Vikan - 12.10.1999, Síða 10

Texti: Steingerður Steinarsdóttir, myndir Gunnar Gunnarsson
Sá sem beítir
Þegar Kvennaathvarf-
ið opnaði á sínum
tíma heyrðust þær
raddir að varla væri
mikii þörf á slíku at-
hvarfi. Annað kom í
Ijós. Mun fleiri konur
komu í athvarfið
fyrsta árið en nokkur
reiknaði með og þeim
sem þangað leita
fjölgar stöðugt. Við-
brögð flestra við því
hafa verið á þá lund
að þyngja þurfi refs-
ingar ofbeldismanna
og þá muni vandinn
leystur. Karlanefnd
Jafnréttisráðs var því
sammála að eitthvað
þyrfti að gera en
refsivöndur samfé-
lagsins væri ekki
endilega heppileg-
asta lausnin. Á ráð-
stefnu Karlanefndar-
innar, Karlar gegn of-
beldi, kviknaði sú
hugmynd að skapa
meðferðarúrræði fyrir
ofbeldismenn sem
vildu láta af ofbeld-
inu. Sálfræðingarnir
Einar Gylfi Jónsson
og Andrés Ragnars-
son voru síðar fengn-
ir tii að skipuleggja
slíkt meðferðarúr-
ræði. Þeir félagar
hafa nú veitt
nokkrum karlmönn-
um meðferð í rúmt ár
og voru tilbúnir til að
kynna hvernig með-
ferðin er skipulögð
og uppbyggð.
Það má segja að
þetta hafi verið
fyrsta verk Karla-
nefndarinnar," segir
Einar Gylfi. „Á ráðstefnuna
Karlar gegn ofbeldi voru
fengnir fyrirlesarar frá Nor-
egi og Svíþjóð sem sögðu frá
meðferð fyrir ofbeldismenn
sem vildu hætta að beita of-
beldi. Karlanefndin beitti
sér síðan fyrir því að slíku
meðferðarúrræði yrði komið
á fót hér á landi. Málið var
ákveðinn tíma að veltast í
kerfinu en heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytið,
félagsmálaráðuneytið og
Rauði krossinn eru fjárhags-
legir bakhjarlar verkefnis-
ins. Við Andrés vorum síð-
an kallaðir til leiks og fórum
erlendis til að kynna okkur
þau meðferðarúrræði sem
boðið var upp á fyrir karla
sem beita ofbeldi og mótuð-
um síðan okkar áherslur
með hliðsjón af því."
„Þetta var formlega sett á
stofn sem meðferðartilboð í
lok apríl á síðastliðnu ári,11
segir Andrés. „Þá var úr-
ræðið kynnt fyrir þeim sem
við töldum að væru mögu-
legir tilvísunaraðilar. Þetta
byrjaði með talsverðu trukki
því það voru strax margar
fyrirspurnir og margt fólk
sem skilaði sér í viðtöl. Á
þessum tíma sem við höfum
verið starfandi hafa 36 tekið
fullan þátt í meðferðinni en
margir fleiri komið í viðtöl
og haft samband í síma.
Meðferðin byggist á að
allir byrja á greiningarvið-
tölum, þremur eða fleirum.
Þar taka menn þau próf sem
þarf að taka, fara yfir sög-
una og greina það sem er á
ferðinni. Síðan er tekin
ákvörðun í kjölfarið á því
hvort menn haldi áfram í
einstaklingsmeðferð eða fari
íhóp."
„Það er lágmark að vera
sex mánuði og hámark er
ekki til," heldur Einar Gylfi
áfram. „Sá sem fer inn í
hópinn skuldbindur sig til
þess að mæta vikulega næsta
hálfa árið. Menn eru látnir
borga fyrir einstaklingsvið-
tölin og hópmeðferðina lág-
marksupphæð sem er mikið
niðurgreidd en greiðslan er
hugsuð sem hvati til að
menn standi við skuldbind-
ingar sínar."
Það þarf tvo til að deila
en einn til að beita of-
beldi
Taka makar þessara
manna þátt í meðferðinni?
„Meðferðin er eingöngu
fyrir karla sem vilja taka
ábyrgð á eigin ofbeldi," seg-
ir Andrés.
„Samskipti okkar við
maka takmarkast við al-
mennar upplýsingar um út á
hvað meðferðin gengur og
hvort viðkomandi maður
stundar meðferðina eða
ekki," bætir Einar Gylfi við.
„Með því að vinna fyrst og
fremst með karlmönnum þá
erum við að undirstrika hvar
ábyrgðin á ofbeldinu liggur.
Sumir mannanna sem hing-
að koma eru ekki í sambúð
heldur hafa gengið í gegnum
sambönd sem hugsanlega
hafa slitnað vegna ofbeldis."
„Það er ágætissetning sem
Einar Gylfi notar gjarnan
sem hljóðar svo: „Það þarf
vissulega tvo til að deila en
aðeins einn til að beita of-
beldi."
„Við vísum því ekkert á
bug og höfum vissulega
skilning á því að það geta
verið erfiðleikar í sambúð-
inni og við vinnum með
okkar skjólstæðingum í því,"
skýtur Einar Gylfi inn í. „En
það er og verður alltaf sá
sem beitir ofbeldi sem ber
ábyrgð á því."
„Meðferðin er fjórskipt.
Þá á ég við hún fer í grund-
vallaratriðum eftir fjórum
þrepum," segir Andrés.
„Byrjað er á því að gera of-
beldið sýnilegt. Þá er farið í
smáatriðum ofan í kjölinn á
því sem hefur gerst. Við
reynum að forða því að gert
sé lítið úr ofbeldinu með því
að setja það sem hefur gerst
í ákveðið dulargervi. Þessu
10 Vikan