Vikan - 11.01.1990, Blaðsíða 16

BALLETT

Helena Jóhannsdóttir ballettdansari:
••
EFTIR HOFÐINU
DANSA UMIRNIR
■ íslenski listdansflokkurinn
er sérstakur. Gagnrýnin sem
hann fœr er mismunandi
eins og dœmin hér á
síðunum sýna. Tilvist hans
auðgar listalíf þjóðarinnar
og starfseminni ber að hlúa
að. Þótt stundum vilji ó móti
blósa lóta dansararnir
engan bilbug ó sér finna.
Þeir vita að það stoðar ekki
að bíða eftir að einhver
öskubuskuamma komi og
segi „bibbidí-bobbidí-bú".
Það kostar þrotlausa vinnu
að lóta drauminn rœtast
með hugsjónina eina
að leiðarljósi.
VIÐTAL: ÞORGERÐUR RAGNARSDÓTTIR
MVNDIR: ANNE METTE MANNICHE
íslenski dansflokkurinn hefur ver-
ið nokkuð í fréttum á undanförnum
mánuðum vegna ferðar til Norður-
landa, listdansstjóraskipta og kaupa
á Dansstúdíói Sóleyjar. í framhaldi
af þeim fréttaflutningi er ástæða til
að staldra við og fræðast um stöðu
listgreinarinnar í landinu. Helena
Jóhannsdóttir, sem hefur dansað
með flokknum í átta ár, var fús til að
veita upplýsingar um málið. Við hitt-
umst í Þjóðleikhúsinu einn morgun-
inn fyrir æfingu. Eftir að hafa sótt
kaffi í kjallarann köstuðum við af
okkur treflum og frökkum og kom-
um okkur fyrir í litlu hliðarherbergi.
Málefni listdansins á íslandi voru
reifuð fram og aftur, hvers vegna við
þyrftum hann, árangur af starfi
flokksins, samkeppni og verkefni.
Helenu fórust svo orð:
Ja, hvers vegna ballett á íslandi? Þetta er
náttúrlega spurningin um listir yfirleitt. Til
hvers þurfum við bækur, leikhús, óperu,
dans? Allir hafa þörf fyrir að tjá sig á ein-
hvern hátt; tala, syngja eða hreyfa sig. Sem
atvinnugrein kom listdansinn hingað síð-
astur og hefúr löngum verið svolítið van-
ræktur. í rauninni er kraftaverk að við
skulum yfirleitt vera til sem dansflokkur
en vandamálin eru að miklu leyti þau
sömu nú og í upphafi. Eftir sextán ár erum
við enn að festa rætur. Við erum jafnmarg-
ar nú og í byrjun og sýningunum hefúr
ekki fjölgað. Það eru tíu stöður fyrir dans-
ara og mjög erfitt að fá að taka inn auka-
fólk. Stundum veldur það erflðleikum að
engir karldansarar eru í flokknum. Launin
eru líka lág. Samningarnir okkar miðast við
samninga leikara og henta vinnuhögum
dansara illa. Það er ákveðið fastakaup fyrir
allar æfingar, ekkert aukalega fyrir álags-
tíma. Sýningarnar eru betur borgaðar en
þær eru fáar hjá okkur. Við þyrftum helst
að fá sér samninga sniðna fyrir okkur en
öll umræða um það er enn á ffumstigi.
Árangur flnnst mér best koma í Ijós þeg-
ar einhver úr flokknum hefúr spreytt sig á
inntökuprófl erlendis og staðið sig vel.
Það sýnir að við eigum hæft fólk og getum
haldið okkur við þrátt fyrir þessar erflðu
aðstæður. Stundum hefur dönsurum héð-
an verið boðið til annarra landa og fengið
góða dóma. Þetta segir sína sögu. Árangur
er það líka þegar sýningar ganga vel, þegar
okkur finnst við hafa náð þeim markmið-
um með sýningunni sem sett voru í upp-
hafl.
Samkeppni er nauðsynlegur þáttur í
starfl. Við erum fáar og höfúm starfað sam-
an í áraraðir. Spennan dofnar á milli okkar
með árunum. Margir útlendingar eru hissa
á hve afslappaður andinn hjá okkur er. Ég
held að það sé eðlilegt í svo litlum hópi
sem vinnur svona mikið sáman eins og við
gerum. í staðinn fyrir að vera eilíflega að
keppa við aðra verðum við að keppa við
okkur sjálf. Það þýðir samt ekki að slakað
sé á kröfunum. Þess vegna er svo mikil-
vægt fýrir okkur að fá nýtt fólk inn og gesti
erlendis frá. Það er mjög lærdómsríkt,
finnst mér, þegar erlendir flokkar eins og
„London City Ballet" koma. Það gefur
gust og hristir upp í mannskapnum. Sumir
mjög efnilegir danshöfundar sýna okkur
áhuga og vilja koma hingað. Þeim finnst
svo merkilegt að hér skuli vera til atvinnu-
dansflokkur. Það er synd hve fá tækifæri
við höfum til að taka á móti svona fólki.
Þar spila peningaleysi og skipulagsvand-
ræði inn í. Svona fólk er oft bókað langt
ffarn í tímann. Við erum gjörsamlega háð-
ar Þjóðleikhúsinu með fé. Framlag okkar
frá fjármálaráðuneytinu gengur beint inn í
sjóði Þjóðleikhússins og þaðan er okkur
svo skammtað. Að þessu leyti er bagalegt
að vera undir leikhúsi.
Fyrir þessar örfáu sýningar á ári æfum
við mjög mikið. Þá er allt lagt undir. Þegar
sýningin er yfirstaðin blasir tilbreytingar-
leysið við. Stundum hillir ekki einu sinni
undir ný verkefni. Það er mjög erfitt að
þurfa að hægja á sér eftir að vera komin í
toppform. í stóru dansflokkunum erlendis
eru sýningar oft í viku. Ég vildi óska að við
hefðum það þannig hér líka. Dauðu tíma-
bilin hér eru afleit. Sjáðu til, leikarar geta
horfið burt í marga mánuði en komið
hressir og aldrei betri til baka. Það myndi
aldrei ganga hjá okkur. Við erum búnar að
vera ef við höldum okkur ekki við. Við
verðum alltaf að vera tilbúnar að takast á
við verkefni með litlum fýrirvara. Við
megum ekki slaka á.
íslenski listda?isflokkuri7m (Der? is-
landske Nationalballet) — það bljómar
mikilfenglega. En í raun er um að ræða
lítinn og löðurmannlegan jlokk. ..Konung-
lega leikhúsið hlýtur að hafa mikilvœgari
verkefnum að miðla, nú þegar ákveðið
hefur verið að opna húsið fyrir gestasýn-
ingaryfir sumartímann. (Pýtt úr Politiken.
Hetirik Lundgren; 17. ág. '89)
— Dansflokkurinn fór í haust með dans-
verk Hlífar Svavarsdóttur til Norðurland-
anna, meðal annars eitt verðlaunaverk.
Sýningin fékk æði misjafna dóma, sérstak-
lega í Danmörku. Hvaða áhrif hafði þetta á
ykkur?
Það er gott að fá góða og slæma dóma.
Við viljum náttúrlega helst fá uppbyggi-
lega gagnrýni, skrifaða af þekkingu og
miðaða við okkar aðstæður. Danir eru
mjög stoltir af sínum dönsurum og þeir
mega vera það. Þeir vilja helst ekki sjá
neitt annað. Okkur fannst annars frábært
16 VIKAN 1, TBL. 1990