Vikan - 09.10.1969, Blaðsíða 19

þar af leiðir — ÞARF HÚN
MEIRI MENNTUN. — Nýjar
hugsanir, nýjar skoðanir. og
stefnur í margs konar efnum
berast nú alþýðunni miklu örar
og tíðar en áður. Ef hún á að
geta áttað sig á þeim og metið
þær að verðleikum, hafnað illu
en valið gott, — ÞÁ ÞARF HÚN
MEIRI MENNTUN —.
Kröfur til þæginda og ann-
arra unaðssemda lífsins fara
vaxandi. Sannar þarfir og
ímyndaðar skapast ár frá ári. Ef
þeim á að verða sæmilega í hóf
stillt og þjóðinni unt að fullnægja
þeim sönnu — ÞÁ ÞARF HÚN
MEIRI MENNTUN. —
Þjóðin er sífellt að taka meiri
og meiri þátt í stjórn sinna mála
og mynda félög til að bæta hag
sinn, ef hún á að geta haldið
áfram í því horfi sér til sæmdar
og sannra hagsbóta — ÞÁ ÞARF
HÚN MEIRI MENNTUN." —
Þe:r sem saman sátu í bekk
andspænis þessum göfuga mann-
vini, munu oft hafa minnzt þess
á leið sinni, þótt eflaust hafi
verið eins þar og með hina mis-
frjóu jörð, sem í er sáð, að
ávöxtur hefur ekki alls staðar
orðið sá, sem til var stofnað.
En alvaran ein var þó ekki
uppistaða þessarar vetrarvistar.
Þarna voru líka glaðir dagar, þar
sem ýmsir nutu í fyrst skipti
sjálfstæðis í skjóli valdsins. Því
vald þáverandi skólastjóra gat
með réttu kallazt handleiðsla.
Meðal þeirra, sem þarna stund-
uðu nám, var piltur, er árið áð-
ur hafði dvalið við Flensborgar-
skóla í Hafnarfirði. Eitt laugar-
dagskvöld, þegar kvöldvöku
skólans við Laufásveg var um
það bil að ljúka, dettur honum
í hug að bregða sér suð.ur í Fjörð-
inn, en hann vissi að kvöldgleði
var þar i skólanum og því tæki-
færi til funda við fyrri félaga
Forvitinn útskagadrengur vill
gjarnan slást í förina, og það
verður úr, að þeir stilla sér upp
við umferðagötu og huga að
bifreiðum, ef vera kynni að ein-
hver, sem ætti leið suður eftir.
hefði laus sæti. Þetta gekk að
óskum, þó ekki án nokkurrar
dvalar í nepju vetrarins á vegi
úti.
í Hafnarfirði er hið virðulegp
menntasetur upplýst og ómur
harmónikunnar berst út á götu.
Pilturinn, sem þarna er þekktur,
á vinum að fagna og félaginn
nýtur góðs af. Ekki er dvölin
orðin löng, þegar skólastjórinn,
Ögmundur Sigurðsson, gengur í
salinn og hyggur að hátterni
nemenda. Ekki er þó svipurinn
strangur eða dæmandi, öllu
fremur viðfelldinn og hlýr, þótt
að baki búi alvara. Sjálfsagt
hefur hann ekki átt von mikilla
misbresta.
Ögmundur Sigurðsson var vítt
þekktur um landið, ekki einung-
is vegna stjórnar á Flensborgar
skóla, heldur engu síður sem
ferðamaðm’ og þá fyrst og fremst,
þegar hann var meðreiðarmaður
Þorvaldar Thoroddsen á ferð
hans um landið,
Á þeirri yfirreið, árið 1886,
fóru þeir um Strandasýslu. Eru
einhvers staðar til skráðar hug-
leiðingar umkomulítils drengs,
sem Ögmundur veik vinsamlega
að á því ferðalagi. Þá átti alþýða
manna þess sjaldan von, að
höfðingjar gæfu sig á tal við fá-
kunnandi sveitafólk án erindis,
sízt unglinga.
Sennilega hefur þessi eigind
verið ríkur þáttur í fari Ögmund-
ar, því ekki hafði hann fyrr
komið auga á hinn aðkomna fyrri
nemanda, en hann veik sér að
honum, heilsaði vinsamlega og
bauð til stofu sinnar, ásamt fé-
laganum. Mátti segja, að i engu
hallaði á með alúð hjónanna við
þessa ungu menn, að þeir nytu
sem bezt stundarinnar.
Þannig löðuðu leiðandi menn
fyrri tíma æskuna til samstarfs
og samþykkis. Einhverjir munu
vafalaust hafa sama hátt á nú, og
hygg ég að þeir öðrum fremur
hafi erindi sem erfiði.
Eftir dvölina í stofu þeirra
hjóna, er svo aftur horfið í
skemmtisalinn, þar sem glatt
fólk undir sér hið bezta.
En svo sem oft vildi verða, þar
sem ungt fólk mættist í fyrsta
skipti, þá var hik í viðbrögðum:
Svipbrigðatúlkun var þá ekki
eins opinská og hávaðasöm og
nú er. Það þurfti meira en
skræki eina saman, til þess að
vekja á sér jákvæða eftirtekt.
Pilturinn, sem þarna var
heimavanur, varð þegar einn af
hópnum. Hinum varð fjöldinn
fjarlægari. Var þó margt hýrt
auga, sem gaman var að mæta,
mjúkur barmur og vangi, sem
notarlegt gat verið að hallast að.
En hann var aðeins 18 ára, þekkti
ekki annað en hætti sveita-
mennskunnar og kunni því fátt
til fjölbragða þéttbýlisins.
Hún var grönn, fölleit með ör-
smáar freknur kringum nefið og
léttar brosviprur við munnvik-
in. Fölrauðir lokkar féllu niður
með vöngunum og langar fléttur
um bakið. Hún var 15 ára. Og
einhvernvegin. Sjálfsagt hefur
hvorugt þeirra í raun og veru
gert sér grein fyrir hvað skeði,
en þau voru allt í einu komin
út á gólfið, dansandi unglingar
— nafnlausir og ókunnugir. —
En það skipti ekki máli nú. Þau
gengu saman á vit gleðinnar —
nutu augnabliksins í hópi góðra
félaga, en þó einstaklingar, með
sínar sérstæðu hávaðalausu hug-
renningar. Dansinn dunar — þau
þokast örlítið hvort nær öðru.
Armtak hans er orðið ákveðn-
ara. Hún lætur sem ekkert sé
— vangarnir snertast. — Allt í
einu — þreifandi myrkur. „Bil-
að öryggi“! kallar einhver. Svo
heldur dansinn áfram eins og
ekkert hafi í skorizt — Enginn
hávaði — engin skemmdarverk.
— Og innan stundar, aftur ljós.
Unglingarnir dansa — Ef til vill
eru vangarnir ögn rjóðari — eða
kannski eru það bara blæbrigði
ljósaskiptanna, sem hafa áhrif á
svip þeirra. Nóttin liður. — Æsk-
an gengur til síns heima. Glöð
og syngjandi heilsaði hún nýj-
um degi. Ekki einn einasti er
undir áhrifum annarlegra
kennda.
— Piltarnir tveir. — Hvað
skulu þeir taka til bragðs. Nú eru
engin ökutæki við hendina, og
þó leigubifreið hefði staðið til
boða, hafði hvorugur þeirra ráð
á að nota fé í það. Þeir höfðu
báðir heila fætur og hraust
brjóst. Til Reykjavíkur var að-
eins tveggja og hálfrar stundar
gangur. Það hefði ekki þótt löng
bæjarleið að sækja sveitaball. —
í grárri morgunskímunni leggja
þeir af stað.
Snjóföl er á freðinni jörð og
ögn hált á „blankskónum“, en
hvað var að fást um það.
Þeir þjáðust hvorki af and-
legum né líkamlegum. timbur-
mönnum.
4i. tbi. VIKAN 19