Vikan - 16.05.2000, Blaðsíða 58

Samantekt og þýðing: Hrund Hauksdóttir
Fjörag börn eða stjórnlaus?
Hvenær og hvernig á að setja mörkin
Hinn 5 ára garnli Valdi var mjög spenntur liui hann
hatði hlakkað svo lengi til afmælisins síns. Foreldrar
hans höfðu sagt honum að á afmælínu mætti hann
gera allt sem hann vildi. Þetta gerðu bau til bess að
róa Valda níður begar hann var æstur eða óbekkur.
Og svo kom að hinum stóra degi! Eftir bví sem af-
mælísgestunum fjölgaði varð Valdi litli sífellt
spenntari og á endanum réð hann ekki lengur við
sig, tapaði sér og hljóp öskrandi um húsið. Hann
henti nýju leikföngunum sínum í gólf og veggi og lét
öllum illum látum. Foreldrar hans urðu skelfingu
lostnir yfir bessari hegðun Valda og hlupu öskrandi
á eftir honum tíl bess að reyna að stöðva lætin í
honum. Æsingur beírra virkaði eins og olía á eld og
Valdi varð enn æstarí. Hinir foreldrarnir lofuðu guð í
huganum fyrir að eiga ekkí svona „brjálað barn“ og
hvísluðust á um agaleysið á heimilinu. Þeim fannst
bæði Valdi og foreldrar hans vera stjórnlaus.
Allir hljóta að vera
sammála um það
að einstak-
lingseðli ogsjálfs-
öryggi barna eigi að fá að
blómstra og það sé börnum
hollt að vera fjörug. En
spurningin hér er þessi: Er
Valdi ofdekraður eða ofvirk-
ur? Eru foreldrar hans of eft-
irlátssamir? Ef maður er ekki
nógu strangur við börnin sín,
verða þau þá eins og Valdi?
Hvernig börn eru
ofdekruð
T. Berry Brazelton er pró-
fessor í barnalækningum við
Harvardháskóla og var ný-
lega inntur álits á fyrrgreindu
vandamáli í bandarísku fjöl-
skyldutímariti. Hann segir að
hegðun ofvirkra og ofdek-
aðra barna geti stundum ver-
ið svipuð og það geti vel ver-
ið að Valdi sé ofvirkur, þótt
líklegra sé að hann sé of-
dekraður af foreldrum sínum.
„Valdi virðist eins og barn
sem er beinlínis að leita eftir
mörkunum hjá mömmu og
pabba. Á tímabilinu 1950-60
héldu foreldrar oftast að sér
höndum hvað aga varðaði og
voru ragir við að setja reglur
og mörk. Hugmyndin að baki
því var að draga úr hörkunni
og ósveigjanleikanum sem
hafði ráðið ríkjum hjá fyrri
kynslóðum. Um þetta leyti
voru menn að byrja að læra
um þroskaskeið barna og sú
stefna var algeng í uppeldis-
málum að láta börnin aga sig
sjálf. Það var í raun ætlast til
að börn þróuðu sjálf með sér
hæfileikann til að sjá muninn
á röngu og réttu.
Við hjónin áttum vinafólk
sem átti 6 ára barn sem fékk
58
Vikan