Vikan - 19.05.1966, Side 19

Á Hvallátrum vildu allir búa fram yfir síðustu alda-
mót. í þann tíð voru miklar nytjar af Látrabjargi. Veg-
urinn sem tengir Hvallátra við Örlygshöfn, liggur yfir
fjallið í baksýn.
Hér eru bæirnir á Hvallátrum en grjót I bak og fyr-
ir. Þar eru engin ræktunarskilyrði en þó er talið að
þar megi hafa þúsund fjár.
VE5TII5TR
IEVROPII
í VETUR VORU TÍU MANNS Á HVALLÁTRUM, EINHVERRI
AFSKEKKTUSTU BYGGÐ Á ÍSLANDI. 1920-1926 VORU ÞAR
UM 70 MANNS. AÐ NÚLIFANDI KYNSLÖÐ GENGINNI ER
EKKI VÍST AÐ NOKKUR VIUI BÚA ÞAR LENGUR.
GREIN OG MYNDIR GÍSLI SIGURÐSSON.
kannski er þó fallegastur af þessu öllu eyjaklasinn só hinn mikll,
sem verður fyrir augum þegar litið er til suðurs með Klofning oq
Snæfellsnesfjallgarð í baksýn. Þar ber hver eyjan f aðra svo erf-
itt er sundur að greina og fegurst verður þetta að sjá beint und-
ir hádegissól. Á Reykhólum eru annars fyrirferðarmeiri ýmsar
nýbyggingar, fjárhús og votheysturnar að ógieymdrl nyju kirkj-
unni, fremur en minjar um þá fornu frægð staðarins.
Þeir hafa tæpast vísitölubú í öllum kotum þarna vestur með
fjörðunum; skelfilega eru túnin litil. Samt bregzt ekki að
sjá jeppa á hlaðinu og einn ef ekki tvo traktora. Busældln leyn-
ir á sér, gæti manni virzt. Svo er Þorskafjörðurinn Ifka að baki
svo og einhversstaðar í hlíðinni handan fjarðarins eru Skógar;
langt til að sjá rennur kotið alveg saman við lyngbreiðu hlíðanna.
Og Reykhólar eru ennþá skammt austurundan eftir langan akst-
ur; það miðar ekki langt áleiðis við það að komast fyrir Þorska-
f jörðinn.
En þarna sem vegurinn krækir fyrir fremstu nýpuna svo hægt
sé að komast í nýjan fjörð með Botni f botninum, hangir þar
ekki bær f brekkunni og veit fram á Breiðafjörðinn með alla
þessa dýrð fyrir daglegt utsyni. Þar heitir að Skalanesi. Ég man
ekki vel hvort það var kaupfélagsútibú eða kaupmannaverzlun
á þessum bæ, en þar fékkst betri rikklingur en maður á að venj-
ast syðra og bóndinn kunni fullkomin skil a öliu eyjakrapínu;
hvað af því voru Skáleyjar, Svefneyjar, Hvallátrar og jafnvel
sást til Flateyjar ef ég man rétt. En f fjörunni léku sér heimaling-
ar tveir í alsælli rósemi þess sem lifir f augnablikinu, án hug-
myndar um framtfðina.
Annars finnst mér að tvennt skjóti hærra upp kollinum en
annað f minningunni um leiðina þarna vestur; annað er
Þingmannaheiðin, hitt Vatnsfjörðurinn. Nú þegar vegurinn hefur
verið ruddur yfir þessa hrjóstrugu heiði, verður hún ekki lengur
sá farartálmi sem hún bersýnilega hefur verið, þegar menn ferð-
uðust á hestum eða fótgangandi. Annað eins urðarbæli hef ég
varla augum borið, nema ef vera skyldi á flákunum sunnan við
Jarlhettur og vestanvert við Bláfellsháls. Það er semsagt eins og
Þingmannaheiðin sé nýskriðin undan jökli; þar finnst varla strá
nema vandlega sé leitað, varla mosi. En innanum grjótlð falla
lækir á stöku stað með þessum sérstaka llt sem verður á leys-
ingarvatni, því hér eru enn fannir f lægðum enda þótt á miðju
Ásgeir Erlcndsson, bóndi á Hvallátrum og vitavörður á Bjargtöngum, er ckki
hann tyllir sér fram á bjargbrúnina likt og lundinn.
, .... sumri sé. Satt að segja skil ég tæplega, hvernig menn gátu
lofthræaaur, . . . . ■ ■ ^
klöngrazt yfir þessa urð með hesta, stundum klyfiaða, og raun-
ar er auðséð að mjög hefur verið seinfarið yfir heiðina fyrlr
gangandi menn. Nú stendur til að leggja þann veg niður, sem
hér hefur verið lagður og einatt hefur reynzt talsverður farar-
tálmi á leiðinni vestur. Á Þlngmannaheiði verður jafnan fyrr
ófært af snjólögum en annarsstaðar á þessum slóðum.
VIKAN 20. tbl.