Vikan - 28.11.1991, Qupperneq 15

ar bókmenntir hafa aldrei fjall-
að um fatlað fólk fyrr, að
minnsta kost ekki á þennan
hátt. Sagan fjallar aðallega um
það að vera ungur og verða
fyrir áfalli en mér fannst
söguþráðurinn einnig gefa
mikla möguleika á að láta
margt annað fylgja. Sagan
hefði allt eins getað fjallað um
einhvern sem fékk krabbame-
in eða alnæmi, nema fötlun er
ekki eins endanleg. Þrátt fyrir
lömun sína getur Nonni lifað
áfram.
Þó ég vilji ekki túlka bókina
um of fyrir fólki eru ákveðnar
ástæður fyrir því að í bókinni
búa Nonni og hans fólk við
allsnægtir og hafa allt sem
hægt er að kaupa fyrir pen-
inga. Hann þarf því ekki aö
berjast við kerfið á neinn hátt,
bíl fær hann til dæmis um leið
og hann útskrifast af endur-
hæfingardeild.
Ég reyndi í rauninni að setja
saman nokkuð dæmigerða
sjúkrasögu einstaklings sem
lamast og bókin byggir á raun-
veruleika þeirra sem í gegnum
það ferli fara. Frásögnin er
fyrst og fremst skáldskapur þó
hún eigi sér einhverja stoð í
raunveruleikanum. Ég viðaði
að mér upplýsingum um það
ferli sem fer af stað þegar ein-
staklingur lamast, meðal ann-
ars frá læknum og einum
félaga minna sem svipað er
ástatt fyrir og söguhetjunni. At-
burðarásin og persónuleiki
Nonna eru þó hreinn og klár
skáldskapur.
- Þetta er raunalegur raun-
veruleiki sem Nonni tekst á
við. Hver er boðskapurinn?
Já, en í öllum dapurleikan-
um og kvíðanum er samt von.
Þetta fáránlega, tilviljunar-
kennda slys hendir ungan
mann og þetta gæti hent alla.
Það hendir marga að verða
ungir fyrir áföllum sem breyta
lífi þeirra og oft er stutt í óham-
ingjuna. Það er enginn
hólpinn, ekki einu sinni þeir
sem eiga allt til alls.
- Bókin minnir um margt á
kvikmynd Olivers Stone, Born
on the fourth of July.
Já, það er skondið. Ég tók
fram að þetta væri nokkuð
dæmigerð sjúkrasaga og
dæmigert ferli ungs manns
sem lamast, þannig að fólk á
eflaust auðvelt með að sjá
hliðstæður. Enda lagði ég
mikla vinnu í að Jón Sigurös-
son gæti orðið samnefnari
karla og kvenna sem verða
fyrir þessari reynslu. Þetta er
þó engin vandamálabók og
ekki ætluð sem prédikun en
mér þætti ágætt ef einhver
sem alla jafna æðir áfram og
yfir hvaö sem fyrir verður læsi
hana og fengi innsýn í þá
reynslu sem hún fjallar um.
Það má túlka bólkina á
ýmsa vegu og sumir vilja túlka
hana þannig að hún sé mynd
af karlmanninum almennt. I
þjóðfélaginu er ákveðin karl-
mennskuímynd ríkjandi þó
enginn lifi upp til hennar eða
falli inn í hana. Lömunin verð-
ur þá táknræn, verður hluti
þess að falla ekki inn í þessa
ímynd og svo sjáum við allt
það óöryggi sem því fylgir að
falla ekki að ímyndinni.
- Er erfitt að vera mann-
eskja?
í íslensku þjóðfélagi ríkir
mikil sjálfshyggja og sjálfsað-
dáun - sem er ekkert annað
en hin hliðin á öryggisleysi og
minnimáttarkennd. Við erum
alltaf að skoða okkur í spegli,
alltaf að hugsa um sjálf okkur.
Neyslukapphlaupið er gegnd-
arlaust og hlutir eru dýrkaðir.
Við þannig aðstæður glatast
hið manneskjulega. Þessi
saga er kannski aö einhverju
leyti komment á þaö. Þó held
ég að fólk muni lesa þessa
sögu á mismunandi hátt, allt
eftir því hvernig aðstæöur
hvers og eins eru. □
IslensH
feg u rð
NO NAME
..COSMETICS —
VETUR ’91
Rekís hf. — Sími 26525
24. TBL.1991 VIKAN 15