Vikan - 09.03.1967, Síða 16

HÝ FRflMHALDSSAGfl
wffl m :■••■■•
Hún andvarpaði og gaf sig minningunum á vald. Eftir nokkur and-
artök laumaðist barnið burtu. Hún þurfti að minnsta kosti ekki að ótt-
ast um hann. Charles-Henri du Plessis, sonur marskálksins, guðsson-
ur konungsins, yrði sviptur arfi vegna ávirðinga móður sinnar, en
sá eldri, hinn stolti Florimond, sem borinn var löglegur erfingi greif-
ans af Toulouse, af virðulegri ætt og meiri auði en allir Plessisarnir
samanlagðir, voru ekki örlög hans óviss og óvirðuleg, eins og væri
hann óskilgetinn?
Hún var varla fyrr komin til Plessis, en hún reyndi að hafa samband
við hann. Með miklum erfiðismunum, röddin næstum hvísl af þreytu,
hafði hún lesið Maitre Molines fyrir bréf til bróður hennar, föður dé
Sancé, af reglu Jesúíta. Hún vissi ekki, að bréf hennar hafði vakið
tortryggni Montadours kapteins. Þar sem hann var heldur menntun-
arsnauður, hafði hann látið yfirliðsforingjann lesa bréfið fyrir sig og
siðan, til að vera ekki einn um ábyrgðina, hafði hann sent bréfið til
Monsieur de Marillac. Engu að síður hafði það náð leiðarenda, því
Angelique hafði nú fengið svar frá bróður sínum.
1 fyrsta lagi fræddist hún um það, að faðir de Sancé hafði fengið
fyrirmæli frá konunginum um að halda hinum unga Florimond de
Morens í skóla hjá sér, þar til hans hágöfgi þætti tilhlýðilegt að senda
hann aftur til móður sinnar. Faðir de Sancé var fyililega sammála
konunginum, sem óskaði aðeins að vernda hvern sinn minnsta þegn.
Og Florimond var enginn akkur í því að komast aftur undir áhrif
koiiu, hverrar hegðun hafði reynzt í senn vanþakklát og fljótfærnisleg.
Hún yrði fyrst að sýna iðrunarmerki og vinna aftur hylli konungsins,
áður en hún sæi son sinn og væri þannig hætt að vera honum óvið-
eigandi fyrirmynd um uppreisnarhug og ábyrgðarleysi, það væri miklu
betra fyrir tólf ára dreng að vera í skóla, heldur en flækjast um með
móður sinni, sem alltaf hefði reynzt duttlungarfull og óáreiðanleg. Hann
var nú að komast á þroskaárin. Frændi hans viðurkenndi að hann
væri mjög vel gefinn, hvað námið snerti, en hann væri latur og erfitt
að skilja vað hann hugsaði, þrátt fyrir að á ytra borðinu virtist hann
fremur opinn. Fengi hann aðhald, gæti hann orðið góður liðsforingi.
Reymond de Sancé klykkti út með nokkrum vel völdum orðum, sem
komu upp um beiskar tiifinningar hans. Hann var þreyttur, sagði
hann, af þvi að bera sífellt á herðum sér þungan af glappaskotum
bræðra sinna og systra, af því að vera seint og snemma sá eini, sem
gerði nokkuð til að bjarga nafni Sancé de Monteioup frá konunglegri
vanþóknun. En hvernig væri hægt að komast hjá þvi að kalla yfir sig
reiði hans hágöfgi, þegar maðlur neyfldist til árið út og árið inn að
koma fram_ fyrir hönd óróaseggja, sem gerðu sig seka um óknytti,
sem attu sér ekkert likt, nema ef vera skysldi þeirra eigin ótrúlaga
abyrgðarleysi. Fjölmargar alvarlegar ákúrur og áföil höfðu ekki meg»-
að að koma vitinu fyrir Angelique. Hafði hann ekki hvað eftir annað
varað hana, Gontran, Eenis og Albert við? En því miður! Til hvers
voru prédikanir og varnaðarorð? Þeirra villta, ótamda blóð hafði alltaf
16 VTKAN 10-tw-
talað hærra, og sá dagur kæmi, að hann gæfist upp að berjast fyrir
þeim.
Þetta svar vakti andstyggð Angelique meira en nokkru sinni fyrr.
Svo það átti að halda Florimond frá henni. Hneykslanlegt! Fiorimond,
munaðarleysinginn, átti heima hjá henni og aðeins henni. Hún þarfn-
aðist vináttu hans og félagsskapar.
Það var eina áþreifanlega sönnunin um ástina, sem hún hafði glat-
að, að Florimond og Cantor, eldri synir hennar tveir, voru orðnir
henni mjög nánir, síðan hún fór i ferðina til Miðjarðarhafsins. Henni
fannst hún hafa endurunnið ást Cantors með því að fylgja 'honum
eftir, með sinni brjálæðislegu leit, með því að deila leyndum draumi
litla sveinsins. Látni drengurinn og móðir hans höfðu látið lokkast af
sömu beitu, voru orðin samherjar. Síðan fannst henni hann ekki vera
henni eins fjarlægur, að dauða hafið, sem aðskildi þau, væri ekki
eins raunverulegt.
En hún þarfnaðist Florimonds, eldri drengsins, með andlitið, sem
minnti hana æ meira á gamalkunna drætti, sem mistur tímans var
tekið að má. Hún endurlas bréfið með máttvana reiði, svo fór hún
að hugsa um ásakanir bróður sins. Hversvegna beindi hann nú orð-
um sínum gagnvart allri fjölskyldunni? Hversvegna sakaði hann ekki
Angelique eina um allt, sem aflaga fór, eins og hann var vanur9 Þeg-
ar Þau voru börn, hafði allt verið Angelique að kenna, en að þessu
sinni talaði hann í fleirtölu.
Hún hugsaði mikið um þetta. Eitt af því, sem Monsieur de Marillac
hafði sagt skaut. upp kollinum: — Óhlýðni fjölskyldu ....... margir
fjölskyldumeðlimirnir hafa gert mér alvarlegan miska .......... eða
eitthvað i þá áttina. Hún mundi ekki nákvæmlega orðin, því þegar
þau voru lesin fyrir hana, hafði hún ekki tekið sérlega vel eftir. Það
var aðeins þegar hún rifjaði þau upp í sambandi við það, sem Ray-
mond sagði í bréfi sínu, að hún tók að velta því fyrir sér, hvort hér
væri vísað tii einhvers atburðar, sem hún vissi ekki um. Hún var nið-
ursokkin í þessa þanka, þegar þjónn kom og sagði henni að de Sancé
de Monteloup barón, óskaði að hitta hana.
4. KAFLI
Faðir Angelique de Sancé barón hafði dáið árið áður, veturinn áð-
ur en hún fór t.il Marseilles, svo þegar henni var tilkynnt, að kominn
væri maður að heimsækja hana með þessu nafni, settist hún upp og
trúði ekki sínum eigin eyrum. Maðurinn, sem kom í gegnum dyrnar
var mjög líkur föður hennar, klæddur í brún föt með þykk, aurug
stígvél á fótum. Hún horfði á hann koma nær og þekkti þegar í stað
þegjandalegt og alvarlegt fas Sancé bræðranna. Var þetta einn af
bræðrum hennar, ef til vill Gontran? Nei Denis.
— E’rt þetta þú, Denis?
— Sæl, svaraði hann.
Þegar hún fór, hafði hann verið hermaður i góðri stöðu í herdeild,
s^m hafði búðir skammt frá Farís. Allt i einu var hann hér, sveita-
aðalsmaður með itunglamalegt göngulag og áhyggjufullan svip Armands
baróns Hann fitlaði ofurlitið óstyrkur við faldinn á skikkjunni sinni.
— Ég er kominn samkvæmt skipun frá Monsieur de Marillac, lands-
stjóranum í héraðinu. ,
— Það er greinilegt að enginn í þessari fjolskyldu gerir neitt leng-
ur öðruvísi en samkvæmt skipunum .... En skemmtilegt!
— Jæja, þetta eru nú óþægilegar kringumstæður.
— Hvað er á seyði? „ , , . . ,
— Þú spyrð að því, þú, sem hefur haft alla logreglu landsins a
eftir þér, og varst flutt heim aftur eins og glæpamaður. Allt landið
talar ekki um annað!
— Jjá, ég veit það. En hvað annað er á seyði?
Denis lét fallast í stól.
— Já, það er satt, þú veizt það ekki. Monsieur de Manllac sendi mig
tu þess’ að hjálpa til að koma einhverju viti inn í kollinn á þér, eins
og hann sagði. Og þessvegna'er ég hér.
— En hversvegna? , ,
__ Vertu ekki svona óþolinmóð. Þú færð að vita það nógu fljótt.
Fjölskylda okkar hefur orðið fyrir vanvirðu. Ó, Angelique, hversvegna
fórstu?
__ Ég trúi því ekki að þeir hafi farrið að ráðast á fjölskyldu mína
bara af því ég fór til annarra landa án þess að biðja konunginn um
leyfið?
__ Nei, það er ekki einfaldlega vegna þess. En án þess að þú hafir
verið hér. Þetta gerðist allt fáeinum mánuðum eftir að þú fórst. Eng-
inn vissi nákvæmlega hversvegna þú hafðir farið, og konungurinn var
i hræðilegu skapi. Ég hafði svo sem ekki of miklar áhyggjur af því.
Ég sagði við sjálfan mig: — Angelique hefur komið sér út úr fjöld-
anum öllum af slæmum klípum áður. Ef hún gerir eitthvert axarskaft,
er hún nógu falleg til að geta komið því i samt lag aftur. Ég skal við-
urkenna, að Það eina sem ég hafði nokkrar áhyggjur af, var Það að
ég vissi ekki hvar ég átti að nálgast þig til að fá lánaða peninga. Ég
ákvað semsé að kaupa stöðu, sem var laus í liði varðliðanna í Versöl-
um. Ég treysti á þína hjálp og þína peninga. Þegar samningarnir
voru komnir vel á skrið, fór ég að hitta Albert, Því ég vissi, að hann
hafði nokkur áhrif við hirð Monsieurs. Það reyndist snjöll hugmynd,
þvi ég komst að því, að bróðir okkar er orðinn all vel stæður. Hann
sagði mér að Monsieur væri stórhrifinn af honum og jysi á hann alls-
konar gjöfum: peningum, stöðum, og loks tekjum af stóra klaustrinu
i Nieul. Það var nokkuð, sem Albert hafði unnið markvisst að um
langan tíma. Og nú áleit hann sig kominn á græna grein það sem eftir
væri ævinnar. Hann hafði vel efni á því að láta mig hafa nokkur
hundruð liwes. Ég var aðeins fátækur hermaður, sem hafði hvorki
útlit né gáfur til að komast áfram. Ég þurfti ekki að tala mikið um
fyrir honum, og ég gat keypt stöðuna. Ég flutti inn í Versali. Það
var glæsilegt þar í kringum okkur liðsforingjana, en erfitt: Stöðugar
skrautsýningar fyrir konunginn, en við héldum samt góð samkvæmi
og höfðum hirðina og fjárhættuspilið. Bn það var líka ýmislegt fleira,
sem mér fannst ekki eins gaman að, en sem við urðum of oft að
sinna; við urðum að berja niður öll merki um uppreisn meðal stein-
smiðanna og verkamannanna — þú manst, vænti ég, að það var verið
að byggja mikið í Versölum á þessum tíma?
— Ég man það. ,
Tilbreytingarlaus rödd unga mannsins rifjaði upp gleymd svið, haa
hrauka af höggnum steinum, vinnupalla eins og vefi utan um tvær
álmur hallarinnar, sem verið var að stækka, stöðugur niðurinn í mönn-
um að verki, sem fylgdi hirðmönnunum eftir, jafnvel þótt þeir færu út
í fjarstu hluta garðanna: hróp, hamarshögg, marr í vögnum, glamur
í skóflum — grúi af verkamönnum.
Það var rangt að knýja verkamennina áfram með valdi ems og
þeir væru i her. Þeir uröu að búa á staðnum, og þeim var ekki leyft að
heimsækja fjölskyldu sína af ótta við, að þeir kæmu ekki aftur, ef
þeim væri leyft að fara í burtu. Aður en langt um leið var mikil óa-
nægja tekin að grípa um sig. Þetta versnaði yfir sumarið, þegar kóng-
urinn tók að búa til. tjörn í skógarjaðrinum. Það var ofsalega heitt.
Moskítóflugurnar frá fenjamýrinni komu og mennirnir íengu hitasótt.
Þeir dóu eins og flugur. Við hjálpuðum til að grafa þá og svo einn
daginn .....
Denis lýsti uppreisn verkamannanna. Verkstjórunum hafði veriö
kastað út af vinnupöllunum, hópar af mönnum með verkfæri í hönd-
unum höfðu flykkzt um blómabeðin og myrt hallarverðina miskunnar-
laust. Sem betúr fór, var herdeild á skrautsýningu á Palace d’Armes.
Hermennirnir lögðu þegar i stað til atlögu. Það tók tvær klukku-
stundir að kæfa niður uppreisnina; tvær klukkustundir af múskettu-
hita, ofan á bakandi sólarhitann undir haturshrópum og andlátsstun-
um. Angagreyin voru reknir eins og geitur upp á sína eigin vinnupalla
og köstuðu þaðan stærðar steinum niður á hermennina fyrir neðan, sem
dóu eins og lýs undir nögl. En músketturnar voru i góðum höndum, og
áður en íangt um leið, var hvit mölin i Versalagarðinum krök af
líkum. Madame de Montespan og fylgdarlið hennar hafði horft á þetta,
dauðskelfd, af suðursvölunum.
Að lokum gáfust verkamennirnir upp. Næsta dag i dögun hafði verið
farið með formenn þeirra út í skógarjaðarinn á móti höllinni, rétt
hjá nýju tjörninni og Þar átti að hengja þá. Þegar verið var að smeygja
snörunum um hálsana á þeim, þekkti Denis meðal þeirra Gontran bróð-
ur sinn! Gontran de Sancé de Monteloup með æðisgenginn glampa I
augum, rifin föt slett málningu og blóði, hendurnar siggrónar og
skemmdar af sýrum. Gontran!
Denis æpti: — Ekki hann! Hann hafði kastað sér fyrir _ framan eldri
bróður sinn og verndaði líkama hans með sinum. Þeir gátu ekki gert
þau helgispjöll að hengja de Sancé de Monteloup.
Mennirnir héldu að hann væri genginn af göflunum. Furðulegt stríðn-
is og þreytubros lék um andlit Gontran.
Þeir höfðu farið að sækja ofurstann. Með miklum erfiðismunum
reyndi Denis andstuttur að útskýra fyrir honum, að þessi uppreisnar-
Framhald á bls. 33.
10. tbi. VIKAN 17