Vikan - 02.07.1987, Blaðsíða 8

Jóhann Bjömsson
Loka klukkan tíu
Um borð í togaranum Ögra
RE 72 hittum við Jóhann
Björnsson, 87 ára strákling sem
síðastliðin fjörutíu ár hefur ver-
ið vaktmaður við höfnina.
Reyndar vorum við heppnar
að hitta á Jóhann því iðulega
læsir hann þeim bátum, sem
hann vakir yfir, klukkan tíu á
kvöldin. Eftir þann tíma vill
hann engar óþarfa mannaferð-
ir. En nú stóð yfir viðgerð og
viðgerðarmenn voru á fartinni
að og frá borði svo ekki dugði
að læsa.
Jóhann hafði mætt á vaktina
klukkan sex og henni átti að
ljúka klukkan átta.
- En getur þú ekki sofíð? Er
nauðsynlegt að vaka?
„Já, það er alltaf nóg að gera.
Nú eru til dæmis öll ljós og
vélar í gangi. Það er verið að
framleiða ís. I mínum verka-
hring er að líta eftir bátnum
og sjá um að allt gangi snurðu-
laust fyrir sig. Næturnar eru
svolítið mislengi að líða en ég
er löngu hættur að hafa löngun
til að lesa eða horfa á sjónvarp.
Ég vinn líka bara þegar þörf
er fyrir mig, þetta skip hef ég
vaktað síðastliðin fimmtán ár.
Ögurvikin gerir út Ögra, Vigra
og Frera og þessi skip stoppa
yfirleitt ekki lengur en tvo daga
í höfn í senn. Það veitir heldur
ekki af að halda skipunum á
miðunum og halda áfram eins
og hægt er.“
í tímans rás hafa orðið mikl-
ar breytingar á starfi vaktmans,
eitt sinn sváfu skipverjar um
borð en fyrir um fimmtán árum
lagðist það af. „Þá varð maður
að sætta sig við að þeir væru á
rápi um borð á nóttunni. Eftir
stríðið og fram eftir var líka
nokkur ágangur af konum sem
vildu komast um borð en það
heyrir sögunni til. Það eru
öngvar konur sem heimsækja
mig núorðið, líklega vegna þess
að ég hef ekki verið mikið upp
á kvenhöndina,“ segir Jóhann
og kímir.
„Annars lenti ég eitt sinn í
leiðinlegu atviki. Það var á
þeim tíma sem sjómennirnir
sváfu um borð. Það var einn
sem var dálítið gallaður, hann
réðst á mig, tók mig hálstaki
og hóf mig á loft þannig að ég
spriklaði, svo duttum við báð-
ir. Hann sigraði og ég hélt að
hann léti þar við sitja en þá
sparkaði hann í mig og braut
í mér tvö rifbein og ég þurfti
að leggjast inn á spitala um
tíma. Eftir það fengum við
samþykkt að það yrði læst
klukkan tíu á kvöldin. Ef það
kemur fyrir að skipverjar eru
eitthvað að angra mig á nótt-
unni þá klaga ég þá bara. Mér
finnst mikill kostur að geta lok-
að bátnum klukkan tíu því þá
er maður öruggur. Ég hef líka
síma um borð svo ég get alltaf
hringt ef eitthvað kemur upp á
hjá mér. Maður hefur lítið sem
ekkert samband við þá sem eru
á vakt hér í kring en ég er í
ágætis kunningsskap við þá
sem vinna hjá útgerðarfélaginu.
Ég þekki líka orðið mjög marga
hérna við höfnina eftir þessi
fjörutíu ár, en ég hef unnið hjá
flestum útgerðarfélögum bæj-
arins.“
- Þú ert ekkert myrkfælinn?
„Nei, langt því frá. Ég var
mjög myrkfælinn þegar ég var
krakki en það eltist af mér fyr-
ir mörgum árum.“
- Þér hefur aldrei dottið í
hug að fá þér annað starf?
„Nei, ekki eftir að ég varð
svona fullorðinn, en áður en
ég byrjaði sem vaktmaður var
ég i alls konar verkamanna-
vinnu, bæði til sjós og lands.
Meðal annars vann ég í tólf ár
sem kyndari á Brúarfossi og
sigldi í stríðinu. Við sluppum
furðanlega vel en það var
margt sem fór niður umhverfis
okkur, stundum fóru allt að sjö
skip niður á nóttu.“
Klukkan var farin að halla í
fjögur. Við spurðum Jóhann
hvort hann yrði ekki feginn
þegar vaktinni lyki. „Tja, mér
líkar þetta ágætlega. I fyrra-
málið, þegar ég kem heim, halla
ég mér og sef svona til hálf-
fimm. Það hefur þann kost að
maður þarf ekki að taka sér
matartíma," segir Jóhann og
brosir. „En nú ætla ég að sýna
ykkur skipið, minna má það
nú ekki vera.“ Jóhann fór léttur
í spori og sýndi okkur hvern
krók og kima. Margt var þar
fróðlegt að sjá sem landkrabb-
ar hafa aldrei augum barið.
Þegar við höfðum skoðað okk-
ur um sveifluðum við okkur frá
borði og ákváðum að heilsa
upp á einhvern sem væri að
vakta banka.
Jóhann, vaktmaóur um borð í Ögra.
8 VIKAN 27. TBL