Vikan - 29.10.1970, Blaðsíða 35

Uppreisnarforinginn..
Framhald af bls. 13.
hét O-Tahiti á máli eyjaskeggja
og þangað skyldu þeir nú sigla.
FLETCHER CHRISTIAN VAR
FJÖRUGUR SEM STRÁKUR
OG SÉRSTAKLEGA KVENNA-
K.l-iR
Um þessa uppreisn hafa tvær
stórar kvikmyndir verið gerðar.
í þeirri fyrri lék Clark Gable
Fletcher Christian, en í þeirri
síðari Marlon Brando. f báðum
myndunum var Fletcher gerður
að rómantískri hetju, mótsögn
við hinn ruddalega fant William
Bligh.
Nú er það þannig í lífinu, að
sjaldan er einn maður hrein
hetja og annar alger skepna.
Hatrið og illindin milli þessara
tveggja manna geta átt sína for-
sögu.
Ef til vill var Fletcher Christ-
ian fæddur uppreisnarmaður.
Forfeður hans höfðu verið valda-
miklir í Englandi um aldaraðir.
Þeir fluttust til Englands frá
eynni Mön. Það er mjög líklegt
að forfeður þeirra hafi verið
víkingar, sem settust að á eynni
á níundu öld. Fletcher Christian
fæddist 25. september 1764 á
landsetri frá miðöldum, Moor-
land Close við Cumberland,
sjötti sonur Charles Christians.
Hann var alinn upp að hætti
aðalsmanna. Hann fór alltaf ríð-
andi í skólann og var mjög góð-
ur nemandi, metorðagjarn og
lagði sig eftir háttvísi. Einn af
æskuvinum hans lýsti honum
þannig: „Ég þekkti engan elsku-
legri pilt en hann, hann var
mildur, háttvís og heiðarlegur.“
Það getur verið að hann hafi
ekki verið svona fullkominn, en
eitt er víst, hann hefur verið
mjög aðlaðandi. Hann var að-
eins sextán ára, þegar hann lenti
í sínu fyrsta ástarævintýri og
eignaðist barn með stúlkunni.
Það, eða öllu heldur ævintýra-
þrá hans, varð til þess að hann
strauk að heiman og kom sér
um borð í skip í Whitehaven.
ÞAÐ KUNNI EKKI GÓÐRI
LUKKU AÐ STÝRA AÐ TVEIR
SVO SKAPSTÓRIR MENN
VÆRU UM BORÐ f SAMA
SKIPI
Síðar lýsti einn af skipsfélög-
um hans honum þannig: „f
kvennamálum var hann einhver
skrítnasti unglingur sem ég hef
þekkt.“ Fletcher Christian bar
merki uppruna síns og uppeld-
is. Heitt víkingablóðið, stolt að-
alsmannsins, sjálfsálit og góð
menntun, allt þetta blandaðist
saman í honum. í fyrstu Ind-
landsferð sinni kynntist hann
hinum unga William Bligh, sem
þá var seglameistari á einu af
hinum frægu seglskipum sem
sigldu um Suðurhafið og hann
var álitinn einn mesti snilling-
ur í því fagi í brezka flotanum.
Fletcher Christian varð uppá-
haldsnemandi Blighs. Þeir sigldu
saman til eyjanna við Mið-
Ameríku. Bligh var vinnuharð-
ur við Christian. en hann sá líka
um að hann væri hækkaður í
tign að verðleikum. Og Bligh
gerði meira: Þegar honum var
fengin í hendur stjórnin á
„Bounty“, þá bað hann flota-
stjórnina um að láta sig hafa
Fletcher Christian sem fyrsta
stýrimann.
Þeir vissu báðir að þeir voru
skapbráðir menn, en þar sem
þeir voru aldir upp við ólíkar
aðstæður, bar oft ýmislegt á
milli. Bligh var kvæntur maður,
Christian ókvæntur. Og: Bligh
gleymdi sér oft og rauk upp í
reiði, en Christian var háttvís og
viðkvæmur æru sinnar vegna.
„Bounty" lagði af stað frá
Spithead 23. desember 1787 og
áhöfnin á skipinu voru eingöngu
sjálfboðaliðar.
Markmið þessa leiðangurs var
næsta ótrúlegt, að minnsta kosti
frá sjónarmiði nútímafólks.
„Bounty" átti að sækja græðl-
inga af brauðaldintrjám til Suð-
urhafseyjanna og fara með þá
til brezku nýlendanna í Vestur-
Indíum, þar sem ætlunin var að
gróðursetja þá og koma á brauð-
aldintrjárækt, sem gæti brauð-
fætt svörtu þrælana.
„Bounty“ hreppti mikil óveð-
ur á leið sinni til Tenerifa þarna
um jólaleytið. Þá kom strax í
ljós að ekki var allt með felldu
urn borð og að fleiri en færri af
skipshöfninni lögðu fæð, ef ekki
hatur á Bligh skipstjóra.
Á leiðinni til Tenerifa hafði
skipstjórinn látið setja nokkra
osta upp á þilfarið, til að þurrka
þá. Skipstjórinn hélt því fram
að einn osturinn hefði horfið og
stóð á því fastar en fótunum að
honum hefði verið stolið.
En mannskapurinn var á ann-
arri skoðun, þeir héldu því sem
sé fram, að Bligh skipstjóri
hefði sjálfur fjarlægt ostinn, áð-
ur en hann fór frá Englandi og
látið senda hann til fjölskyldu
sinnar. Úrslit þessa máls urðu
þau, að skipstjórinn lét taka ost-
inn af matseðlinum, hásetarnir
fengu engan ost.
En það sýndi sig að Bligh
skipstjóri var harðduglegur
stjórnandi, aðeins einn maður
lézt á þessari níu mánaða sigl-
ingu. Hann hreppti hið versta
veður fyrir Hornhöfða, suður-
odda Ameríku, og það stóð í
heilan mánuð. Hann kom skipi
og mönnum heilu og höldnu til
Tahiti, en oft þurfti hann að
grípa til hnútasvipunnar, sem
hann notaði óspart.
„Bounty" kom til Tahiti klukk-
an fjögur um morgun 26. októ-
ber 1788, eftir tíu mánaða úti-
vist. Það var ekki undarlegt þótt
mennirnir hlökkuðu mikið til
landgöngunnar, enda upphófst
nú mikill gleðskapur. Innfædd-
ir komu um borð með alls kon-
ar varning. Stúlkurnar gáfu hin-
um erlendu sjómönnum undir
fótinn, færðu þeim blómsveiga,
ávexti og nýtt svínakjöt og þeim
fannst þeir vera komnir til para-
dísar, þegar þeir stigu á land.
\
44. tbi. VIKIAN 35