Vikan - 12.12.2000, Blaðsíða 58

Lífsreynslu
Sem barn gat ég
ómögulega skilið af
hverju jafnaldrar mínir
hlökkuðu til jólanna.
Fyrir mér var þetta
hræðilegur árstími og
slæmar minningar
sem voru tengdar jól-
unum sátu í mér allt
árið. Ljósið í myrkrinu
var stóra systir mín
sem kom mér oft til
að brosa og gleðjast
yfir jólahátíðina. For-
eldrar mínir sáu hins
vegar til þess að mér
fannst þetta ömurleg-
ur árstími í fjöldamörg
ár.
A
g er ein af mörgum
sem ólst upp við
drykkjuskapogóreglu.
Mamma vann myrkr-
annaá milli ogviðsystkinin vor-
um mikið ein heima. Þegar
pabbi drakk fór hann yfirleitt að
heiman og lét ekki sjá sig svo
dögum skipti. Svo kom hann
heim, illa farinn, fötin rifin og
oftar en ekki bar hann þess
merki að hafa lent í áflogum.
Sem betur fer átti ég yndislega
eldri systur sem reyndi allt sem
hún gat til að halda verndar-
hendi yfir mér og yngri bróður
mínum. Mamma lét pabba kúga
sig andlega en hann beitti
hvorki hana né okkur systkinin
líkamlegu ofbeldi. Desember-
mánuður varyfirleitt verstur hjá
pabba. Eftir á sé ég að hann
var þunglyndissjúklingur. Hann
byrjaði alltaf að drekka stíft í
byrjun mánaðarins. Vanlíðanin
jókst, hann var oft atvinnulaus
um þetta leyti ársins, gat ekki
tekið þátt í jólaundirbúningi
eins og aðrar fjölskyldur og því
síðurgefið börnunum sínum og
hverju í ósköpunum við hefðum
ekki fengið styrk hjá borginni.
Mamma var of stolt eða öllu
heldur of mikil rola til að biðja
um hjálp og leita eftir fjárhags-
aðstoð. Við bjuggum þó í íbúð
á vegum borgarinnar og
mamma naut einhverra styrkja.
Hún vann við skúringar og fékk
ekki há laun fyrir þá vinnu. Hún
vildi aldrei viðurkenna að það
væri eitthvað að hjónabandinu
og heimiIislífinu og því þorði
hún aldrei að ræða um ástand-
ið. Að sama skapi lokaði hún al-
veg á fjölskylduna sína þannig
að ekki fengum við jólagjafir
frá mörgum fjölskyldumeðlim-
um. Hún reyndi að geyma hluta
launanna fyrir nauðsynjum en
oftar en ekki var pabbi búinn að
drekka fyrir heimilispeningana
um miðjan mánuðinn.
Ég gleymi því aldrei þegar
bekkjarfélagarnir fóru að telja
upp jólagjafirnar sem þeir
fengu. Égskrökvaði oft þegarég
var spurð að því hvað ég hefði
fengið í jólagjöf frá foreldrum
mínum því ég gat ekki hugsað
búðin skreytt
Systir mín var líka mjög dug-
leg að búa til jólaskraut og fyr-
ir ein jólin, þegar ég var 10 ára,
kenndi hún mér og bróður mín-
um að búa til músastiga og
klippa út óróa. Viðeyddum heil-
um degi í að skreyta litlu íbúð-
ina okkar og vorum alsæl með
afraksturinn því þetta var eina
jólaskrautið í íbúðinni. Þegar
mamma kom heim á Þorláks-
messu vildi hún ekki taka þátt
í að skreyta heimilið. Við sáum
fljótt að eitthvað íþyngdi henni
og að sjálfsögðu vissum við að
það var pabbi. Hann hafði kom-
ið drukkinn heim kvöldið áður
og um það leyti sem við vorum
að sofna. Við heyrðum hann
hrópa og kalla mömmu Ijótum
nöfnum. Ég spurði hvort pabbi
hefði farið út um nóttina en þá
byrjaði mamma að gráta og bað
mig að tala ekki um hann. Svo
hljóp hún inn í svefnherbergið
sitt og skellti hurðinni. Systir
mín stakk upp á að við færum
í bæinn til að skoða jólaljósin og
það var samþykkt samhljóða.
Pabbi var greinilega kominn heim og hann var búinn að rífa og tæta niður hvern
einasta músastiga. Óróarnir voru sömuleiðis komnir nióur á gólf og búið að stíga á
þá. Húsgögnin í íbúðinni voru öll á tjá og tundri og pabbi lá ofurölvi á stofugólfinu.
eiginkonu eitthvað fallegt.
Mamma reyndi að kaupa eitt-
hvað handa okkur en oft fékk
hún fatnað gefins og pakkaði
honum inn í jólapappír. Við vor-
um bláfátæk en margir eiga
bágt með að trúa því að fátæk-
ar fjölskyldur fyrirfinnist á ís-
landi. Þegar ég ræði um barn-
æsku mína spyrja margir af
mér að láta það fréttast að ég
hefði ekki fengið neina jólagjöf
frá þeim. Systir mín gaf mér
samtalltaf fallega jólagjöf. Hún
var dugleg að bjarga sér, strax
sem barn. Hún bar út blöð,
gætti barna og passaði upp á
hverja krónu. Pabbi komst
aldrei yfir peningana hennar.
Fjórtán ára gömul fór hún með
okkuryngri systkinin í bæinn og
henni tókst að láta okkur
gleyma öllum vandræðunum
heima fyrir og leyfði okkur að
kaupa jólagjafir handa mömmu
og pabba. Ég skil ekki ennþá
hvaðan hún fékk þann styrk að
komast heil (gegnum unglings-
árin sín og verða sú heilsteypta
58
Vikan