Vikan - 02.07.1987, Blaðsíða 44

Vikan — Böm
BILVEIKI
Sumarið er tími ferðalaga. Þá þeysum
við um landið þvert og endilangt eða
heimsækjum ættingja og vini í öðrum
landshlutum. Þú átt kannski afa og
ömmu fyrir norðan og hlakkar mikið
til að hitta þau. Já, sennilega værir þú
í sjöunda himni ef ekki væri eitt sem
varpar skugga á tilhlökkunina - að þú
ert bílveikur.
Fyrir þá sem eru bílveikir, sjóveikir
eða flugveikir eru ferðalög ekki
skemmtileg. Það er alltaf spennandi og
skemmtilegt að sjá nýja staði - en ferð-
in þangað er hræðileg. Sumir sem eru
bílveikir, sjóveikir eða flugveikir - köll-
um þá ferðaveika - leggja ekki upp í
nein ferðalög vegna þessa.
Hvað veldur bílveiki eða sjóveiki? Til
þess að skilja það verðum við að „ferð-
ast“ djúpt inn í höfuðið, að því svæði
sem kallað er innsta eyrað. Nei, bíddu
nú við, segir þú kannski, af hverju inn
í höfuðið? Þér fmnst trúlegra að veikin,
sem veldur þér vanlíðan og ógleði, eigi
upptök sín í maganum, en svo er ekki.
„ Viður-
kennduþað
bara. Þú
hefðirekki
bjargað mér
efþúhefðir
ekkiáhugaá
mér. “
Þó ferðaveikin valdi ógleði og stundum
jafnvel uppköstum á hún upptök sín í
innsta eyranu.
í innsta eyranu er aðsetur jafnvægis-
skynsins. Það eru sérstakar skynfrumur
sem gera okkur viðvart um hvernig af-
staða okkar er gagnvart umheiminum,
hvort við stöndum upprétt eða höfuðið
veit niður, hvort við höllumst til annarr-
ar hvorrar hliðarinnar eða fram á við.
í innsta eyranu er vökvi. Þessi vökvi
verkar á frumurnar sem skynja stöðuna
ekki ósvipað og vökvinn í hallamælinum
sem smiðir nota. Þú hefur séð halla-
mæli, er það ekki? Með hallamæli sjá
smiðir hvort spýtan, sem þeir voru að
negla, hallast eða er bein. Ef spýtan
hallast sýnir yfirborð vökvans í halla-
mælinum það. Þannig verkar líka
vökvinn í innsta eyranu. Ef þú snýrð
höfðinu i einhverja átt kemur hreyfmg
á vökvann sem siðan ertir skynfrumurn-
ar. Þær senda boð til heilans um að
höfðinu hafi verið snúið í þessa átt.
Heilinn sendir skilaboð til vöðvanna
sem hreyfa sig i nákvæmlega þá stöðu
sem þarf til að þú haldir jafnvæginu.
Þú hefur án efa uppgötvað fyrir löngu
hvað gerist þegar þú truflar jafnvægis-
skynið. Það er hægt að gera með því
að snúa sér í hringi. Það truflar vökva-
jafnvægið í innsta eyranu. Vökvinn
heldur áfram að hreyfast þó þú sért
hættur að snúa þér í hringi. Heilinn fær
áfram skilaboðin: Líkaminn snýst i
hringi, í hringi, í hringi. . .
Þó þú sért hættur að snúast finnst þér
44 VI KAN 27. TBL