Vikan - 08.08.1974, Side 18

Hann hcfur verið kallaour
Charlie Chaplin Frakklands.
Þögull túlkar hann sjónhverf-
ingar heimsins f kringum okkur
meö ótrúlega fimum og öruggum
likama sinum. Hann drekkur
beiskt sitrónuvatn, þvi aö
vindrykkja myndi valda þvi aö
hann missti jafnvægisskyniö.
Hann heitir Marcel Marceau og
er slátrarasonur. Þvi er hann
stoltur af og segir: „Var ekki
faöir Witliams Shakespeares lfka
siátrari?”
Þegar Marceau hefur sett
framan I sig hvita maskann og
byrjar aö leika, er hann ekki
lengur franskur leikari — leikur
hans er alþjóölegur og auöskilinn
ölium. Þó sver hann sig i ætt viö
Comedia dell ’Arte, en I honum er
lika brot griskrar harmleikja-
túikunar, ögn af Chaplin, Keaton,
Laurel og Landon.
Þegar Marceau leikur, er
auövelt aö sjá aö þaö er Marceau,
sem leikur. Hann leikur sinn
eiginn stil — Marceaustil. Þvi er
haldiö fram, aö hann hafi haft
mikil áhrif á Brecht, Grotowski
og Tomazewski og óhætt er aö
fullyröa, aö flestir látbragösleik-
hópar i heiminum byggja núna
meira á Marceustiínum, sem
leggur áherzlu á samhæföa
tjáningu meö likamanum fremur
en ýkt stillátbragö.
„Látbragösleikur krefst trúar-
viöhorfs,” segir Marceau.
„Látbragösleikur og sérstaklega
Marceaustill er nokkurs konar
trúarbrögö. Allir listamenn eru
trúhneigöir, en þaö þýöir ekki, aö
þeir séu annaö hvort mótmæl-
endur eöa kaþóiikkar, heldur aö
þeir þurfa aö vera gæddir rikri
trú og kærleika. Listamaöurinn
þarf aö viröa heiminn fyrir sér
kærleiksrikum augum. Mikill
lisamaöur getur aldrei viljaö
brjóta niöur — kannski sjálfan sig
eins og drykkjumenn gera — en
aldrei aöra. Mikill leikari gæti
ekki framiö morö. En hann
veröur aö geta tjáö bæöi hina
beztu og hina verstu eiginleika
mannsins af jöfnum kærleika og
jafnri ástrföu. Ef ég leik Hitler til
dæmis, verö ég aö látá mér þykja
vænt um hann og gera mér far um
aö skilja hann. Þetta tókst Alec
Guinnes. Ef Guinnes heföi leikiö
hann eins og hann væri skrimsli,
heföi enginn trúaö þvi, aö Hitler
gæti hafa veriö þannig. Allir
leikarar veröa aö gera sér ljóst,
aö allir menn eru geröir af góöum
eiginleikum og slæmum eigin-
leikum. Allir mestu haröstjórar
heimsins — Nero, Hitler, Stalin,
Salazar, Mussolini — trúöu á tak-
mark sitt jafnvel þótt þaö væri
eyöilegging og kannski vissu þeir
innst inni, aö þeir sjálfir yröueyöi-
leggingunni aö bráö. Eins veröur
leikarinn aö trúa á þaö, sem hann
er aö gera, og trúa á sjálfan sig.”
Marceau ákvaö snemma, aö
veröa á leiksviöinu eitthvaö 1 átt
viö Chaplin i kvikmyndunum. Og
Marceau er áreiöanlega eini
leikarinn, sem hefur tekizt aö
veröa aljóölegur á sama hátt og
Pavlova varö alþjóöleg i
danslistinni. Hann hefur leikiö i 65
þjóöiöndum og hvarvetna hefur
hann náö til áhorfenda sinna og
vakið hrifningu fyrir list sina. Nú
eru liöin næstum þrjátiu ár frá
þvi hann mælti slðast orö frá
vörum á sviðinu.
Hann getur veriö mjög fyndinn
á sviöinu, en þó er alvarlegur
undirtónn i öllu, sem hann gerir.
Honum hefur látiö allra bezt aö
túlka ellina og sársaukann, sem
henni er svo oft samfara.
A sviöinu getur Marceay reykt
imyndaöan vindil,
lagt hann frá sér i öskubakka og
tekiö hann upp aftur siöar. Viö
sjáum ekki vindilinn, en þó er
hann þarna milli fingra hans.
Þegar Marceau klifrar upp
Imynaöan kaöal, sem slitnar,
bregöur þér næstum eins og þú
hrapir sjálfur til jarðar, Þegar
Marceau veröur hifaöur I veizlu.