Vikan - 12.04.1973, Blaðsíða 24

MATTA
FRÆNKA
Smásaga eftir Alec Waugh
t minningu þessarar göfugu konu varð
Lovell - fjölskyldan að geyma þennan
fjársjóð sem helgan dóm - þennan fjársjóð,
sem henni hafði borizt svo óvænt.
„Skyldi henni Möttu frænku nú lika þetta?”
Fyrir þennan dómstól velþóknunar
hennar varð að visa hverri vafasamri athöfn .
„Skyldi henni Möttu frænku nú
lika þetta?”. Frá þvi hann Arthur
Lovell fór fyrst aö muna eftir sér,
haföi hver athöfn og hvert hand-
tak á heimili foreldra hans veriö
vandlega vegiö og metiö. Ef gera
skyldi áætlanir fyrir einhvern fri-
dag, segja skyldi upp vinnukonu,
gefa eitthvaö i góögjöröaskyni, þá
var aldrei einum einasta
túskildingi sleppt úr hendi, fyrr
en þessi spurning haföi veriö
borin upp og henni svaraö:
„Skyldi henni Möttu frænku nú
llka þetta?”.
Og þaö var ekki nema sjálfsagt
aö bera upp þessa spurningu, um
þaö var öll fjölskyldan sammála.
I tu'ttugu og fjögur ár - næstum
aldarfjóröung - haföi Matta
frænkaö starfaö I framandi landi,
aö vinnu, sem henni var ógeö-
felld, til þess aö geta aö ævilokum
fórnaö sér fyrir slna nánustu á
þann eina hátt sem rik
manneskja geturgert. 1 minningu
þessarar göfugu konu varö
Lovell-fjölskyldan aö geyma
þennan fjársjóösem helgan dóm -
þennan fjársjóö, sem henni haföi
borizt svo óvænt. „Skyldi henni
Möttu frænku nú llka þetta?”.
Fyrir þennan dómstól vel-
þóknunar hennar varö aö vlsa
hverri vafasamri athöfn.
Þess ber aö geta, aö þau töluöu
alltaf um hana I nútiö: „Skyldi
hennillka . . . .?” en ekki „Skyldi
henni hafa llkaö . . . ?” - enda
þótt Arthur haföi nú ekki veriö
nema þriggja ára þegar hún dó.
Og kannske var þaö líka. viö-
eigandi aö tala svona um hana.
Fimmtán árum eftir andlát sitt
var Matta frænka miklu meiri
samtlöarkona en hún haföi
nokkurntlma veriö, öll þessi
dularfullu Parisarár sln, næst á•
undan.
Jafnvel frú Lovell var býsna
ófróð um þetta tlmabil.
Þvi aö enda þótt frú Lovell
talaöi úm Möttu frænku I hálfum
hljóöum og guöræknitón, sem
„blessunina hana systur mlna
sálugu”, þá var nú Matta ekki
nema hálfsystir hennar - miklu
eldri og af fyrra hjónabandi. Frú
Lovell haföi ekki veriö nema átta
ára þegar Matta - þá tuttugu og
eins - gekk alveg fram af prests-
fjölskyldunni I Norfolk, meö þvl
aö tilkynna þá fyrirætlun sina aö
fara aö læra framandi tungumál
erlendis.
Þetta atvik stóö enn ljóslifándi
fyrir augum frú Lovell.
Sterkt sólskiniö streymdi inn
um opna gluggana. Hávaxin lag-
leg stúlka, kafrjóö eftir langt rif-
rildi, sem haföi hafizt kvöldinu
áöur en veriö jekiö upp aö nýja
um morguninn. Nú rétti stúlkan
allt I einu úr sér.
— Til hvers er að vera aö japla
um þetta? Ég er ákveöin. Ég fer.
Hvaöa gagn get ég svo sem gert
hérna? \.
Barniö mundi nákvæmlega
þessi höstu og óþolinmóöu orö -
þau voru greypt I huga hennar,
þar sem hún sat milli foreldra
sinna, þögul og hrædd, þennan
ágústmorgun.
Þetta var eina atvikiö, sem hún
mundi greinilega eftir. Og nú kom
þaö aftur upp I hugann, ljós-
lifandi, þar sem frú Lovell sat,
aldarfjóröungi seinna, og hlustaöi
á skýringar lögfræðingsins, sem
tilkynnti henni, aö hálfsystir
hennar heföi dá.iö án þess aö gera
erföaskrá, og sem nánasti ættingi
væri hún einka erfingi aö tæpum
nlutlu og sjö þúsund sterlings-
pundum.
Lögfræöingurinn sagöi: - A
hverju ári sendi hálfsystir yðar
mér ávisun á franskan banka,
meö fyrirmælum um aö festa.féö I
rlkisskuldabréfum, og sömuleiöis
vextina. Brezkum veröbréfum,
sagöi hún. Hún haföi vlst enga trú
á erlendum gjaldeyri.
— Vitiö þér, hvernig hún græddi
alla þessa peninga? spuröi frú
Lovell.
— A kjólasaum, skilst mér,
sagöi lögfræöingurinn. — 1
fyrstunni voru þetta tiltölulega
óverulegar upphæöir - allt niöur I
hundraö pund. En siöustu árin
hafa tekjur hennar aukizt all-
verulega. Fyrir nokkrum vikum
fékk ég frá henni ávlsun, sem
jafngilti nltján þúsund pundum,
og bréf með, þar sem hún til-
kynnti mér, aö hún heföi selt
verzlunina sina, og heföi I hyggju
aö snúa bráölega til Englands. Og
llklega hefur hún veriö farin aö
ferðbúast, þegar hún ofkældist og
reis ekki á fætur eftir þaö.
Nú sá frú Lovell mynd systur
sinnar ljóslifandi fyrir augum
sér,. eins og hún haföi litiö út
foröum. Hávaxna laglega
stúlkan, heit og kafrjóö I framan,
sem sagöi snöggt og meö
óþolinmæöi: - Til hvers ætti ég*hö
vera hérna. Hér geri ég ekkert
gagn.
Frú Lovell var guöhrædd kona,
enda prestsdóttir. Hún sagöi
sjálfri sér, aö systir sin heföi
verið góö og göfug kona, sem
heföi þótzt fá of fá tækifæri til
góöverka á prestsetri i sveit og
þessvegna yfirgefiö heimili og
vini og allt, sem henni þótti vænt
um, til aö starfa I framandi
stórborg, innan um eintóma út-
lendinga, til þess aö undirbúa sig
til mannúöarstarfs - til þess aö
fórna sér fyrir aöra.
. — Þaö er sorglegt, sagöi lög-
fræöingurinn, - aö hún skuli hafa
unnið svona mikiö I öll þessi ár, til
þess eins aö deyja, þegar hún átti
aö fara að njóta ávaxta iöju
sinnar.
Meöan lögfræöingurinn talaöi
þessi hátlölegu orö,' fann frú
Lovell til eiphverrar skyldu, sem
hún yröi aö rækja. Augu hennar
ljómuðu ér hún leit á lög-
fræöinginn. Hún sagöi:
— Nú kemur til minna kasta aö
reynast ekki óverðug alls þessa
erfiöis hennar. Þaö er okkar aö
varöveita þessar eignir sem
helgan dóm.
Og svo varð. Féö var vandlega
váröveitt.
Og nú fór hún langt fram úr
fööur sínum. Hann haföi sem
prestur I þjóökirkjunni, hvatt fólk
til aö gefa skerf af eignum slnum
til fátækra, en frú Lovell heimtaði
tlu sinnum meira af sjálfri sér..
Uppfrá þessum degi ataöist hún i
öllum hugsanlegum klúbbum
og góögerðarfélögum, sem hún
ætlaöi, að hinni látnu systur
sinni heföu falljö bezt I geö.
Hún var formaöur i fimmtán góö-
geröanefndum og átti sæti I
áttatlu og sex aö auki. Hún tókst á
hendur að endurreisa bókasafn
þorpsins upp á eigin kostnaö, og
þaðan voru vandlega útilokaöar
allar bækur, sem heföu
hugsanlega getað spillt siöferöi
þorpsbúa. Þau smávægilegu
andmæli, sem komu fram I
fyrstunni gegn ákvörðunum
hennar voru of ómerkileg til aö
hafa þau eftir. Svariö var:
„Svona bækur höfum viö ekki”,
og þaö var sama, hvert bók-
menntagildi þeirra var - þær
fundust ekki I bókasafninu. Og I
viröingarskyni viö þessa ætluðu
ást Möttu frænku á almennilegum
og siðsamlegum bókmenntum,
stjórnaöi hún bókasafninu meö
allverulegu tapi fyrir sjálfa sig,
svo aö á þvl sviöi komst ekkert
annað bókasafn til jafns.
Hún hllföi hvorki sjálfri sér né
börnunum. Til dæmis lagði hún á
sig mikiö ómak og óþægindi meö
þvl aö hætta aö verzla viö
kaupmennina I þorpinu, vegna
þess aö þeir væru byltingar-
sinnaöir.
— Já, en góöa min, haföi
maöurinn hennar andæft - ekkí
varöar okkur neitt um pólitískar
skoöanir hans hr. Jenkins. Þó aö
hann kunni aö hafa einhverjar
aörar skoöanir en viö, þá er hann
almennilegur og heiöarlegur
maður. Hánn er góöur eigin-
maöur og góöur faöir. Hann hefur
Framhald á bls. 38.
24 VIKAN 15. TBL.