Vikan - 15.08.1968, Blaðsíða 10

Kunningjar mínir halda, að ég fari á
íþróttavöllinn að sjá knattspyrnukappleiki til
þess að sigra í huganum, en slíkt telst ærinn
misskilningur. Afstaða mín til úrslita þar
hrekkur ekki lengra en að ég vilji, að skárra
liðið vinni. Þó fer því fjarri, að ég sé hlut-
laus áhorfandi. Það er ómögulegt, ef maður
fer á völlinn. Annars sæti maður heima.
Blíðast sumarveður í Reykjavík, meðan ég
er á fótum, mun tvímælalaust á kvöldin. Ár-
risulir samborgarar verða raunar sama var-
ir eldsnemma á morgnana, en það þekki ég
aðeins af frásögnum annarra. Hins vegar
þykist ég sæmilega dómbær á kvöldblíðuna í
höfuðborginni. Þá sígur á landið höfg kyrrð
og mildur friður. Dýrlegt er að iifa þær
stundir undir beru lofti. Ég les ekki blóm
eða tíni steina í ríki náttúrunnar, en mér
finnst indælt að vera úti í góðu veðri. Þess
vegna fer ég stundum á iþróttavöllinn og fæ
það orð á mig, að ég sé knattspyrnuunnandi.
Sannleikurinn er þó aðeins sá, að ég get lagt
á mig að sjá knattspyrnu í reykvískri kvöld-
blíðu.
Ungum fannst mér stórfurðulegt, að tutt-
ugu menn í tveimur jöfnum flokkum
skyldu nenna að elta bolta langan tíma
í þeim tilgangi að pota honum framhjá
markvörðunum og í netið. Mér virtist slíkt
heimskulegt erfiði, enda var þá auðvelt að
þreyta sig á annan hátt. Nú er öldin önnur.
Æskan þarf að hreyfa sig og svitna, því að
ella kafnar hún í stofureyk. Þess vegna mæli
ég með íþróttunum.
Sízt er undarlegt, að hraustir strákar fáist
til að keppa í knattspyrnu. Hitt furðar mann,
að áhorfendur skuli nenna að sitja
eða standa á íþróttavellinum kvöld hvert að
kalla og fylgjast með því af lífi og sál hver
tapar. Kannski vilja þeir vera úti í góðu
veðri eins og ég? Gefur víst að skilja, en þeir
fara margir á völlinn, þó að blási og rigni og
ég sitji heima. Mér dylst heldur ekki, að þeir
gleymi iðulega veðurblíðu og kvöldfegurð
við að horfa á höpp og glöp keppendanna.
Reykvíkingar fara á knattspyrnuleiki til að
hrista af sér hversdagsleikann, hæglætið,
kurteisina og jafnlyndið. Þar leyfist þeim að
gerast óháðir umhverfinu og hegða sér svip-
að og í réttunum og á lokadaginn forð-
um, meðan íslendingar voru enn sveitamenn.
Sama kennist á taflmótum, og þó verða
menn þar að hvíslast á. Virðulegir borgarar
skipta gjarnan skapi við að horfa á skák, og
margur yrði til þess að kalla og jafnvel æpa
hvatningarorð að Friðriki Ólafssyni, þegar
hann veldur mestri eftirvæntingu. Það leyf-
ist ekki í þeirri íþrótt, en þykir sjálfsagt og
nauðsynlegt á knattspyrnuleikjum. Mun þá
ekki skýringin fundin? Ég hygg, að drykkju-
skapur væri drjúgum meiri í Reykjavík, ef
íþróttirnar vantaði. Nútímamaðurinn verður
einhvern veginn að sleppa öðru hvoru aftur
til náttúrunnar og fá að fara sínu fram um
skoðanir og athæfi án þess að vera ábyrgur
að lögum. Einstaklingarnir vilja safnast í
flokka, þó að hópurinn kjósi að skiptast í
einstaklinga.
Naumast sætir tíðindum, að ungir elskend-
ur leiðist á íþróttavöllinn að horfa á knatt-
spyrnu. Þeir tryggja sér þannig að missa
ekki hvor af öðrum undir nóttina. Hitt er
frásagnarvert, þegar stúlkunni sinnast við
piltinn sinn af því að KR tapar fyrir Val, en
það getur hent, ef hún er fædd og uppalin í
vesturbænum og hefur enn ekki tamið sér
skilyrðislausa undirgefni. Aldrei myndi ég
láta mér til hugar koma að vera á öndverð-
um meiði við fallega konu á íþróttavellinum.
10 VIKAN 32-tbl-
Slíka æsingu forðast maður nema í forseta-
kosningum eða prestskjöri. Ungu fólki er
hins vegar gjarnt og ljúft að gefa sig til-
finningunum á vald.
Ógleymanlegt finnst mér, hvað stéttaskipt-
ingin má sín lítils á íþróttavellinum. Þar leyf-
ist launþeganum að kalla atvinnurekandann
kjána, og aulinn þykist hafa meira vit á
knattspyrnu en spekingurinn án þess að til
sé tekið af einum eða neinum. Faðirinn verð-
ur þar að sætta sig við, að sonurinn sverji
í BAGFARI NÚTÍMANS
HELGI SÆMUNDSSON
SKRIFAR
sig 1 móðurættina og dóttirin standi upp í
hárinu á honum eins og ekkert sé. Hjón eggja
sitt liðið hvort, og flokksbræður veitast hver
gegn öðrum í mati og áliti. Þannig gerist á
íþróttavellinum sú uppreisn, sem annars stað-
ar kostar blóðsúthellingar eða örkuml. ís-
lendingar hljóta einhvern veginn að bæta
sér upp, að hér tíðkast ekki herþjónusta eða
vopnaburður. Þess vegna sæmir okkur ekki
að telja eftir fjárveitingar til íþróttahreyf-
ingarinnar og starfsemi hennar. Hún vinnur
fyrir sínu og ekki síður á áhorfendapöllunum
en leikvanginum.
Gamlir menn kasta ellibelgnum, þegar
knattspyrnuleikir gerast tvísýnir. Uppgjafa
skipstjóri, sem hefur setzt í helgan stein,
verður þá skapríkur og tilætlunarsamur eins
og þegar hann sótti sjóinn af ófyrirleitnu
kappi og lætur sig engu skipta um sinn, hve-
nær hann kemst að á Hrafnistu. Hann geng-
ur í endurnýjungu lífdaganna, gleðst og reið-
ist, biður og skipar, hrífst og hneykslast.
Leikurinn verður honum alvara, og hann
gleymir fyrr en varir stund og stað milli
vonar og ótta. Þvílíkt er vald ímjmdunarinn-
ar, sem gerir manninn að æðstu skepnu jarð-
arinnar til góðs og ills.
Mörg kvöld man ég þekk á íþróttavellin-
um í Reykjavík, en ekkert eins og einu sinni
í hittifyrra. Veður var kalt fram eftir degi,
stormur og rigning eins og oft bregður við
sunnan lands, en svo stytti upp og lygndi.
Þvegin jörðin vafin flosmjúku grasi ilmaði
og skein í djúpri kyrrð, sundin blá spegil-
slétt, þokan horfin af fjöllunum á svipstundu
og friðurinn himneskur eins og í musteri.
Þá fórum við Andrés Björnsson á íþróttavöll-
inn, en okkur var sama, hvort liðið vann,
því að kvöldið gagntók okkur. Ef til vill er
skýlla allan sólarhringinn í dölum frammi
eða uppi, en hvergi fegurra en í Reykjavík,
þegar hún skartar drottningarlegast, jafnvel
ekki í flæðarmálinu austan fjalls, og hefur
mér þó aldrei liðið betur en í skeljasandin-
þar með opið haf alla leið á suðurheimskauts-
landið, enda þá barn að aldri.
Allt í einu vorum við í mannþrönginni og
leikurinn hafinn. Þá skildist mér, hvers vegna
landið fannst og byggðist. Auðvitað á að vera
hér fólk og þjóðlíf. En dýrleg hefur Reykja-
vík verið í augum fyrsta landnámsmannsins,
hrein og skær og ósnortin eins og sakleysið
og vonin. Samt ræður mannlífið úrslitum
um gæfu hennar og farsæld, og hún hefur
átt mikilli hamingju að fagna.
Aldrei skil ég þær hofróður, sem ekki þola
lykt í Reykjavík og vilja, að höfuðborgin sé
eins og kölkuð gröf. Henni fer vel fiskiang-
an, verksmiðjukeimur og mannaþefur. Lif-
andi borg sæmir engan veginn dauður farfi.
Aldursmunur áhorfenda á íþróttavellinum
verður mér stundum íhugunarefni. Unga
fólkið kemur þangað hraust og glatt. Það
ræður sér naumast fyrir þrótti og kæti. Auð-
vitað hryggist það, ef leikur tapast, en því
er harmurinn lítil alvara. Það veit, að ný
tækifæri gefast að keppa og sigra. Æskan
heilsar á íþróttavellinum lífinu og framtíð-
inni. Gömlu mennirnir koma aftur á móti
hæglátir og þungstígir. Þeir gleðjast að
sönnu, ef liði þeirra veitir betur, og verða þá
hressir í bragði, en mótlætið raskar ekki ró
öídunganna. Gamlir menn eru slíku vanir.
Kappleikurinn er þeim dægrastytting. Þeir
kveðja á íþróttavellinum samtíð og þjóðfélag,
en fagna því gjarnan að gleyma biðinni
stundarkorn í teitu samsinni.
Magnús gamli á Njálsgötunni fékkst aldrei
við íþróttir, meðan hann var og hét, en nú
Framhald á bls. 33.