Vikan - 22.12.1964, Blaðsíða 34

r
Ef þér viljið veita yður og
gestum yðar úrvals máltíð-
ir, fullkomna þjónustu og
hlýlegt umhverfi þá veljið
þér örugglega NAUSTIÐ
j
irnar aðeins tvær, höfðingjar og al-
múgi, en sumsstaðar var að finna
nokkurskonar millistétt og jafnvel
beina þræla.
Margar sögur eru sagðar til
dæmis um hið algera einræðisvald
pólýnesískra höfðingja og ti11itsleysi
þeirra við beitingu þess. A mörg-
um eyjanna var notað sérstakt hirð-
mál, og ef einhverjum fipaðist notk-
un þess í samtali við höfðingja
sinn, var hauskúpa hlutaðeigandi
þegns samstundis lamin í smámola.
Á Tonga var konungur einn vanur
að láta höggva hendurnar af kokk-
um sínum, ef honum líkaði ekki
maturinn. Þetta ber þó ekki að
skilja svo, að pólýnesískir höfðingj-
ar hafi almennt verið harðstjórar;
þeir voru upp og niður eins og
gengur með þessháttar fólk og ann-
að.
Aðalviðfangsefni höfðingjanna
voru að jafnaði stjórnmál, skemmt-
anir og stríð. Landvinningsstyrjald-
ir voru þó lítt þekktar meðal Pólý-
nesa; þeir gerðu sig ánægða með
að ræna lönd óvinanna og hertaka
str.'ðsmenn þeirra, sem ýmist voru
gerðir að þrælum eða étnir, en sá
siður var þó ekki almennur nema
á Nýja Sjálandi og Markgreifaeyj-
um. I hernaði sínum sýndu þeir oft
mikinn drengskap og riddara-
mennsku; til dæmis þótti vel við
eiga að gefa illa leiknum óvini færi
á að rétta sig af, svo að hann hefði
möguleika á að sýna af sér lengri
vörn og vasklegri.
Sú var trú Pólýnesa, að höfð-
ingjar þeirra væru magnaðir krafti,
sem þeir nefndu mana. Var sú orka
mismikil eftir veldi og reisn hlut-
aðeigandi aðalsmanna. Ef einhver
höfðingi með mjög mikla mana
snerti eitthvað eða einhvern, varð
hlutaðeigandi tabú, haldið bann-
helgi, og stórhættulegt öllum að
koma nálægt því. Mana var arf-
gengt, og hlaut því sonur hvers
höfðingja jafnmikið mana og for-
eldrar hans báðir samanlagt. Sem
nærri má geta, notfærðu börnin sér
þetta vald oft að algeru tilIitsleysi,
til dæmis urðu konungshjón ein á
Tahiti einu sinni að sofa langtím-
um saman úti í garði, því að átta
ára sonur þeirra hafði af stráks-
skap lýst bannhelgi yfir öllu innan-
stokks.
Guði höfðu Pólýnesar og í sinni
mynd, Ifkt og Germanir og Grikkir
til forna. Höfðu konungar og höfð-
ingjar oft prestsverk á hendi, líkt
og hjá forfeðrum okkar. Suðurhafs-
guðir þessir þurftu fórnir, jafnvel
mannfórnir, og notuðu höfðingjarn-
ir sér þá áráttu þeirra stundum til
að losa sig á handhægan hátt við
pólitíska andstæðinga. Þrír guð-
anna nutu mestrar virðingar: Tang-
aróa, sjávarguðinn, Tane, ímynd
karlmennskunnar og herguðinn Tú.
ÁSTARLEIKUR.
„Svo virðist mér sem platónsk
ást sé fágætari á Tahiti en í
nokkru landi öðru."
James Cook: First Voyage.
Frá sjónarmiði venjulegs vestur-
landabúa keyrir áhugi Pólýnesa á
kynferðismálum langt fram úr hófi.
En það sjónarmið verður meira en
hæpið, þegar hafðar eru í huga
rannsóknir, sem nýlega voru gerð-
ar við Yaleháskólann í Bandaríkj-
unum. Rannsóknirnar voru gerðar
á kynferðislífi í 118 samfélögum.
Kom þá í Ijós, að hið kristna sam-
félag vesturlanda hafði — að tveim-
ur frumstæðum negraþjóðflokkum
undanskildum — fjandsamlegri og
neikvæðari afstöðu gagnvart kyn-
ferðislífinu en nokkuð annað. Sé
þetta haft í huga, gæti niðurstað-
an orðið sú, að það séum við vest-
urlandamenn, sem séum á kyn-
ferðislegum villigötum, en ekki
Pólýnesar.
Þær andstæður, sem okkar gyð-
ing-kristnu trúarbrögð hafa skapað
í hugum okkar á milli trúarsetn-
inga og kynlífs, eru óþekkfar með
Pólýnesum. Hjá þeim er það langt
fyrir neðan skilning jafnt guða sem
amnna að kynlífið sé syndsamlegt.
Prestar og töframenn hinni pólýnes-
ísku guða nutu lífsins ekki síður en
aðrir. Um fahitiska æðstaprestinn
Safír slípað gler
— vatnsþétt
— höggvarin
— Óbrjótanleg
gangfjöður.
Sendum í
póstkröfu.
SIGURÐUR
JÓNASSON
úrsmiður
Laugavegi 10.
Sími 10897.
_________________________________________________________________I
— VIKAN 52. tbl.