Vikan - 14.08.1980, Qupperneq 31

Bakstur
Hér á Vikunni höfum við haft þann
ágæta sið að gefa út eitt svokallað köku-
blað. Það hefur komið út í desember og
hefur frætt lesendur um ýmislegt sem
viðkemur hinum árlega jólabakstri. Hér
áður fyrr þótti vafasamt að halda jól
án jjess að hafa að minnsta kosti allt að
tuttugu smákökutegundir tilbúnar fyrir
hátíðina og allar sómakærar húsmæður
höfðu þann sið að baka alls kyns stríðs-
tertur fyrir önnur tækifæri. svo sem
afmæli, fermingar, brúðkaup og skirnir.
En flest heimili höfðu svo til hvers-
dagsnota alls kyns brauð og
kökur til að gripa i fyrir heimilis-
fólkið.
Með aukinni þekkingu á næringargildi
hinna ýmsu fæðutegunda hafa viðhorfin
breyst og striðstertumar eru á hröðu
undanhaldi. Aukin útivinna kvenna
hefur svo dregið úr öllum þessum
bakstri og nú eru margir sem baka
aðeins einu sinni á ári og jafnvel ekki
einu sinni það. En baksturinn þarf ekki
að taka svo langan tima ef rétt er að
staðið og þarfagripurinn frystikista getur
einmitt geynú ómældan hlaða af Ijúf
fengu heimabökuðu brauði til að nota
síðar. Síðari hluta sumars eða á haustin
er tilvalið að baka brauðhlaða i kistuna
samhliða sláturgerð og sultun ýmiss
konar og gevma til vetrarins.
Vikufólk bretti upp ermarnar á
dögunum og hófst handa við brauð-
bakstur mikinn til að sannreyna fyrir
lesendur hvað þarf til slíkra hluta. Þar
höfðum við ekki sist i huga að reyna
hinn varasama gerbakstur, sem margir
forðast eins og heitan eldinn. Orðið eitt
hræðir marga frá því að reyna og svo
sorgarsögur af misheppnuðum tilraun-
um til gerbaksturs. Þar er margs að
gæta, en galdurinn er talsvert auðveldari
þegar hafist er handa en virðist i
upphafi. Gerbaksturinn reyndist ekki
meira vandamál en svo að tveir
blaðamenn með enga reynslu i slikum
málum (eða bakstri almenntl komust
klakklaust i gegnum flestar hindranir og
úr varð heilmikill hlaði af glæstum
brauðum. Tilraunin tók reyndar einn
heilan vinnudag frá átta til fimm en
afraksturinn ætti að nægja meðalheimili
talsvert lengi.
Uppistaðan i gerbakstrinum var raun-
verulega ekki nema þrjú aðaldeig. sem
síðan var unnið úr á ýmsa vegu. Gerdeig
er býsna skemmtilegt hráefni, sem móta
má á ýmsa vegu. minnir um margt á
Barbapapafjölskylduna vinsælu, og þar
er óhætt að láta hugarflugið ráða
ferðinni. Deigið má flétta eins og
mannshár. binda á það rembihnúta og
svo móta i alls kyns glæsibrauð. Og ekki
má gleyma VIKUUMSLÖGUNUM.
sem reyndust sérlega bragðgóð og eru
einmitt hentug þegar von er á gestum að
kvöldi. Deigið má útbúa fyrr um daginn,
setja i það fyllinguna og baka síðan
þegar gestirnir birtast í dyrunum.
Með þessu bökuðum við tvær
uppskriftir, þar sem ekki er notað lifandi
ger heldur lyftiduft og það er ágætt að
hafa slíkt brauð til þess að setja i ofninn
milli þess sem deigið er að lyfta sér.
Bananabrauðið og döðlubrauðið notuð-
um við í þeim tilgangi og benda má á að
bananar, sem eru að byrja að skemmast
eru ágætir í bananabrauð. Ef mikið er til
af skemmdum banönum má setja
hlaðann beint i frystinn. Banana-
birgðirnar er sent sagt lika hægt' að
gjörnýta!
Uppskriftir að brauðunum, ásamt
hollráðum við gerbakstur er að finna á
næstu opnum og með fljóta uppskriftir
úr ýmsum áttum, sem eru ekki siðri en
þær sem við reyndum i þetta sinnið.
Kryddbrauðið er til dæmis fljótlegt og
gott þegar óvænt birtast gestir og
„ekkert er til með kaffinu” og soðna
brauðið. sem ættað er úr Þingeyjar-
sýslum, er steikt með hinum venjulega
kleinubakstri. Það er skemmtileg
tílbreyting og er ýmist snætt á sama máta
og kleinur, smurt með smjöri eða haft
með ýmsu áleggi. En hér kennir ýmissa
grasa og nú er það ykkar, ágætu
lesendur, að bretta upp ermarnar og
taka til óspilltra málanna! baj og H.S.
Hollráð
frá hinum
og
þessum:
EIGINLEIKAR
PRESSUGERSINS:
Pressuger er svipað kitti að sjá,
rakt og hefur mjög sórstæða lykt,
næstum súra. Gerið má geyma i
nokkra mánuði i vel köidum isskáp
og það geymist lika vel i frysti.
Þurrger er hins vegar annaðhvort
pressað i töfluform eða líkt og
grjón og nefnist þá perluger. Ef
bakað er úr perlugeri þarf talsvert
minna magn en af pressugeri. Súr-
deig er svo rúgmjöl og vatn, sem
er iátið súrna og það er aðeins
notað í rúgbrauð.
LYFTING
Allar fyrrnefndar gertegundir
lyfta sér lifrænt og lyftast af
kolsýrulofti, sem gerjunarsveppir
gersins mynda. Bæði getur verið
um kalda lyftingu að ræða, þá er
notaður kaldur vökvi til að væta í
deiginu og lyftingin tekur um það
bil tólf tima og svo heit lyfting, sem
tekur um hálftíma og upp i klukku-
stund. Hér í uppskriftunum er
miðað við heita lyftingu og þá
verður vökvinn, sem vætt er i með
að vera volgur, 37-40°. Ef vökvinn
er of heitur drepur það gerilinn og
baksturinn misheppnast. Handar-
bakið eða púlsinn er nokkuð
öruggt mælitæki, látið dropa af
vökvanum falla á og ef enginn
hitamunur finnst er réttu hitastigi
náð.
Deigið hefur lyft sér þegar það
er orðið helmingi stærra en i
upphafi.Einnig má gera litla holu i
deigið og stinga inn brennandi eld-
spýtu. Slokkni á eldspýtunni er
deigið tilbúið. Eftir að deigið
hefur lyfst um helming þarf
gerillinn að fá nýtt ferskt loft til að
geta haldið áfram að þrifast. Þvi
þarf að hnoða deigið aftur eða slá
saman svo það verði jafnt og loftið
endurnýist. Ef deigið gerjast of
lengi getur það fallið saman og því
þarf að hnoða það upp með
ákveðnu millibili, má gerjast
tvisvar til þrisvar sinnum. Látið
30 Vikan 33. tbl.