Vikan - 03.12.1964, Side 58

Hvað annað á
barniö, en jólaföt
úr Storkinum
Kjörgarði!
^AN^ASItR
gg — VIKAN 49. tbl.
Jóla
gjafir
ÚTSÖLUSTAÐIR. -
REYKJAVÍK: Tíbrá,
Gjafa- og snyrtivörubúðin,
Orion, Holts-Apótek, Tjamar-
hárgrelðsiustofan. —
AKUREYRI; Verzlunin Drífa.
PATREKSFIRÐI: Verzl. Ó.
Jóhannessonar.
fram. Því að það hafa aS mörgu
leyti batnað skilyrði fyrir rithöf-
unda og listamenn, frá þvi sem
var. Flestir urðu ekki neinir rit-
höfundar, sko. Nú á dögum hefðu
þessar miklu sagnaömmur, nú
á dögum liefðu þær bara sezt við
að skrifa skáldsögur. En það var
fjarstæða i þá daga. Núna er
hægt fyrir alla, sem eitthvað
geta, að koma sér á framfæri, og
það á enginn að þurfa að verða
utangarðs vegna þess að hann
hafi ekki aðstöðu. Svo það koma
langt um fleiri rithöfundar og
listamenn fram nú en áður. Það
hefur bæði orðið negatif og pósi-
tíf breyting. Áður fyrr þótti svo
fjarstætt, að ætla að fara að
vinna við listir. Það var kannski
allt i lagi að hafa þetta fyrir
tómstundagaman fyrir sjálfan
sig, en núna er leiðin svo opin
til að koma sér á framfæri og
iðka þetta, að það er liægt fyrir
hvern sem er. Að þessu leyti
hefur jákvæð breyting orðið. En
það eru ekki eins skáldlegir
tímar núna eins og voru. Öll
þcssi birta og tækni, hún er and-
stæð skáldskap. Hún livetur
miklu meira til annarra hluta,
lieldur en einsemdar og kyrrlífs
og innilokunar. Það er ekki hægt
að yrkja i dyn og glaumi. Menn
þurfa að geta isólerað sig og
horfið inn í sjálfa sig.
— Eru þá ekki störf mismun-
andi innspírerandi? Er ekki
meira innspírerandi að moka
flór heldur en aka traktor úti á
túni, til dæmis?
— Það er langtum hægara að
gleyma verkinu og vera alveg hjá
sjálfum sér við eitthvert dudd
— slátt — ja, eða að moka flór,
já, •—■ heldur en að stjórna vél.
Maður verður að vera með hug-
ann við það. Ég skil ekki, að
neinn yrki kvæði á traktor. Mér
finnst það útilokað. Aftur á móti
hef ég ort mörg kvæði úti á
teigi, þegar ég var unglingur, og
sló eða rakaði. Sum verk verða
þannig ósjálfráð, að maður þarf
alls ekki að hafa hugann við þau
En vélavinna og allt slíkt, maður
þarf að vera alveg með liugann
við það, annars heggur vélin af
rnanni hausinn.
— Nú sagðir þú áðan, að jeppi
væri hið eina rétta farartæki
andans manna . . .
— Ég sagði það, já. Og ég tók
það fram, að þessi skoðun væri
eingöngu byggð á reynslu minni
af jeppa Ragnars Jónssonar og
honum.
— En svo við víkjum nú að
skólastjórastarfinu: Hvernig
kemur það heim og saman við
andans störf?
—■ Það má segja, að það sé
andlegt starf að kenna, en það á
ekkert skylt við skáldskap. Að
visu les maður stundum fyrir
krakkana skáldskap, eða segir
þeim sögur, og það er vel þegið.
En maður yrkir ekki í skóla-
stofu, í bekknum fyrir framan
krakkana. Ég verð að segja það,
að mér finnst allt starf vera blátt
áfram töf. Hvaða starf, sem er,
vcra töf. Þvi styttri, sem vinnu-
timinn er, þeim mun lengri tima
er hægt að verja í það að hugsa
og skrifa. Kennslan er ekki sem
verst því vinnutíminn er ekki
langur. Ég man ekki i fljótu
bragði eftir annarri vinnu, sem
gefur meira tóm til ritstarfa,
heldur en kennslu. Fjóra mán-
uði af sumrinu e,r maður alveg
frí frá störfum, og maður liættir
stundum um þrjúleytið að vinna
og stundum um hádegið. En það
er aldrei eins langur vinnutími
eins og í flestum öðrum atvinnu-
greinum. Þess vegna hef ég liald-
ið áfram að vera kennari, að ég
hef getað sainræmt þctta svona
nokkurn veginn. Svo mikið, að
ég lief ekki talið frágangssök.
— Er enginn vegur að lifa af
ritstörfum einum saman?
—Jú, það er alveg vegur að
lifa af ritstörfum. En ef maður
skrifar ekkert nema fiction eða
skáldskap, þá er það ekki auð-
velt. Hafi maður vanið sig á að
liafa til hnifs og skeiðar, þá vill
maður hafa það, og það þýðir
ekki annað en liafa það. Ég tel,
að peningaleysi sé versti óvinur-
listarinnar. Allar áhyggjur, bú-
sorgir og þess háttar, eru öhollar
fyrir skáldskapinn. Það er af-
leitt, að þurfa yfirleitt að liug-
leiða liað. Þess vesna finnst mér
ekki áhorfsmál, að taka cittlivað
starf, ef það er ekki mjög erfitt,
eða incð stuttum vinnutfma, til
að tryggja fiárhagsafkonnina, og
geta har með levft sér að ligaja
i því, sem maðiir óskar eftir.
Þetta er eins konar leikur. Éc
finn aldrei fvrir þvi, að ég sé að
vinna eitthvcrt þarfaverk, þegar
ég cr að skrifa. Ég er bara að
gcra þoð, sem mig langar til.
— Nú væri þér ekki hálfur
leikur að skrifa og yrkja, ef þetta
væri ekki gefið út og lesið.
— Nei, bað finnst rm>nni þurfn
að fvlcia. En þó er þnð svo, að
hessi luiesun er aldrei á yfir-
borðinu. jieear maður er að yrkja
og skrifa. Nei. Það er ekki fyrr
en cftir á, sem manni dettur i
hug. að þetta burfti að komast
áleiðis eitthvað. Og þessu þurfi
maður oð græða á.
— Þá kcmur peningasjónar-
miðið.
— Það cr ekki langt siðan, að
menn gátu gert sér vonir um
að fá pening fyrir svona hluti.
Og enn i dag liofa sumir sár»-
lítið fyrir það að gefa út bók.
En nú i seinni tíð eru bókaút-
gefendur farnir að greiða rit-
laun og útvarpið farið að borga
fyrir flutning, svoleiðis að það
er hægt að hafa tekjur af þessu.
Töluverðar. Nú og svo koma
kannski skáldalaun ofaná. En
það eru fá skáld á Islandi, sem
lifa eingöngu á þvi að yrkja. Það
er áreiðanlegt, að það má telja
þá menn á fingrum annarrar
handar. Flest skáldin hafa eitt-
hvert starf með. Mörg þeirra
ÁVALLT UNG
^AN^ASIIR dag krem
Hrukkur myndast á daginn. Þær myndast vegna þess,
að hörundið fær ekki nægan raka. Daglega verður hörundið
að þola veðurbreytingar, regn, vind, sólskin og kulda.
Það er því hlutverk dagkremsins að vernda andlitið
og hálsinn og mynda holla undirstöðu fyrir það make up,
sem hentar hörundinu. LANCASTER dagkrem
er til fyrir allar húðgerðir og þér getið valið um 6 mis
munandi liti.