Vikan - 01.08.1974, Blaðsíða 32

segja mér það, að ég yrði skotinn
sem njósnari, ef ég fyndist þarna
f þorpinu og það gæti jafnvel leitt
fjöldaaftökur yfir þorpsbúa fyrir
að hafa falið mig og hjálpað mér.
Ég gat ekki hugsað til þess að
verða þess valdandi, svo að ég
sagði við gamla manninn, að ég
vildi freista þess að komast und-
an, annað hvort i gegnum frum-
> skóginn eða á litlum báti. Gamli
| maðuri'nn brosti ofurlítið og
t sagði: — Þú verður dáinn eftir fá-
^ einar klukkustundir i frumskóg-
inum ög eftir hálfan dag á smá-
báti á hafinu. Þú getur ekkert
farið. Þú verður að vera hérna
þangað til Japanir hafa sig á
brott.
Maðurinn yðar
er fallinn
Ég vildi gera eitthvert gagn og
fór að vinna með mönnunum, en
þeir vildu ekki hafa mig með sér á
fiskiveiðar, ef við rækjumst á
japönsk skip.Ef japanskir her-
menn kæmu til þorpsins sagði
gamli maðurinn mér, að ég skyldi
flýja inni frumskóginn og leynast
þar, þangað til þeir væru farnir
aftur. Börnunum hafði verið sagt,
að þau mættu alls ekki segja frá
þvi, að hvitur maður hefðist við i
þorpinu, svo að ég þurfti ekkert
að óttast, sagði gamli maðurinn.
Auk þess að ganga að ýmsri
vinnu með fólkinu i þorpinu, fór
ég að kenna börnunum ensku og
stærðfræði og fleiri námsgreinar.
Ég veit ekki, hvernig fólkið þarna
i þorpinu fór að þvf að útvega sér
hlutina, epeinn daginn birtist einn
þeirra méð stilabækur, penna,
töflu og krit, og ég fór að kenna
börnunum að lesa og skrifa.
En allan timann þjáðist ég i
hjarta minu, þvi að ég vissi, að
Anne hafði verið tilkynnt að ég
væri látinn. Löngu siðar fékk ég
að vita, að ég hafði getið mér rétt
til. Hún hafði fengið simskeyti,
þar sem henni var tjáð, að min
væri saknað og ég hefði að öllum
likindum fallið i bardaga. Mánuði
siðarfékk hún staðfestingu á sim-
skeytinu.
Ég fór að fylgjast náið með tim-
anum. Eitt ár leið — og tvö ár
liðu. Þorpsbúar höfðu eigið kerfi
við aö afla frétta og þar kom að
okkur bárust fréttir af sigrum
Bandarikjamanna á Kyrrahafi.
„Stór sprengja”
1 júni 1945 fréttum við, að
ástralskur her hefði gengið á land
á Borneo og i ágúst fréttum viö,
að Bandarikjamenn hefðu varpað
tveimur „stórum sprengjum” á
Japan og Japanir vildu semja
frið. En þorpsbúar vildu ekki
sleppa mér fyrr en þeir vissu, aö
allt væri öruggt. Það var ekki fyrr
en i otkóber 1945, að boð komu frá
Palemburg þess efnis, að „hvita
gestinum” væri óhætt að koma
þangað.
Ég var ákafur i að komast aftur
I snertingu viö menninguna I von
um að geta sent konu minni skeyti
til að segja henni, að ég væri á lifi.
En ég átti lfka erfitt með að
kveöja vingjarnlegasta fólk, sem
ég hafði kynnzt á ævi minni. Mér
þótti mjög vænt um þorpsbúa og
þeir höfðu viðurkennt mig. Þegar
ég fór, lofaði ég þvi að ég skyldi
koma einhvern tima aftur.
Nokkrir menn úr þorpinu
fylgdu mér til Palemburg og
þaðan fór ég áfram til Djakarta,
þar sem ég komst i samband við
ástralska herinn. Þeir sögðust
harma það mjög, en þeir gætu
ekki sent einkamálaskeyti fyrir
mig. Það bezta, sem þeir gætu
fyrir mig gert, væri að senda mig
til Darwin i Astraliu. Þeir voru
vissir um að þaðan gæti ég sent
skeyti. Ég fékk far með gamalli
Dakotavél til Da'rwin, þar sem ég
fór á fund yfirvalda brezka hers-
ins og gaf skýrslu. Ég dró enga
dul á, hve mjög mig langaði til að
senda skilaboð heim — og komast
heim sjálfur.
— Þér eruð bara einn af mörg-
um, sagði ofurstinn við mig.
— Þér verðið að biða eftir
heimförinni.
Heimilisfangið
óþekkt
Þeir gerðu mér þó þann greiða
að senda konu minni simskeyti og
ég beið svarsins með eftirvænt-
ingu og mér var alls ekki rótt.
Hvað gat ekki hafa gerzt á árun-
um, sem ég var talinn af!
Um það bil sex vikum eftir að
simskeytið mitt hafði verið sent,
kom svar þess efnis, að heimilis-
fang frú Anne Kemmitt væri
óþekkt. Hvað gat hafa komið fyr-
ir? Ég held ekki, að neinn, sem
ekki hefur reynt eitthvað þessu
likt, geti gert sér sálarangist
mina i hugarlund. Mig langaði
meira heim en nokkru sinni áður,
en það eina, sem ég gat gert, var
að biða eftir skipsferð. Allar flug-
vélar voru fullar af særðum
mönnum.
Dagarnir 45 um borð i flutn-
ingaskipinu, sem ég fór með
heim, voru kannski þeir lengstu,
sem ég hef nokkurn tima lifað.
Það var eins og timinn stæði kyrr
meðan skipið silaðist fyrir Góðra-
vonarhöfða. En svo sá ég hvitu
klettana i Dover framundan. Ég
var kominn heim. Eftir að hafa
gengið frá nokkrum formsatrið-
um, lagði ég af stað til heimilis
mins.
Það fyrsta, sem ég sá, var að
geröar höfðu verið sprengjuárás-
ir. Flugvélar óvinanna höfðu
varpað sprengjum yfir Folke-
stone og Dover á leiðinni aftur til
Evrópu.
Rústir og grafir
Nú vissi ég af hverju simskeyt-
ið, sem ég hafði sent, hafði ekki
komizt til foreldra minna eða eig-
inkonu. Þarna voru engin hús,
einungis rústir. Lostinn skelfingu
fór ég að leita mér upplýsinga.
Eftir nokkrar klukkustundir fékk
ég að vita, að báðir foreldrar
minir hefðu látið lifið, þegar
sprengja lenti á húsi þeirra. En
hvar var konan min? Hvað hafði
oröið um hana og barniö okkar?
Það var augljóst, að enginn
þekkti þau, eða vissi neitt um
þau. Sprengjuárásina á bæinn
hafði komið öllu á annan endann.
t kirkjugarðinum fann ég leg-
steina pabba og mömmu og ég
kraup hjá þeim og baöst fyrir.
Timunum saman gekk ég frá
einni gröf til annarrar og las
sorglegar áletranirnar: „Óþekkt
kona um fertugt.” „Óþekktur
drengurum það bil tiu ára”....
Slikar grafir voru margar. Ein
þessara kvenna gat verið konan
min, eitt barnanna barnið mitt.
Samt sem áður gat ég ekki fengið
mig til þess að trúa þvi, að þær
væru dánar. Sundurkramið
hjarta mitt neitaði einfaldlega að
leggja trúnað á það, að Anne og
Dorothy væru horfnar mér fyrir
fullt og allt. Ég hélt leitinni áfram
I von um að finna einhvern, sem
gæti hjálpað mér.
Ég ætlaði að hafa uppi á prest-
inum, sem hafði gefið okkur Anne
saman i hjónaband,'en hann var
einnig dáinn. Svo leitaði ég til
Rauða krossins án þess að vita
hvers vegna. Ég var farinn að
sætta mig við þá tilhugsun, að
kona min og dóttir væru dánár.
Enginn hefði getað lifað af
sprengjuregnið, sem dunið hafði
yfir bæinn, sem við höfðum verið
svo óendanlega hamingjusöm i.
Nei, Rauði krossinn gat aðeins
vottað mér samúð, en hann gat
ekki veitt mér nejna aðstoð.
Ég ákvað að reyna að safna
saman þráðum lifs mins og skrif-
aði móður Anne langt bréf. Ég
sagði henni frá árangurslausum
tilraunum minum til að hafa uppi
á Anne og dóttur okkar, eða gröf-
um þeirra. Eftir nokkurn tima
fékk ég bréfið aftur og á það var
skrifað, að heimilisfang væri
óþekkt. Ég skrifaði bandariska
sendiráðinu og bað það um aðstoð
við að hafa uppi á núverandi
heimilisfangi frú Marguerite
Washburn. Fjórum mánuðum
siðar fékk ég svar frá sendiráð-
inu, þar sem mér var tjáð, að þeir
heföu reynt að komast eftir
heimilisfanginu i Baltimore og
komizt að þvi, að frú Marguerite
Washburn heföi dáið þann 3.
ágúst 1913.
Ég átti ekki um neitt annað að
velja, en sætta mig við það, að
kona min og dóttir væru látnar.
Dapur i skapi settist ég að i
heimabæ minum og tók að reisa
verzlunarfyrirtæki föður mins
við.
Fimm ár liðu og ég var orðinn
38 ára. Ég var einmana, en ég
haföi ekki hug á að stofna til sam-
bands við neina konu aðra en þá,
sem ég hafði elskað svo mjög.
Astin til Anne hafði verið allt of
djúp til þess að önnur kona gæti
komið I hennar stað.
Verzlunin gekk afbragðs vel.
Ég rak bæöi inn- og útflutnings-
verslun og verzlaði I stöðugt
rikari mæli við Ameriku og
Kanada. Svo kom sumardagurinn
árið 1953, þegar ég kom auga á
eldri konu úti á götu, sem mér
fannst ég kannast viö og vera frú
Appleby, sem hafði búið I
nágrenninu, þegar ég var
kvaddur i herinn.
— Frú Appleby, sagði ég. —
Eruð þér ekki frú Appleby?
Hún virti mig fyrir sér, en
þekkti mig ekki aftur.
— Ég er Bill Kemmitt, sagði
ég. — Sonur Wiifreds Kemmitt.
— Auðvitað, sagði hún bros-
andi. — Mér fannst ég kannast við
andlitið, en ég gat ekki komið þvi
fyrir mig.
— Foreldrar minir... sagði ég.
— Voruð þér...
— Nei, greip hún fram I fyrir
mér. — Ég var hjá systur minni
og slapp þess vegna við martröð-
ina.
En þær fluttust burtu!
— Hafið þér ekki tima til þess
að drekka tesopa með mér?
spurði ég. — Það er svo notalegt
að hitta aftur einhvern siðan i
gamla daga.
Hún þáði teið og við sátum og
töluðum um gamla daga.
— Mér brá hræðilega við að
heyra, að foreldrar þinir hefðu
farizt, sagði hún. — Þau höfðu
alltaf verið mér svo góð. Ég var
viðstödd útför þeirra. Við héldum
öll, að þú værir dáinn. Kona þin
og foreldrar fengu simskeyti þess
efnis, að þú hefðir fallið I Austur-
löndum fjær.
— Varst þú viðstödd útför konu
minnar og dóttur og geturðu sagt
mér, hvar þær eru grafnar?
Hún horfði á mig og það kom
djúp hrukka milli augnanna á
henni. — En þær fórust ekki, Bill.
Hún fór til Ameriku og tók barnið
með sér. Ég held það hafi verið
einhvern tima I árslok 1943 eöa i
ársbyrjun 1944. Ég man ekki ná-
kvæmlega hvenær það var. Hún
tók lát þitt sér mjög nærri. Hún
sagði mér, að hún færi af þvi að
hún hefði ekkert til að lifa fyrir i
Englandi, en sagðist myndu
koma i heimsókn eftir striðiö.
Ég varð.magnvana. Var konan
min og barnið okkar á lifi i Ame-
riku? Mig langaði til þess að
gráta eins og barn. Mér fannst
32 VIKAN 31. TBL.