Vikan - 14.08.1980, Blaðsíða 40

Framhaldssagan
ÞJÓÐEYÐING
Eg leitaði akJrei uppi áflog á götunum,
en ég hljóp heldur aldrei af hólmi. Þegar
ég lék knattspyrnu keppti ég að sigri. Ef
andstæðingurinn lék ódrengilega gat ég
hrint honum og skellt og jafnvel barið
frá méref þörfkrafði.
,,Hvað ætlar þú að gera?" spurði
Anna, sem grét enn.
„Berjast.”
Við sáum föður okkar stíga upp i
lestina og veifa til okkar í siðasta sinn.
Mamma vafði okkur örmum. Inga stóð
fyrir aftan okkur og hristi höfuðið í sorg
sinni. Ég sá að hún skammaðist sín.
skammaðist sin fyrir þjóðsína.
„Komum heim, börn,” sagði mamma.
Rödd hennar var nú eins og hún átti að
sér að vera.
Allir fangar í Buchenwald voru látnir
vinna. Þar sem Karl var listamaður var
hann álitinn handlaginn. Fyrir atbeina
Weinbergs fékk hann atvinnu á sauma-
stofunni.
W'einberg útskýrði fyrir honum að
innivinnan væri miklu þægilegri. Þar
væri sæmilega hlýtt og starfið ekki
erfitt. Úti dæju menn á hverjum degi, í
grjótnámunum, vegavinnuflokknum og
svonefndum garðyrkjuflokki en hann
var látinn grafa skurði.
Weinberg var eldri en Karl og
klæðskeri að atvinnu. Hann sagði Karli
að það væri daglegt brauð að menn
væru barðir og pyntaðir til bana fyrir
agabrot. Þeim sem kæmu of seint til
nafnakalls, svöruðu fullum hálsi eða
töluðu þegar þeir áttu að þegja væri
harðlega refsað. Og alvarlegri brot. árás
á varðmann, þjófnaður. höfðu I för með
sér liflát á stundinni. Aftökur fóru
venjulega fram i sérstöku herbergi.
Fanginn var látinn standa í einu horni
og var gat i vegginn I höfuðhæð. Óséður
böðull tók síðan fangann af lífi með því
að skjóta einu skoti I hnakka hans.
„Komast menn aldrei út?” spurði
Karl.
„Sögur herma að rikir menn hafi
keypt sér frelsi. SS-menn reka fanga-
búðirnar eins og hvert annað glæpafyrir-
tæki. Þeir hirða öll verðmæti, svo sem
gull, af föngunum og skipta því milli sin.
Þannig er eins liklegt að skepnurnar
þiggi mútur af rikum gyðingi og sleppi
honum lausum.”
Kapó-inn, vörður úr hópi fanganna.
gekk framhjá þeim og skipaði Weinberg
að þegja. Weinberg hafði afsökun á tak-
teinum; hann var aðeins að segja Karli
til. (Þessi kapó hét Melnik. Hann var
stór maður og vasaþjófur þegar hann sat
ekki inni. Nasistar settu oft ótinda
glæpamenn í trúnaðarstöður. Það
auðveldaði þeim að halda uppi ógnar-
stjórn í fangabúðunuml.
Þegar Melnik var horfinn tók
Weinberg upp kassa með taupjötlum og
skýrði tilgang þeirra fyrir Karli.
„Svo að þú vitir hverjir meðfangar
þinir eru," sagði hann. Hann tók upp
þríhymdar pjötlur I ýmsum litum. „Rautt
táknar pólitiskan fanga, allt frá
trotskýistum til konungssinna. Grænt:
venjulegur glæpamaður. Purpurarautt:
vottar Jehóva. Svart merki bera þeir sem
kallaðir eru ístöðulausir, betlarar,
flækingar og slíkir. Bleik merki eru
handa kynvillingum og brún handa
sígaunum."
„Sigaunum?"
„Það er krökkt af þeim i Buchenwald.
Þeir eru að æra verðina þvi að þeir vilja
ekki vinna. SS-menn létu grafa tvo
þeirra lifandi í gær. Þegar þeir voru
grafnir upp lafði tungan út úr þeim eins
og bjúgu.”
Næst sýndi Weinberg Karli
sexstrenda, gula stjörnuna.
„Hana þekki ég,” sagði bróðir minn.
„en hvað er þetta?" Hann hélt á borða
sem á voru letraðir fjórir bókstafir.
BLOD.
„Fávitar og þroskaheftir." svaraði
Weinberg.
„En hvaða glæp hefur slikt fólk á
samviskunni?"
„Rikið telur þá gagnslausa. Þú ættir
að sjá hvilika ánægju verðirnir hafa af
þeim. stríða þeim og klæða þá afkára
lega. Sumir varðanna eiga mök við
konur sem vita ekki livað þær gera."
„Ég trúi þessu ekki.”
„Er það ekki? Ég hef heyrt sögur.
Skammt héðan er hús þar sem geymdir
eru brjálæðingar. háfvitar. örvitar og
bæklaðir. Þeir eru drepnir á gasi.”
„Gasi?”
„Náungi í vörubiladeildinni staðhæfir
að þetta sé satt.”
Kapóinn gekk framhjá þeim og
þaggaði niður i þeim. Hann ógnaði Karli
með barefli sínu. Kapóarnir báru dökkar
húfur og klæddust dökkum jökkum, en
aðrir fangar voru í röndóttum
búningum. Öllum var illa við þá.
Skyndilega heyrðist tónlist í hátalara-
kerfinu. Þetta var ekki tónlist af plötum
heldur lifandi tónlist, flutt af
Buchenwald-hljómsveitinni.
Weinberg drap tittlinga framan í
Karl. „Helmingur liðsmanna
Fílharmoníusveitar Berlinar er hér.
Verðirnir hafa gaman af góðri tónlist.
Þjóðin ærist, þegar hún heyrir leikið
„Rinargull".
Morgun einn í marsmánuði 1939
heyrðum við mamma mannamál niðri.
Læknastofa pabba hafði verið lokuð
mánuðum saman. Við vissum ekki
hverjir voru hér á ferli.
Ég gekk með móður minni niður á
gömlu skrifstofuna. Hún hélt stofunni
hreinni í veikri von um að Jósef Weiss
myndi aftur taka til við lækningar einn
góðan veðurdag. Viðopnuðum dyrnar.
Hávaxinn maður með sléttrakað
höfuð og umgerðarlaus glcraugu var i
óða önn að gera úttekt á læknastofunni
og færði til húsgögn með hjálp tveggja
verkamanna.
Hárlausi maðurinn sló saman hælum
og hneigði sig: „Ég heiti Heinzen læknir,
frú Weiss. Mér hefur verið falið að taka
við rekstri læknastofu eiginmanns yðar.
Þér munið eftir símtalinu við mig?
Lyklana, þökk fyrir.”
Mamma sendi mig eftir þeim. Ég
heyrði Heinzen telja upp áhöld föður
míns: „Röntgen-tæki..
Ég kom aftur með lyklakippuna og
fékk móður minni hana og hún rétti
lækninum hana. „Þeir eru allir þarna, að
skrifstofunni, aðal- og bakdyrunum,
bílskúmum og kjallaranum.”
„Þér eruð mjög vinsamleg.."
„Ég vildi að ég gæti sagt hið sama um
þjóð yðar.”
„Ég biðst afsökunar á því hve
skyndilega . . . en það var synd að láta
þessa læknastofu og áhöld grotna niður.
Ég hef heyrt vel látið af störfum eigin-
manns yðar og mér fellur þetta sárt."
„Þér þekktuð hann áður en hann var
rekinn frá Aðalsjúkrahúsi Berlinar.”
„Aðrir tímar, aðrir siðir, frú. Ég er i
flokknum og mér hefur verið fyrirskipað
að taka að mér þessa læknastofu og
þetta hús.”
Augu mömmu skutu gneistum. „Og
hvað um greiðslu?"
„Læknanefnd flokksins hefur mál
yðar til athugunar.”
Mamma rétti honum miða sem á var
ritað heimilisfang og símanúmer. Þetta
var vinnustofa Karls. heimili Ingu. „Ef
einhver skilaboð skyldu berast okkur,
Heinzen.”
40 Vikan 33. tbl.