri, svo að þeir
fóru að verða dálítið tauga-
óstyrkir. Englendingum fannst
þetta hin ágætasta skemmtun og
héldu áfram að gera hróp að
vörðunum. Loks náði einn þeirra
í enskan fána, sem notaður hafði
verið við jólahátíðina veturinn
á undan og hengdi hann út um
glugga. Þessu var samstundis
svarað. Hás hróp Þjóðverja urðu
að ógurlegu öskri, og skothríðin
var hert. Nú var henni einungis
beint að fánanum.
Þar sem veggirnir voru úr
steini, köstuðust kúlurnar, sem
komu inn um gluggana, af þeim
í ýmsar áttir um herbergin.
Fangarnir töldu því hyggilegast
að leggjast á gólfið. í sama bili
kom „stormsveitin", sem í voru
sex Þjóðverjar auk næstæðsta
foringja fangabúðanna, majors
að tign, hlaupandi inn i kastala-
garðinn og höfðu þeir stingi á
byssum sínum. Þeir ruddust hik-
laust inn til ensku fanganna.
Majórinn fór fyrir með skamm-
byssu í hendi, og skalf hann all-
ur af taugaóstyrk. Sama máli
gegndi um menn hans alla.
„Takið fánann niður", skipaði
majórinn á þýzku.
Enginn fanganna sinnti hon-
um — þeir lágu á gólfinu og
mösuðu, litu ekki einu sinni upp.
Þeir sögðu sín á milli hárri
röddu. „Þeir virðast vera skit-
hræddir núna“, eða „Hver skratt-
inn hefir hlaupið í þá“, eða eitt-
hvað þvílíkt.
„Herra majórinn segir, að þið
eigið að taka fánann niður“,
sagði nú túlkurinn, sem var með
majórnum.
Enginn bærði á sér, en majór-
inn gekk þá að áströlskum flug-
foringja. MacColm, miðaði
skammbyssunni á hann og sagði:
„Takið fánann niður“.
„Hvers vegna gerið þér það
ekki sjálfur?" svaraði Ástraliu-
maðurinn.
Majórinn hélt áfram hótunum
sínum, unz MacColm taldi hyggi-
legast að skríða fram að glugg-
anum og taka fánann niður.
Síðan voru allir fangarnir í
herberginu reknir ofan í garðinn,
þar sem þeir urðu að fylkja liði,
en Þjóðverjar slógu hring um
þá, tilbúnir að skjóta, ef á þurfti
að halda. Elzti brezki foringinn
krafðist að fá að vita, hvað Þjóð-
verjar hyggðust fyrir gagnvart
piltunum hans. Þjóðverjar sögðu:
„Þeir skutu fyrst!" og vakti það
ekki litla kátínu meðal fanganna.
Fangarnir biðu þolinmóðir,
sendu Þjóðverjum ýmsar glósur,
en ekkert gerðist. En þá byrjuðu
Frakkar, sem voru í gluggunum
á herbergjum sínum, að kyrja
það, sem algengast var hjá þeim:
„Ou sont les allemands?“
(Hvar eru Þjóðverjarnir?).
„Les allemands sont dans le
merde (Þjóðverjar eru í skítn-
um)“, gall við frá um 40 glugg-
um.
„Qu‘on les y enforce", (neyð-
um þá í hann), og þá var svarað.
„Jusqu' aux oreilles" (alveg
upp að eyrum).
Þetta hleypti Þjóðverjum
alltaf upp, því að þeir skildu
orðaskiptin. Þess vegna byrjaði
venjuleg sýning, þegar Frakkar
höfðu kyrjað þetta tvisvar eða
þrisvar. Majórinn hrópaði á móti,
en fangarnir svöruðu með hlátra-
sköllum og sendu honum mörg
óþvegin orð. Síðan kom venju-
legt hróp:
„Hver sá, sem gægist út um
glugga, verður umsvifalaust
skotinn!"
Varðmennirnir voru alveg
ruglaðir. Þeir vissu ekki, hvort
þeir áttu heldur að miða á fang-
ana í gluggunum eða þá, sem
þeir höfðu verið látnir slá hring
um niðri í garðinum. Loks mið-
uðu þeir allir á gluggana, og
hleypt var af nokkrum skotum.
Þetta var merkið, sem Englend-
ingar biðu eftir. Þeir settust all-
ir í garðinn, fjórir tóku upp spil
og byrjuðu að spila, eins og ekk-
ert væri, en hinir horfðu á og
mösuðu. Þegar Þjóðverjar tóku
eftir þessu, urðu þeir örvita af
bræði og neyddu fangana til að
standa á fætur aftur, en ekki
Framhald á bls. 48.
VIKAN 6. tM. — jy