Vikan - 23.01.1975, Blaðsíða 27

Til þess að geta krafist einhvers af öðrum
verður maður að vera nógu sterkur til að
meta sjálfan sig, sýna sér virðingu. Hún
hafði alltaf látið troða á sér, fyrst eigin-
manninn og nú dótturina. Hún hafði
aldrei gert kröfu til
mistökin . . .
Smásaga eftir Gun
— Faröu nú fram á gang,
Kristfn! Frú Lund rífur upp baö-
herbergisdyrnar og litur óþolin-
móö á dótturina.
— Hvaö er um að vera? Kristin
beygir sig nær speglinum.
— Þú veist, aö ég er aö veröa of
sein og á eftir aö laga mig til.
Rödd frú Lund er fremur óstyrk
en ásakandi.
— Hvers vegna? Kristin viröir
sig vandlega fyrir sér 1 speglin-
um.
■ — Ég er aö fara út eins og þú
veist. Þú veröur aö vera heima og
passa Jóhann, Viö ákváöum . . .
Kristin rennir fingrunum gegn-
um sitt háriö og hristiö höfuðiö.
Henni dettur allt { einu svolitiö i
hug — svolitiö, sem henni likar
ekki. Hún bitur á vörina og þegir.
— Skiluröu ekki, aö ég verö aö
flýta mér, segir frú Lund æst. —
Geröu þaö nú fyrir mig aö fara
frá.
— En ég ætla út meö Hans.
Hann biöur eftir mér. Viö ætlum I
Club 70. Viö eigum stefnumót og
ég get ekki hætt við þaö.
þeirra, og i þvi lágu
Árestad.
— Þú neyðist vlst til þess. Það
er meira en vika siöan ég sagöi
þér, aö ég ætlaði út i kvöld og aö
þú yröir aö vera heima og passa
Jóhann.
Kristin hallar sér upp að dyra-
karminum, starirá móður sina og
mæiir hana út.
— Meö hverjum? Hvers vegna
ætlar þú út?
— Mér er boöiö út i kvöldmat.
— Þaö voru meira en litlar
fréttir. Rödd ungu stúlkunnar er
stingandi og hæönisleg.
Þaö þarf ekki meira til aö setja
móöurina út af laginu. Hún roön-
ar og litur óörugg á hendur sinar
og slöan niöur á fæturna. Hún,
sem ekki stendur sig. Hún, sem er
yfirgefin, einstæö og einmana. En
i kvöld er henni boöið út. Hún
hefur fengiö svolitið nýtt inn i lif
sitt, einhvern, sem metur hana.
Og hún ætlar ekki aö missa af
tækifærinu.
Hún ýtir Kristinu til hliöar og
stendur augliti til auglitis viö
spegilmynd sina, án þess þó aö
sjá sig.
Foreldrar
þurfa
að vera
tveir
26 VIKAN 4. TBL.
— Get ég farið svona?
— Hmmmm. Hver er þessi dul1
arfulli aödáandi, sem þú hefur
allt i einu hrist fram úr erminni?
— Þetta finnst mér ruddalega
sagt.
— Ætlarðu ekki að svara mér?
— Maður. Verkfræðingur.
Hann vinnur á sama stað og ég.
Þaö er ekkert merkilegt við það
En ég hef ákveðið að borða með
hónum kvöldverð, og það ætla ég
aö gera. Klukkan sjö. Farðu nú . .
Hún bendir dótturinni að fara, en
Kristín stendur kyrr.
— Er þaö? segðir hún ill-
kvittnislega. — Ég minnist þess
ekki, að ég hafi lofað að passa Jó-
hann I kvöld.
— Það gerðirðu nú samt.
Kristin er bitur. Það virðist ein-
hver breyting vera að verða i lifi
hennar, eitthvað, sem hún haföi
ekki gert ráð fyrir og vill heldur
ekki gera ráð fyrir. Foreldrarnir
höföu skilið fyrir tæpum tveimur
árum, og móöirin hafði alltaf set-
iö heima, horft á sjónvarp, saum-
aö og lesið, og öll kvöld voru eins.
Jóhann var litill, og hann þarfn-
aöist móðurinnar, þegar hann
kom heim af dagheimilinu. Þann-
ig átti það að vera, þar til hún
væri sjálf orðin fullorðin og flytti
kannski að heiman og gifti sig. Lif
hennar sjálfrar var rétt að byrja.
En lifi móðurinnar var lokið. A
hennar aldri varð maður ekki ást-
fanginn. Það var engin ástæða til
þess. En henni sjálfri var það al-
ger lifsnauðsyn að missa ekki úr
eitt einasta kvöld, svo enginn gæti
komist upp á milli Hans og henn-
ar . . .
Þess vegna litur hún börkulega
á móður sina.
— Ég verð ekki heima.
Þú lofaöir þvi. svarar móðir-
in rólega.
— Jóhann er orðinn fimm ára.
Það er alveg óhætt að skilja hann
eftir sofandi i nokkra klukkutima.
Þetta er hreint og beint hlægilegt
— Ég skildi þig aldrei eftir
eina, þegar þú varst litil, og ég
hef ekki heldur hugsað mér að
skilja Jóhann eftir.
Vanhugsað og óútskýranlegt
hatur gýs upp I Kristinu. Fyrst
brýst það út sem hræðsla, en fer
svo yfir i reiði:
— Hlægilegt, endurtekur hún.
Þú talar um öryggi. Var það
kannski öryggisins vegna, sem
þið pabbi yfirgáfuð okkur?
— Ég yfirgaf ykkur ekki.
— Þið yfirgáfuð okkur. Þið tvö.
Þaö getur aldrei orðið það sama,
þegar maður hefur bara annað
ykkar. Foreldrar verða að vera
tveir.
— Þetta er rétt hjá þér, Kristin.
Rödd móöurinnar er róleg. En
hún roðnar aftur.
— Já. Þaö er einmitt svo . . . Þá
ættir þú aö skilja þetta.
— Skilja hvaö?
— Aö þaö varö svo tómt, þegar
pabbi fór.
— Þú hefur aldrei minnst á það
fyrr.
— Maður talar ekki um svona I
tima og ótima.
— Hefur þú fundið til öryggis-
leysis, siöan við skildum?
— Það skiptir ekki máli.
— Jú, það skiptir máli.
— Nei, en ég vil i öllu falli ekki
hafa það leiðinlegt?
— Leiðinlegt?
— Já, eins og þú. Nú er röðin
komin að mér. Þúhefur gert þitt.
Þótt þittlif hafi misheppnast, þá
ætla ég ekki að liða fyrir það, þaö
sem eftir er.
Móöirin hefur látiö fallast niður
á stól. En hún stendur upp fljót-
lega, Hún hefur ekki lengur vald á
svipbrigöum sinum.
— Ef þú heldur að minu lifi sé
lokiö, þá skjátlast þér. Hún gripur
hárburstann og rennir honum
gegnum hárið. — Ég ætla aö
byrja úpp á nýtt. t kvöld byrja ég
upp á nýtt.
Kristin þrifur veskið sitt af hill-
unni i ganginum. Varaliturinn
dettur á gólfið. Hún tekur hann
upp og hleypur fram að dyrum.
— Kristin!
— Ég ætla út.
— Þú verður kyrr!
— Nei!
En hún snýr við, stansar rétt
fyrir framan móður sina.
— Þú ætlar þá að fara að
flýja, héðan i frá. Flýja út
með körlum á hverju kvöldi,
meöan ég sit heima og koðna
niður sem barnapia. Er það þann-
ig, sem þú hefur hugsað þér að
hafa það?
— Ekki alveg. Við skiptumst á.
Þú passar Jóhann eitt kvöldið, og
það næsta sit ég heima. Þú ert
orðin nógu stór... eða það hélt ég.
Hræðslan nær aftur tökum á
Kristinu, og tárin koma fram i
augun á henni.
- Þú verður að vera hér.grát-
biður hún og breiðir út faðminn.
Alveg eins og faðir hennar,
hugsað frú Lund. Það var honum
mikið áfall, þegar hann komst að
raun um, að ég sætti mig ekki við
þetta lengur. Meðan ég var heima
og alltaf á minum stað, gat hann
skemmt sér með öðrum. Hann
notaði mig eins og stökkpall út i
ævintýrin. En skyldi hann njóta
frelsisins eins mikið og hann þótt-
ist gera? Nú, þegar hann hefur
mig ekki Lengur að bakhjarli, er
það tæplega eins spennandi og
öruggt að eiga ævintýri með öðr-
um.
— Þú ert sönn eftirmynd föður
þins, Kristin.
Hún hefur aldrei fyrr talað um
skilnaðinn við dóttur sina. Þetta
kom aðeins henni og manninum
við, þetta var þeirra einkakvöl og
börnunum skyldi ekki blandað i
málið. Það hafði ekki mikla þýð-
ingu aö fára að gefa þeim innsýn i
hjónabandið — og þó. Hvað var
það, sem vantaði? Hin sársauka-
fulla hreinskilni? Tækifærið til að
vaxa frá óþægindunum? Hjá
Kristinu kom föðurmissirinn
fram sem skertur eignaréttur.
Hann átti aö vera eign hennar,
hann og móðirin. Fjölskylda án
fööur er bækluö. Rænd fjölskylda.
Og það var hún, móðirin, sem
hafði tekiö hann frá henni. Og
meira skyldi hún ekki fá að taka.
Ekki eitt kvöld, hvað þá fleiri.
— Faðir þinn skemmti sér með
öðrum konum — en honum fannst
svo tryggt og gott að hafa mig hér
heima. Fint að hafa pall, sem
hægt var að stökkva af. Það var
ástæöan til þess, að ég skildi við
hann. Það er ekkert gaman að
vera stökkpallur fyrir annan,
Kristin. Ekki einu sinni þig. Og nú
vantar klukkuna tuttugu minútur
I sjö, og ég hef ekki tima til að . . .
Hún fer inn á baðherbergið og
læsir að sér.
Stuttu seinna heyrir hún að
dóttirin hringdi — líklega i Hans.
Sem snöggvast nagar efinn hana.
Hún gæti farið fram og sagst
skyldi veröa heima, svo dóttirin
gæti verið frjáls, frjáls til að gera
það, sem henni sýndist. En um
leið sér hún i hverju mistökin
liggja — og I þessu hafa þau
kannski alltaf legið: Hún lét Ólaf,
eiginmanninn.véla sig.Hún þorði
ekki aö krefjast nokkurs af hon-
um. Og nú er það sama að gerast
meö Kristlnu. Lætur hana lifa lif-
inu án þess að gera kröfur til
hennar, þótt það sé einmitt það,
sem fjölskyldan byggist á, gagn-
kvæmum kröfum. Maður getur
ekki verið hluti af fjölskyldu, án
þess að veita og leggja eitthvað af
mörkum.
En til.þess að krefjast einhvers
af Öðrum verður maður að vera
nógu sterkur til að meta sjálfan
sig, sýna sér virðingu.
Hún leggur augnskuggann á
augnalokin og dregur meira að
segja svart strik meöfram augn-
hárunum, og þegar hún sér, hve
lik hún er dóttu'r sinni, bfosir hún.
Hún púðrar sig, ber á sig vara-
lit og setur ilmvatn bak við eyrun
og undir kjálkabörðin, oþnar
dyrnar og lætur sem hún heyri
ekki, aðdóttir hennar er i síman-
um. Hún gengur hratt fram i
forstofuna og litur sem snöggvast
á klukkuna.
— Þú hefur þá ekki skipt um
skoðun, segir Kristin veikt.
— Auðvitað ekki. Ef ég iðrast
einhvers, þá er það að ég skuli
ekki hafa farið út fyrr en i kvöld.
— Ætlarðu lika að vera reið?
Hún heyrir, að Kristin er gráti
nær. Vorkunnsemin er i þann
veginn að ná yfirtökunum i
brjósti hennar. En hún þrifur
hanskana, fer I þá og litur aftur á
klukkuna. Hún verður að láta sem
henni standi á sama. Það er það
eina, sem getur bjargað þeim
báöum nú.
— Nei, segir hún, eins og
annars hugar. — Hvers vegna
ætti ég að vera reið? Ég er bara
að gera ákaflega eölilegan hlut.
Ég ætla að fara út og skemmta
mér svolltið. Og þvi hef ég hugsað
mér að halda áfram.
Hún veit, að billinn biöur niðri á
götunni — aö hann er kominn. Ef
Kristin hefði ekki lagt niöur skott-
ið, væri hún áreiðanlega búin aö
standa við hliðiö góða stund — við
að rekja honum raunir sinar.
Nú er hún tiu minútum of sein.
Hún fer út um dyrnar, kinkar
kolli til Kristinar. titi á götunni
snýr hún sér við og veifar upp i átt
að glugganum. Kristin stendu þar
og veifar á móti. Svo gengur hún
að bilnum.
— Það getur aldrei orðiö það
sama, þegar maður hefur bara
annað ykkar, hafði Kristin sagt.
Hún hefur að nokkru rétt fyrir
sér. Fjölskyldan verður aldrei
söm, ef einn vantar. En þeir, sem
eftir sitja, verða lika að fá sin
tækifæri. Héðan i frá ætlar hún aö
krefjast þess, af Kristinu, af Jó-
hanni og af sjálfri sér.
— En hvað þú ert sæt i kvöld,
segir hann og opnar bildyrnar
fyrir hana. Hún hrekkur við. Hún
haföi næstum gleymt honum.
Andlit hennar er svo afslappað,
svipurinn svo hreinn og laus við
tilgerð, að þaö fer um hann
undarlegur straumur, þegar hún
litur á hann og tekur i framrétta
hendi hans.
4. TBL. VIKAN 27