Vikan - 28.11.1991, Blaðsíða 46

Brenmvínstengd
offfilq bama
JÓNA RÚNA KVARAN MIÐILL SVARAR BRÉFI FRÁ LESANDA
Kæra Jóna Rúna!
Ég vil eiginlega byrja á ad þakka þér fyrir allt
gott og gagnlegt hér á síðum Vikunnar. Þau
mál sem ég vil bera undir þig eru kannski ekki
stórmál en alla vega frekar óþægileg fyrir mig.
Ég er undir sautján ára og alltof feitur, þannig
að það veldur mér leiðindum. Ég hefbreyst að
þessu leyti til hins verra á siðustu tveim árum.
Flestir strákar á mínum aldri eru komnir með
kærustu en ég hef greinilega enga möguleika
á slíku. Stelpunum finnst - eins og mérsjálfum
- ég alltof mikill hlunkur til að ég freisti þeirra.
Þó hef ég reynt að vekja athygli á mér. Ég er
sagður frekar fyndinn og léttur í skapi. Áður
var ég frekar mjór ef eitthvað var. Mér leiðast
allar íþróttir og þykir mjög gott að borða. Sæl-
gæti af ýmsum gerðum á líka vel við mig.
Ég veit ekki hvort það segir þér nokkuð en
einmitt fyrir rúmum tveim árum skildu foreldrar
mínir eftir mjög mikla erfiðleika i sambúð,
meðal annars vegna drykkjuskapar beggja á
tímabili. Pabbi er hættur núna. Mamma á og
átti við áfengisvandamál að stríða og við búum
saman eftir að pabbi fór, ásamt þrem systkin-
um mínum sem eru yngri en ég. Ég hef mjög
miklar áhyggjur af henni og við rífumst mikið.
Henni finnst ég of afskiptasamur og gagnrýnir
mig stöðugt, ef ekki fyrir þetta þá hitt. Hún
vinnur alltaf en drekkur svo þegar hún kemur
heim á kvöldin og um helgar líka. Það má
segja að hún og flaskan búi í svefnherberginu
á þessum stundum, saman í sátt og samlyndi
ef enginn truflar þær.
Ég þoli ekki að sjá hana eyðileggja sig
svona og sjálfur hef ég aldrei smakkað vín og
reyki ekki heldur. Þá má segja að ég verði að
sjá um yngri systkini mín og hana líka. Mig
langar í raun og veru ekki að lifa en líður þó
beturefég bara borða og borða, reyndar liggur
við að mér sé sama hvað það er. Mér finnst
núna að ég sé bæði feitur og Ijótur og engum
að gagni. Kæra Jóna Rúna, viltu vera svo góð
að leiðbeina mér og kannski segja mér það
sem þú skynjar og finnur, það sem þín
skyggnu augu kannski sjá en ekki ég í augna-
biikinu.
Með fyrirfram þakklæti,
Villi.
Vinsamlega handskrifið bréf til Jónu Rúnu
og látið fylgja fullt nafn og kennitölu,
ásamt dulnefni. Svörin byggjast á innsæi
Jónu Rúnu og rithandarlestri og því miður
er alls ekki hægt að fá þau í einkabréfi.
Utanáskriftin er:
Jóna Rúna Kvaran, Kambsvegi 25, 104
Reykjavík.^ajj^
Elskulegi Villi!
Kærar þakkir fyrir einlægt og skynsamlegt bréf, auk
hvatningar til mín. Þú ert svei mér þá allur í steik og
kannski ekkert skrýtið, þó ekki væri nema vegna
heimilisaðstæðna. Eins og þú sérð hef ég vísvitandi
breytt bréfinu þínu þannig að útilokað er að rekja
slóð þess til þín. Eins og þú og aðrir lesendur vitið
eru sérfræðingar í heilbrigðiskerfinu þeir einstakl-
ingar sem eiga að fjalla um og meðhöndla vanda-
mál þeirra sem eru sjúkir. Mitt hlutverk er fremur að
styðja þá sem sýnilega eru heilbrigðir og eru að fara
í gegnum eðlilega og tímabundna erfiðleika hins
venjulega lífs.
Ég nota eins og áður innsæi mitt, reynsluþekk-
ingu og hyggjuvit til leiðsagnar og mögulegra
ábendinga. I mínu hugskoti hvílir engin hefðbundin
fagþekking sem líkleg er til að leysa nokkurs manns
vanda. Allt sem fjallað er um hér er hugsað fyrst og
fremst sem viðmiðun og möguleg huggun fyrir heil-
brigt fólk en engar patentlausnir fáanlegar af neinu
tagi.
Ég vil benda á - sérstaklega þín vegna og ekki
síður vegna þeirra ótal mörgu sem líða stórlega af
svipuðum ástæðum og þú - að hyggilegt er, þegar
vandi sem þessi er okkur ofviða, að snúa sér í upp-
lýsingaskyni til að byrja með til skrifstofu SÁÁ sam-
takanna í Síðumúla 3-5 í Reykjavík. Þar má afla
sér gagna og upplýsinga um mögulegan stuðning
fyrir þig og aðra vegna þess vanda sem ýmiss kon-
ar vímuefnum fylgir og mögulegra afleiðinga þeirra
fyrir þá sem fyrir afleiðingum þeirra verða; hafa
ánetjast eða eru þolendur neytenda þessarar váar.
Starfsfólk þessara ágætu samtaka getur örugglega
opnað augu okkar fyrir margþættum möguleikum
hinna ýmsu félagasamtaka og meðferðarleiða sem
standa fólki opnar til stuðnings, fólki sem er annað-
hvort að kljást við áfengissýki sína eða sinna og
hörmulegar afleiöingar þessarar váar fyrir allt heil-
brigt og stöðugt heimilislíf.
Reyndu því til að byrja með jafnframt að kanna
þessa áður sögðu möguleika, með því að hringja í
síma 91-812399 sem er símanúmer það sem SÁÁ
gefa upp og er á skrifstofu þeirra. Spurðu sérstak-
lega um FBA. Það eru samtök kvenna og karla sem
öll eiga það sameiginlegt að hafa fæðst eða alist
upp við aðstæður þar sem vímuefnaneysla var
vandamál og er jafnvel enn fyrir hendi á heimilum
þeirra. Eins er hyggilegt að nota sér stuðning AA
samtakanna og einnig Al-Anon. Eitthvað af þessu
ættir þú hiklaust að notfæra þér, elsku drengurinn
minn, og það sem allra fyrst.
SAMBÚÐARSLIT ERFIÐ BÖRNUM
Eins og greinilega kemur fram í bréfi þínu eru þeir
erfiðleikar sem þú átt við að etja núna sennilega
meðal annars afleiðingar af sambúðarörðugleikum
sem foreldrar þínir áttu í fyrir skilnað og trúlega
tengdust áfengi í einhverjum mæli. Eins er að eftir
lifir og eimir duglega af þeim vanda í móður þinni
elskulegri, sem ekki virðist hafa gert sín mál upp
þrátt fyrir viðskilnað frá föður þínum. Hitt er svo aug-
Ijós staðreynd og þekktur sannleikur að skilnaðar-
börn þurfa að fara í gegnum miklar sviptingar i
sínnu daglega lífi, svo sem umhverfisbreytingar,
alls kyns aðstöðubreytingar og annað það sem upp-
lausn heimila alltaf fylgir þó svo ekkert fyrirfinnist
brennivínið í fjölskyldumynstrinu. Það þarf satt best
að segja ekki endilega til svo að erfiðleikar skapist
vegna þess arna.
Ásamt áðursögðu eru innri þrautir alls kyns
áhyggna, vonbrigða, vanræktra tilfinninga og al-
mennur ótti við höfnun af hendi annars hvors for-
eldris ef ekki beggja það tilfinningaflæði sem ekki
síst kvelur svokölluð skilnaðarbörn.
Rétt er að hafa í huga að áhyggjur sem skapast
geta í huga barns vegna til dæmis þess foreldris
sem hverfur af heimilinu og þá aðallega óttablandin
umhugsun um að því líði ekki nógu vel, eru mjög al-
gengar og kannski eðlilegar ef dýpra er kafað. Á
stundum skilnaðar er í sjálfu sér ekkert óeðlilegt við
hræringar af þessum toga í barnssálinni. Óeðlilegt
er og óréttlætanlegt með öllu að foreldrar þessara
barna taki ekki vegna eigin sálarkreppu eftir þessu
eða átti sig ekki á vanda blessaðra barnanna.
Það er því ekkert skrýtið þó í þjóöfélagi þar sem
skilnaðir eru eins tíðir og hér á okkar ágæta landi
séu til lífsleið og örvæntingarfull börn vegna ómeð-
vitaðrar andlegrar vanrækslu foreldra sinna. Eins
og við vitum getur þannig sálarástand einnig þrifist
innra með barni þó það hafi ekki kynnst andlegum
kvölum skilnaðar og búi með báða foreldra sína við
nef sér öllum stundum.
UMFRAMSKAMMTAR ÁSTAR
OG ATHYGLi MIKILVÆGIR
Skilnaðarbörn þurfa umframskammta af ást og at-
hygli vegna þess að þaö er mikil og margþætt reynsla
sem þeim er ætlað að takast á við og vinna úr,
þó lítil séu og óþroskuð, þegar skilnaður foreldra fer
fram.
Unglingur eins og þú er ekki feitur og Ijótur eins
og þú heldur fyrir alls kyns raðir af tilviljunum, þvert
á móti. Raunveruleikinn segir sem betur fer oftast
annað. Oftast er bara um að ræöa rangt sjálfsmat
barna í þinni stöðu, á eigin ágæti og útliti. Þessi
óhamingjusömu og illa þjáðu börn eru iðulega með
kolvitlaust og alvarlega skert sjálfsmat og útlits-
ímynd og það er ofureðlilegt miðað við erfiðleika þá
sem þeim er ætlað að horfast í augu við og jafnvel
yfirvinna. Flestum þeirra finnst því miður að þau séu
óalandi og með öllu óferjandi, nema þeim sé ein-
faldlega bent á að svo sé ekki. Vandi þeirra og
sjálfsóánægjá er einungis partur ömurlegs ytra sem
innra ástands. Ef við íhugum stöðu þína í mynstri
því sem viðgengst heima hjá þér er margt sorglegt
við hana að athuga og það alvarlega.
Þú ert til dæmis bara unglingsstrákur með við-
kvæma sál og særanlegt hjarta. Hvernig í ósköpun-
um átt þú að kljást á sama tíma, án þess að eitthvað
láti undan, við ótæpilega áfengisneyslu þeirra sem
eiga að bera ábyrgð á þér en þú ekki þeim og þær
skyldur sem þjóðfélagið reiknar þér að auki, svo
sem skólann. Eins og flestir vita sem vilja vita lenda
yfirleitt allir unglingar, mislengi þó, í sálarkreppu út
af furðulegustu hlutum. Viðkvæmnisleg viðhorf til
sjálfs sín eru ofarlega á blaði í þeim kreppum, oft
tengd hormónabreytingum ýmiss konar og þeim
augljósu þrautum sem fylgja því að vera hvorki barn
né fullorðin manneskja.
BÖRN OG UNGLINGAR
EIGA SINN RÉH
Stundum krefja foreldrar börn sín um þroska þess
fullorðna, sér [ lagi ef þeim verður eitthvað á að
46 VIKAN 24. TBL.1991