Vikan - 17.09.1970, Qupperneq 16

SMÁSAGA EFTIR INGIBJÖRGU JÖNSDÖTTUR
Þetta er sorgarsaga. Sagan um
mig. Allar sögur um mig hljóta
að vera sorgarsögur — þær gætu
ekki orðið annað.
Ég flý erfiðleikana. íSg get
ekki horfzt í augu við þá, svo ég
legg á flótta.
Flóttaleiðirnar eru óendanlega
margar. Svefntöflur eru ein
þeirra, áfengið önnur. Sjórinn
eða bílaumferðin.
Jafnvel rakvélarblaðið.
Oftast nær flý ég samt inn í
hugarheim minn, þar sem allt er
eins og það á að vera — að því
er mér finnst. Ekki öðrum.
Það er að segja, með öðrum, á
ég við þá, sem neyðast til að
búa með mér.
Eg get ekki tekið veruleikann
eins og hann er, og því skyldi ég
gera það, meðan ég get flúið til
jólalandsins, þar sem stjörnurn-
ar hanga á trjánum og allir elska
alla?
Eg hef margsinnis reynt að að-
vara sjálfa mig, en það er til
einskis. Núna síðustu dagana hef
ég sagt sjálfri mér, að Jón Jóns-
son væri stórhættulegur.
Það undarlega er, að ég hugsa
aldrei neitt um þessar aðvaran-
ir. Eða eigum við heldur að
segja, að ég hirði ekki um þær?
Ein flóttatilraunin enn.
Jón Jónsson er yndislegur
maður. Hann er vingjarnlegur,
gáfaður, fallegur, skemmtilegur
og að öllu leyti traustur maður.
En hann er kvæntur.
Hann er kvæntur mér. Er það
ekki hræðilegt fyrir hann Jón
Jónsson?
Það er alls ekki hans sök. Þetta
er allt mér að kenna. Ég plataði
hann einhvern veginn til að gift-
ast mér og síðan hefur hann al-
drei litið glaðan dag.
Vitanlega bjóst ég við því í
upphafi, að ég myndi alltaf hafa
íbúðina hreina, matinn á borð-
inu, sokkana stoppaða, skyrturn-
ar í skápunum og allt lífið í
föstum skorðum. Börnin áttu að
vera litlir englar, sem brostu
hrein og fín til pabba síns á
kvöldin, og ég var fallegasta
konan í heiminum með stjörnur
í augunum og blóm í hárinu,
alltaf þegar hann leit á. mig.
Þarna sjáið þið enn eitt dæmi
þess, hvernig ég flý til jólalands-
ins og trúi því, að hugarheimur-
inn sé sannur.
Vitið þið, hvers vegna hann er
það ekki?
Það er af því að lögtaksmenn
koma á laugardagsmorgnum.
Og laugardagsmorgnar eru
öðruvísi en aðrir morgnar. Þá
skín sólin bjartar, kuldinn er
heitari, sykurinn saltari og kan-
ellinn líkist engifer.
Á laugardagsmorgnum getur
allt gerzt.
Þá koma lögtaksmennirnir.
Á hverjum laugardagsmorgni
vef ég sloppnum fastar utan um
náttkjólinn, og inni í náttkjóln-
um er ég. Eg sezt við stóra borð-
ið og reyni að flýja aftur, svona
eins og ég er vön, og inni í mér
öskrar hryllingurinn, sem vill
flýja ókvæðisorð og segir mér
að fara út. Ég á ekki að vera
heima á laugardagsmorgnum, þá
koma lögtaksmennirnir eins og
þið vitið svo vel.
Ég ímynda mér stundum, að
gluggarnir segi öllum frá hryll-
ingnum, sem lifir innra með mér.
Með gluggunum á ég vitanlega
við augun á mér. Eiga þau ekki
að vera speglar sólarinnar? Og
er ekki spegill eins konar gluggi,
sem hægt er að opna og loka?
Eða er það einn hugarheimurinn
enn?
Ef maður reyndi að myrða
konu eða kona reyndi að kála
manni, myndu veinin vekja alla
til umhugsunar og þeir myndu
hringja í lögregluna og prestinn
og lækninn og sjúkrabílinn og
allt þetta sem alltaf er hringt í
til einskis. Veinin og öskrin,
ókvæðisorðin, hræðslan og ótt-
inn myndu vekja alla til um-
hugsunar um viðbjóðinn, sem
fram færi þarna fyrir innan
gluggana, og góðborgararnir
myndu vakna.
Af hverju vaknar aldrei neinn,
þegar ég er að myrða mig? Eða
eigum við heldur að nota orðið
kála?
Það minnir á svo margt
skemmtilegt, skal ég segja ykk-
ur. Á kjöt í káli, á kál í garði, á
kálf sem er nýsloppinn út á vor-
in og kann sér engin læti. Á litl-
ar lappir sem kunna ekki að
ganga. Á fyrstu sporin. Á langa
limi. Á álappahátt. Á hlaup og
flótta. Á kálhöfuð. Á mig.
Ég elska orðið að kála.
Sögnina réttara sagt.
Ég er stundum hrædd við mig,
þegar ég lít í spegil. Augun í
mér — gluggarnir eru svo harð-
ir. Alveg eins og tinna. Ég er
mjúk og meir inni í mér. Svaka-
voðagahræðihryllilega mjúk. En
gluggarnir líkjast tinnu. Og þó
ekki. Tinna er svört. Gluggarn-
ir eru grænir. Kannski minna
þeir meira á gler. Ég fann gler
í fjörunni, þegar ég var lítil, og
það var grænt eins og gluggarn-
ir, sem ég sé í speglinum. Grænt
og glært með engu að baki.
Grænt og glært sagði engum
neitt. Grænt og glært og vissi
ekki neitt.
Grænt og glært eins og ég.
Nei, ég veit. Ég veit, að lög-
taksmenn koma á laugardags-
morgni.
Af hverju koma þeir alltaf á
laugardagsmorgnum?
Af hverju sé ég ekki sjálfa
mig í speglinum, þegar ég horfi
í hann á morgnana? Eg er hrædd
við spegilinn.
Á kvöldin verð ég að hátta, þó
að ég geti ekki sofnað. Ég verð
að slökkva ljósin og breiða ofan
á börnin. Ég er konan hans Jóns
og ég elska hann, jafnvel þó
gluggarnir séu glærir og grænir
og ljúgi alltaf. Ég elska hann nú
samt.
En ég, sem elska hann og
börnin, það er ég, sem er lokuð
fyrir innan gluggana með riml-
um.
Ég sem kemst. aldrei út, fyrr
en laugardagsmorgnar hafa ver-
ið afnumdir.
Af hverju koma lögtaksmenn
aðeins á laugardagsmorgnum?
Það eru rimlar fyrir gluggun-
um. Einu sinni hélt ég að riml-
ar væru til þess að litlu börn-
in dyttu ekki út um þá og merð-
ust og kremdust á stéttunum fyr-
ir neðan.
Þá hélt ég að rimlarnir væru
öryggisráðstöfun, rétt eins og
allt annað. Þeir minntu að vísu
á fangelsi, en það skipti engu
máli, þegar öryggi barnanna var
i voða.
Nú langar mig til að taka
rimlana fyrir gluggunum, sem ég
sé í speglinum, og sarga þá í
sundur með naglaþjöl. Helzt bit-
lausri þjöl.
Bitlaus þjöl er lengur að sarga
sundur rimlana en sú, sem bítur
vel. Ég verð að nota bitlausa
þjöl. Ég er sennilega masókisti.
Eða sadisti. Hver veit hvað ég
er?
Ég er ég og ég sem er inni í
mér og ég sem er inni í mér sem
er inni í mér.
Kannski eru þær fleiri líka.
Ég þekki bara mig og mig,
sem er inni í mér, og mig langar
ekki til að þekkja fleiri meðan
laugardagsmorgnar hafa ekki
verið afnumdir.
Er ekki hægt að halda kosn-
ingar og afnema laugardags-
morgna?
Ekki lögtaksmenn. Þetta eru
beztu menn. Þeir vilja líka kom-
ast heim til konunnar sinnar og
krakkanna og horfa í augu, sem
eru brún, blá eða grá, en ekki
græn og glær eins og flöskubrot
í fjöru.
Af hverju hafa ekki aðrir
fægð augu eins og ég? Augu sem
minna á eðalsteina og eru jafn
fölsk og þeir? Er það af því að
augu eru ekki speglar, ekki
gluggar, ekki myndir, heldur
augu sem eru notuð til að sjá og
skoða og horfa og vera? Ekki
bara svona augu sem eru tinna
og ekki neitt og verða aldrei
neitt.
Af hverju er sykurinn súr?
Eða sólskinið svart?
Ég missti af strætó í dag. Það
er hlægilegt að segja að ég hafi
misst af strætó í dag. Ég missti
af honum fyrir löngu. Ég missti
af honum daginn. sem laugar-
dagurinn var skírður laugardag-
ur. Af hverju er laugardagurinn
annars til?
Er það vegna þess að lögtaks-
menn þurfa að koma einhvern
tíma?
Vitið þið, hvernig það er.-- '
að missa af strætó, svona-'
venjulegum strætó, en'
ekki strætónum, serji
ég missti af dagj'
inn sem ég /
fæddist?
Þá fer mað- \
ur niður
á torg og
bíður og '“••.....
bíður. Svo kem-
ur strætóinn og
hann ekur áfram.
Bilstjórinn var að enda við að
hlaupa inn til að fá sér kaffi.
Það vissi það enginn. Farþeg-
arnir gera ráð fyrir að strætó-
stjórarnir fái sér ekki kaffi á
hálftíma fresti eins og kaffikerl-
ingar í heimahúsum.
Það eru engir meiri kaffikerl-
ingar en strætóstjórar. Þeir
drekka kaffi allan daginn.
Strætóstjórar, sem keyra stræt-
ónum sem ég fer með, drekka
svo mikið kaffi, að þeir gleyma
að fara af stað á réttum tíma.
Þeir láta okkur vesalingana bíða
fyrir utan eða hafa bílinn opinn
og það borgar ekki nema helm-
ingurinn sem inn fer.
Svona er fólkið falskt. Þarna
sitja veslings strætóstjórarnir og
drekka kaffið sitt og tíminn líð-
ur, meðan farþegarnir laumast
inn í vagninn með klofna miða
eða borga alls ekki neitt. Og allt
vegna þess að strætóstjórar
drekka meira kaffi en kerling-
arnar, sem drekka kaffið úti í
glugga í Hafnarstrætinu rétt
fyrir jólin.
Svo koma strætóstjórarnir,
sturta niður peningunum og
leggja af stað með ofsahraða.
Þeir aka yfir rauð ljós, gul ljós
og græn ljós. Þeir hirða um
16 VIKAN 38. tbi.