Vikan - 07.12.1999, Blaðsíða 54

Texti: Steingeröur Steinarsdóttir
lil að auka
Besta ueganesti sem liægt er að leggja í mal nokkurs
barns á leið pess út í lífíð er jákvæð sjálfsmynd og
gott sjálfstraust. Flestir foreldrar reyna af fremsta
megni að rækta bessa eíginleika með börnunum sín-
um en bað er oft erfítt að uita hvort maður er á réttri
leið eða ekki og huort að gagnrýní eígí aldrei rétt á
sér. Uppeldisfræðíngar mæla með að hafðar séu í
huga eftírfarandi uiðmiðanír og segja að með beim
megi forðast að lenda í ógöngum.
Það er allt í lagi að vera
öðruvísi. Öll börn eru ein-
stök og allt fólk, einstak-
lingar með sín sérkenni.
Kenndu barninu þínu um-
burðarlyndi gagnvart öðrum með
því að hvetja það til að viður-
kenna eigin auðkenni og rækta
þau. Það er ekki síður nauðsyn-
legt að hafa í huga að börn
þroskast á eigin hraða. Þau geta
verið langt á undan jafnöldrum
sínum á einu sviði en eiga ákaf-
lega erfitt með að halda í við þau
á öðru. Berðu þarnið þitt aldrei
sama við aðra. Ef þú hvetur það
hvettu það þá til að gera þetur en
það gerði sjálft fyrir skömmu síð-
an en ekki til að vinna Siggu í
næsta húsi í hástökki eða fá
hærri einkunnir í landafræði en
Jói bróðir hennar. Börn þurfa
mismunandi mikla athygli og ást-
úð. Foreldrar verða að reyna að
laga sig að þessum mismunandi
þörfum og uþpfylla þær.
Það er allt í lagi
að gera mistök.
Öllum verður
einhvern tíma
eitthvað á. Þeg-
ar foreldrar hins
vegar ganga af
göflunum í hvert
sinn sem barnið gerir eitthvað af
sér fer það fljótlega að trúa að
það sé ófullkomnara en aðrir.
Besta leiðin til að kenna að mis-
tök séu fyrst og fremst til að læra
af er að viðurkenna sín eigin mis-
tök og taka því rólega þegar
barnið gerir eitthvað af sér. Sömu
sögu er að segja af þeirri sjálf-
sögðu skyldu allra að biðjast af-
sökunar geri þeir á hlut einhvers.
Þá gullvægu reglu læra börnin
best af því að sjá þig biðja fyrir-
gefningar af heilum hug hafir þú
hlaupið á þig. Þetta eru mikilvæg
skref í áttina að því að fyrirgefa
öðrum og sjálfum sér mistökin.
Börn sem alast upp við slíkt and-
rúmsloft læra af fyrirmyndunum
að taka ábyrgð á eigin gerðum og
þau læra jafnframt að þótt menn
geri mistök séu þeir samt sem
áður mikilsvirði og metnir að
verðleikum sínum.
Til samanburðar má nefna að í
hvert sinn sem barni er refsað
eða það skammað heiftarlega
fyrir uppátæki sín grefur það
undan sjálfstrausti þeirra. Það er
ekki þar með sagt að ekki eigi að
aga börn. Agi getur verið á já-
kvæðum nótum og leiðbeiningar
og útskýringar reynast oft mun
betri leið til að kenna lexíuna til
langframa.
54