Vikan - 06.02.1964, Blaðsíða 36

Electronumeria
KALKULATORINN.
Kostar aðeins
kr. 12.710,00.
Numeria
Handsnúinn
KALKULATOR.
Kostar aðeins
kr. 7.750,00.
EINFALDAR — LÉTTAR 1 VINNSLU — TRAUSTAR.
OTTO A. MICHELSEN
Klapparstíg 25—27 — Sími 20560.
sem rætur eiga að langfeðratali
í Evrópu, og um 3 þeirra búa
í landinu, sem mig langar nú
a'ð inega gista, Suður-Afríku.
Það er í Angola, portúgðlsku
nýlendunni, sem við ætlum að
lilaða okkur kvöldverði, og elds-
neyti í þennan gamla og góða
Skymaster okkar, sem húrrar
nú örugglega með okkur suður
á bóginn, ofar skýjum, skógum
og byggðum. Það er í Angola,
sem hermenn bróður okkar í
Atlantshafsbandalaginu, Salaz-
ars, heyja stríð við blámennina,
sern hrekja vilja iivítu iierrana
aftur öfuga út í það Atlantsliaf,
sem skolaði þeim fyrir löngu
að ströndum jiessa sólbakaða
lands. Það eru fremur óhugnan-
legar sögur, sem okkur liafa
borizt af baráttu Portúgalanna
þar í dag og samúð flestra með
þeim úti á íslandi er áreiðan-
lega mjög skorin við nögl. Ég
gerði það áðan að gamni nlínu
að spyrja einn minna samferða-
manna, suður-afríkanskan kaup-
sýslumann, um Angola. Hann
svaraði inér á þesa leið:
„Ég veit ekki nógu mikið um
Angola til þess að geta leitt þig
þar í ailan sannleika, en ég geri
ráð fyrir að þar sé sömu sögu
að segja og í öðrum þeim blá-
mannaríkjum, sem annað hvort
hafa nýlega fengið sjálfstæði
cða eru i þann veginn að fá
það. Þau eru ailtof veikburða
r?* v
36 ~
til þess að geta staðið enn á eig-
in fótum. Sjálfstæðið er þeim
þess vegna hin mesta hefndar-
gjöf. Það er að visu mjög þægi-
iegt fyrir þá forystumenn, sem
njóta nú miklu meiri forrétt-
inda en livítir menn fengu nokk-
urntíma og beita sína svörtu
meðbræður enn meira harðræði
og ranglæti en hvítir menn
gerðu. Fyrir þá er jietta sjálf-
stæði, hinn mesti hvalreki, en
öllum almúga er það ekkert
nema böl, og verður til þess
eins að tefja fyrir þeirri eðli-
lega jiróun í átt til meiri vel-
megunar og aukinnar menning-
ar, sem orðið iiefði undir lengri
stjórn hvííra manna. Ég skal
nefna þér dæmi:
Kenya fær sjálfstæði eftir
nokkra daga, og því mun fagnað
með skrúðgöngum, ræðuhöldum,-
lúðrablæstri og fylliríi. En eng-
um lieilvita manni kemur til
hugar að þetta land geli sjálft
staðið á eigin fótum. Þvi mun
verða lijálpað af Bretum og Sam-
einuðu Þjóðunum. Allir þeir
hvítir kunnáttumenn, sem geta,
munu flýja landið, ótrúlegur
fjöldi alls konar illa menntaðra
stjórnherra þiggur iaun fyrir
lítið, örbirgðin mun aukast,
jirátt fyrir alla iijálp, en Jomo
Kenyatta er nýbúinn að kaupa
sér Roils Royce í London, þing-
húsið verður stækkað um helm-
ing og betinefndir Kenyattas
til London og New York munu
bæði verða fjölmennar og halda
sig ríkmannlega. Svo koma stór-
veldadraumar og bræðravig.
Sómalar, sein byggja norðaustur
hluta Kenya, vilja sameinast
Somalíu. Þetta er brúðuleikhús,
pappírssjálfstæði, grátlegt og
broslegt í senn.
Sumum stíga þessi nýfengnu
völd svo til höfuðs, að þeim
finnst að þeir hljóti endilega að
vera orðnir guðir, eins og þessi
apaköttur, Nkrumah í Ghana,
Ég veit ekki hvaða öfl liar eru,
sem berjast gegn Portugölum i
Angola. Það geta auðvitað verið
einhvcrjir þeir, sem i góðri trú
á málstað sinn vilja berjast fyr-
ir bættum kjörum ibúa lands-
ins. En það geta líka verið ó-
svífnir og fyrirhyggjulausir vald-
streitumenn, sem bíða þess eins
að sölsa undir sig ávextina af
erfiði livítu mannanna og kæra
sig svo kollótta, þótt allur al-
múgi falli aftur niður á það
frumstig, sem einkenndi hann,\
jiegar hvítir menn komu fyrst
til sögunnar í þessu landi fyrir
nokkrum hundruðum ára.
Vel má vera, að Portugalar
kunni ekki til mannaforráða og
séu óþarflega harðhentir. Um
það veit ég ekki, en trúið var-
lega þeim sögum, sem sagðar
eru af samskiptum okkar við
svertingjana hér i Afríku. Það
er hyggilegast, svo sem raunar
í öðruin málum, að kanna rök
beggja deiluaðila, áður en dóm-
ur er felldur, og á það jafnt
við Angola sem önnur Afríku-
lönd.“
Kl. er 16.05. Flugstjórinn til-
kynnir:
„Við erum yfir miðbaug jarð-
ar“ — og til þess að við skulum
elcki vera í vafa lyftir hann vél-
inni skyndilega, en um leið og
hún fellur segir hann:
„Allt í lagi. Við erum nú kom-
in yfir bauginn.“
Hjá Varig fá nýgræðingarnir
heilmikið plagg, þar sem vottað
er af flugstjóra, að þeir hafi
unnið það frægðarverk að fara
yfir þennan baug, en þeir hérna
hjá Trek eru ekki með neinn
slikan leikaraskap, enda hefir
ýmsum áreiðanlega reynzt það
örðugara en okkur, sem sitjum
hérna uppi í svalanum, að ég
nú ekki tali um farþegahópinn,
sem sat í Boingþotunni miklu,
þar sem ég fór áleiðis til Rio,
skýjum ofar í liinum iburðar-
miklu veizlusölum Varig, braz-
ilianska flugfélagsins.
„Og svo hér Lambarene á
Iiægri bönd“ segir flugstjórinn.
Við sjáum ógreinilega ármynni
tvö. Þar fyrir sunnan er liknar-
stöð hins mikla mannvinar. En
hún er hulin móðunni, sem
byrgir alla fjarsýn. Einu sinni
var ég með ráðagerðir um að
fara til Lambarene, í þvi skyni
að heyja mér efni i bókarkorn
um Schweitzer, en sem betur fer
varð ekkert af þvi. Um hann
hafa að verðleiknm margar góð-
ar bækur verið skráðar. Allir
hljóta að bera mikla lotningu
fyrir ævistarfi þessa mikla
mannvinar, en hitt er það, að
þó að ég meti brjóstgæði mik-
ils, þá hef ég enga trú á að þau
— ein saman — frelsi Afríku
eða önnur þau lönd, sem hrjáð
eru af örbirgð, fáfræði, sjúk-
dómum og þjáningu. Frumskil-
yrði lausnarinnar af þeim klafa
er að finna leiðir til að koma
fólkinu sjálfu til efnahagslegs
sjálfstæðis, og aukinnar menn-
ingar. Þá getur það farið að
ganga eitt og óstutt þá leið,
sem liggur til meiri lífsham-
ingju. í Lambarene hefur Schw-
eitzer áreiðanlega frelsað sina
eigin sál. En sál sjálfrar Afríku
verða Afríkuhúar einir að frelsa.
Sú lausn verður náttúrlega kristi-
legt miskunnarverk en hún yrði
engu að síður sigur heiðrar og
skipulagðrar skynsemi, sem leit-
ar leiðanna til þess að kenna
fólkinu sjálfu að lækna sin eig-
in mein.
Klukkuna vantar 20 mínútur
í 6. Við höfum undanfarið siglt
ofar skýjum en séð þó stöku
sinnum grilla i brúnleitt frum-
skógabeltið mikla. Nú birtir allt
í einu yfir og þá skýrir flug-
stjórinn okkur frá að við séum
alveg að komast út að Atlants-
hafsströndinni. Þar lieitir Point
Noiré. Þaðan sýnist mér á kort-
inu að ekki muni langt suður
til áningastaðarins næsta S.
Paulo de Luanda i Angola. Yfir
Kongófljót munum við sigla.
Nú erum við yfir hafi og vestur-
strönd Afríku okkur til vinstri
handar. Skógi vaxnar hæðir
risa ofan hinnar rauðgulu
strandlínu en innar þeirra er
landið hulið móðu. Sennilega
er byrjað að bregða birtu. Hér
eru þorp og borgir til vinstri
handar, en nöfn þeirra skipta
mig eklci máli. Ég ætla bara að
virða fyrir mér hið mikla
Kongófljót. En dæmalaust hlýtur
að vera fallegt i þessum litlu
og snoturlegu bæjum hérna á
ströndinni.
Við erum búin að færa fram
um einn klukkutima. Nýja klukk-
an okkar er rúmlega 10, og er
klukkan heima i Reykjavík þá
rúmlega 7. Við erum að leggja
af stað i síðasta áfangann frá
Luanda suður til Jóhannesborg-
ar, en þangað er ráðgert að við
komum eftir hérumbil liálfa ni-
undu klukkustund.
Ferðafélagarnir eru léttir i
bragði og hafa uppi spaugsyrði.
Allir hlakka áreiðanlega til þess
að eiga þess von að næst þegar
dyrnar verða opnaðar þá göng-
um við öll út á leiðarenda.
Þetta hefir verið mjög sam-
valinn hópur og finnst mér að
vegna þess eigi áhöfnin miklar
þakkir skildar. Hún flaug þess-
Framhald á bls. 40.
VIKAN 6. tbl.